محسن جلیلوند در گفتوگو با «آرمان ملی»:
اجلاس شرم‌الشیخ نمی‌توانست دستاوردی برای ایران داشته باشد
آرمان ملی- احسان انصاری: دونالد ترامپ هم در اجلال شرم الشیخ و هم در پارلمان اسرائیل با ادعاهایی درباره ایران دوباره موضوع مذاکره را مطرح کرده است.
این در حالی است که هنوز مشخص نیست ترامپ و ایران قرار است درباره چه مسائلی مذاکره کنند و در حالی که ترامپ خواسته‌های حداکثری دارد آیا ایران حاضر خواهد بود تن به چنین مذاکره‌ای بدهد؟ این اتفاقات در شرایطی رخ می‌دهد که پزشکیان دعوت السیسی رئیس‌جمهور مصر را برای حضور در اجلاس شرم‌الشیخ به دلیل حضور ترامپ رد کرد. در نتیجه اظهارات ترامپ بیش از آنکه مبتنی بر واقعیت باشد به نظر می‌رسد که بازی چماق و هویج است. استراتژی هویج و چماق در مذاکراتی به کار می‌رود که یک طرف خواستار چیزهایی از طرف مقابل می‌باشد و مجازاتی را برای طرف مقابل در صورت عدم انجام درخواست مطرح می‌کند. به نظر می‌رسد ترامپ در مقابل ایران از این استراتژی استفاده می‌کند. ترامپ در شرم‌الشیخ درباره ایران گفت: فکر می‌کنم ایران همراه خواهد شد. آنها آسیب دیده‌اند و زخم‌خورده‌اند و می‌دانید، به کمی کمک نیاز دارند. تحریم‌های بسیار سنگینی علیه‌شان وجود دارد. من دوست دارم تحریم‌ها را بردارم، زمانی که آماده گفتوگو باشند. اما واقعیت این است که با این تحریم‌ها واقعاً نمی‌توانند دوام بیاورند. در مقطعی خواهند گفت: ما می‌خواهیم تحریم‌ها برداشته شود. ما در نهایت به صلح خواهیم رسید. فکر می‌کنم ایران در نهایت وضعیت خوبی پیدا خواهد کرد. اگر ما تأسیسات هسته‌ای‌شان را هدف قرار نداده بودیم، فکر نمی‌کنم می‌توانستید به چنین توافق شگفت‌انگیزی دست یابید». «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی نتایج اجلاس شرم‌الشیخ و پیشنهاد مذاکره ترامپ با دکتر محسن جلیلوند استاد دانشگاه و تحلیل‌گر روابط بین‌الملل گفتوگو کرده که در ادامه می‌خوانید.
*ارزیابی شما از عدم حضور ایران در اجلاس شرم‌الشیخ چیست؟ آیا بهتر نبود ایران در این اجلاس شرکت می‌کرد؟
ایران از ابتدا قرار نبود در این اجلاس جضور پیدا کند و تمایلی هم به این کار نداشت. دلیل این موضوع نیز این است که ایران موافق طرح صلح ترامپ نیست. ترامپ مبنای طرح خود را بر دو دولتی شدن اسرائیل و فلسطین قرار داده در حالی که ایران از اساس با دو دولتی شدن مخالف است. این اجلاس دستاوردی برای ایران نداشت که ایران دنبال شرکت در این اجلاس باشد.
*برخی عنوان می‌کنند حضور ایران در این اجلاس می‌توانست باب مذاکره بین ایران و آمریکا را باز کند. آیا در واقع چنین بود؟
دیپلماسی به معنای این است که اگر شما پشت میز ننشینید پرونده شما را روی میز می‌گذارند. البته هنوز مشخص نیست که آیا این اجلاس به نتیجه خواهد رسید یا خیر. در گذشته نیز اجلاس‌های زیادی درباره موضوع فلسطین برگزار شد که بدون نتیجه باقی ماند. از سال 1989 تاکنون این ششمین و یا هفتمین اجلاسی بود که در این زمینه برگزار می‌شود و هیچ کدام نیز تاکنون به نتیجه نرسیده است. به همین دلیل نمی‌توان از هم اکنون عنوان کرد که این اجلاس به نتیجه خواهد رسید. ترامپ فضا را شلوغ کرده اما در عین حال آتش‌بس رخ داده و اسرا آزاد شدند و درد و رنج مردم غزه تا حدودی کاهش پیدا کرده است. البته این هم نگاهی است که اگر در چنین اجلاسی مشارکت نکنیم و در تصمیم‌گیری‌ها دخالت نداشته باشیم، در نهایت بدون ما تصمیم‌گیری خواهند کرد و ایران نیز نقشی در تصمیم‌گیری‌ها نخواهد داشت.
*ایران در بین کشورهایی که در اجلاس شرم‌الشیخ حضور داشتند بیشترین هزینه را درباره موضوع فلسطین داده است. چرا نباید در تصمیم‌گیری در این زمینه نقش داشته باشد؟
در عالم سیاست کشورها در زمینه‌های مختلف می‌توانند نقش آشکار داشته باشند و یا نقش پنهان. چین و روسیه نیز در این اجلاس شرکت نداشتند که دلیل آن این است که موضوع فلسطین در راستای منافع ملی آنها نیست و به همین دلیل به این موضوع ورود نمی‌کنند. ایران در این موضوع نقش پنهان خود را حفظ کرده اما در زمینه نقش آشکار در شرایطی که باید قرار بگیرد، قرار نگرفته است. ایران همچنان می‌تواند با ارتباطی که با حماس، حوثی‌ها و حزب‌ا... دارد در معادلات فلسطین نقش‌آفرین باشد اما این نقش‌آفرینی به اندازه قبل از حادثه 7 اکتبر نیست.
ترامپ مبنای طرح خود را بر دو دولتی شدن اسرائیل و فلسطین قرار داده در حالی که ایران از اساس با دو دولتی شدن مخالف است. این اجلاس دستاوردی برای ایران نداشت که ایران دنبال شرکت در این اجلاس باشد
*ترامپ در این اجلاس دوباره موضوع مذاکره با ایران را مطرح کرده و عنوان کرده درصورتی که ایران آمادگی داشته باشد حاضر است با ایران به توافق برسد. این اظهارات با توجه به چه اهدافی مطرح می‌شود؟
آمریکا تا قبل از اظهارات جدید ترامپ معتقد بود ایران نباید موجودیت اسرائیل را تهدید کند. نکته مهمی که در اظهارات اخیر ترامپ وجود داشت کلمه «باید» بود که عنوان کرد ایران باید موجودیت اسرائیل را به رسمیت بشناسد. در واقع آمریکا در مقابل ایران یک به جلو برداشته است. پاکستان کشوری است که موجودیت اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد، اما این کشور را تهدید نیز نمی‌کند. این وضعیت درباره کشورهایی مانند عراق نیز وجود داشته است. با این وجود ترامپ در شرایط کنونی عنوان می‌کند که ایران باید موجودیت اسرائیل را به رسمیت بشناسد. اگر ایران نیز این پیشنهاد مذاکره را نپذیرد به نظر می‌رسد آمریکا و اسرائیل در دو ماه آینده برنامه‌ریزی‌هایی علیه ایران دارند که به مرحله اجرایی خواهند رساند.
*چه برنامه‌ای؟
پس از اینکه مکانیسم ماشه علیه ایران فعال شده براساس ماده 41 اقدامات غیر نظامی علیه ایران مشروعیت پیدا می‌کند. به همین دلیل پس از اینکه آمریکا از ماجرای غزه عبور کند سخت‌گیری خود را علیه ایران افزایش خواهد داد و با افزایش تحریم‌ها، عدم اجازه ورود طلا به کشور و همچنین بازرسی هواپیماها و کشتی‌ها تلاش می‌کند فشار بیشتری به ایران وارد کند. با توجه به اینکه مقام رهبری قبل از سفر آقای پزشیکان به نیویورک عنوان کردند با آمریکا مذاکره نمی‌کنیم، در نتیجه این احتمال وجود دارد که ایران و آمریکا در مسیر تقابل از تنش تا درگیری قرار بگیرند.
*ممکن است این تنش و درگیری به جنگ منجر شود؟
به احتمال بسیار زیاد در نهایت این اتفاق رخ خواهد داد. همین که سخت‌گیری‌های آمریکا علیه ایران افزایش پیدا کند زمینه‌های جنگ نیز افزایش پیدا خواهد کرد. به عنوان مثال اگر آمریکا بخواهد کشتی‌های ایران را در عرصه بین‌المللی بازرسی کند ایران مقابله خواهد کرد و اجازه چنین کاری را نخواهد داد. در چنین شرایطی احتمال تقابل افزایش پیدا می‌کند. دو راه پیش روی ایران قرار دارد، نخست اینکه قدرت بازدارندگی خود را از موشکی به هسته‌ای تغییر بدهد و یا اینکه دست به یک اقدام پیشگیرانه در حمله به اسرائیل بزند. این دو وضعیت در نهایت منجر به درگیری خواهد شد. به هر حال اسرائیل پس از اینکه از ماجرای غزه عبور کند و احساس کند که ایران در حال بازسازی قدرت هسته‌ای خود است این احتمال وجود دارد که دوباره به ایران حمله کند. در نتیجه اگر ایران می‌خواهد ابتکار عمل را به دست بگیرد بهتر است که دست به یک اقدام پیشگیرانه بزند و به اسرائیل حمله کند.
ارسال نظر