محسن جلیلوند در گفت‌وگو با «آرمان ملی»:
نیاز به یک چرخش استراتژیک بین‌المللی داریم
آرمان ملی- احسان انصاری: انگلیس، فرانسه و آلمان احتمالاً روند بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را آغاز خواهند کرد اما امیدوارند تهران ظرف ۳۰ روز تعهداتی درباره برنامه هسته‌ای خود ارائه دهد که آنها را متقاعد کند اقدام عملی را به تعویق بیندازند.
این سه کشور اروپایی که به «ای۳» معروفند روز سه‌‌شنبه با ایران دیدار کردند تا پیش از آنکه در اواسط اکتبر فرصت بازگرداندن تحریم‌هایی را که ذیل توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهانی لغو شده بود از دست بدهند دیپلماسی درباره برنامه هسته‌ای را احیا کنند. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی این موضوع با دکتر محسن جلیلوند استاد دانشگاه و تحلیلگر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید.
*چرا کشورهای اروپایی در آستانه فعال کردن مکانسیم ماشه علیه ایران قرار دارند و مهم‌ترین هدفی که از این اقدام دنبال می‌کنند چیست؟
کشورهای اروپایی بر این باور هستند که ایران از تعهدات برجامی خود عدول کرده و براساس آنچه در برجام ذکر شده کشورهای عضو برجام می‌توانند از این قابلیت استفاده کنند که به نظر می‌رسد این اتفاق در حال رخ دادن است. ایران اما مدعی است که آمریکا و کشورهای اروپایی به تعهدات برجامی خود عمل نکرده‌اند. البته از این نکته نیز نباید غافل شد که فشارهای آمریکا و اسرائیل به کشورهای اروپایی در فعال کردن مکانیسم ماشه موثر بوده است. به هر حالی ایران و اسرائیل یک جنگ12 روزه را پشت‌سر گذاشته‌اند و به همین دلیل طبیعی است که حامیان اسرائیل برای فشار بیشتر به ایران دست به چنین اقداماتی بزنند. مهلت قانونی فعال کردن مکانسیم ماشه تا آخر ماه آگوست و یا نهم شهریور ماه بوده اما به نظر می‌رسد تا قبل از این زمان این اتفاق رخ بدهد.
*پیامدهای فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران چه خواهد بود؟
ایران در شرایط کنونی با مشکلات مختلفی مواجه است و فعال شدن اسنپ بک این مشکلات را تشدید و شرایط را سخت‌تر می‌کند. قبل از اینکه قطعنامه 2231 سازمان ملل علیه ایران تصویب شود دو قطعنامه 1737 و 1929 علیه ایران صادر شد که مهم بود. در قطعنامه 1737 عنوان می‌شود که ایران باید غنی‌سازی را متوقف کند. قطعنامه 1929 نیز که در 18 صفحه تنظیم شده دارای 6 بند اصلی است. در یکی از این بندها آمده که همه هواپیماها و کشتی‌هایی که به سمت ایران می‌رود را می‌توان بازرسی کرد. البته تحریم‌های دیگری مانند تحریم‌های پولی و بانکی نیز در این قطعنامه وجود دارد. در صورتی که این دو قطعنامه دوباره فعال شود که احتمال آن نیز وجود دارد شرایط سختی برای ایران به خصوص در زمینه اقتصادی رقم خواهد خورد. این در حالی است که اخبار غیررسمی حکایت از این دارد که فروش پتروشیمی ما نیز کاهش پیدا خواهد کرد که باعث می‌شود درآمد ارزی ما بین 5 تا 8 میلیارد دلار کاهش پیدا کند. نکته دیگر اینکه اگر این قطعنامه‌ها دوباره فعال شود ایران باید غنی‌سازی را نیز متوقف کند.
*هدف ترامپ و کشورهای اروپایی از فشار به جمهوری اسلامی چیست؟ آیا این یک پروژه‌ای بوده که ترامپ از ابتدا به دنبال آن بوده تا تغییر ایجاد کند؟
من فکر نمی‌کنم ترامپ به دنبال تغییر جمهوری اسلامی باشد و بلکه به نظر می‌رسد وی بیشتر به دنبال تغییر سیاست جمهوری اسلامی است. ترامپ به این نکته آگاهی دارد که در صورتی که جمهوری اسلامی در ایران تغییر کند همه هزینه‌های زیادی باید بپردازد و هم اینکه پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی خواهد داشت. تا قبل از جنگ12 روزه نگاه‌ها در ایران نسبت به این تغییر رفتار زیاد عمیق نبود. این در حالی است که پس از جنگ 12 روزه نگاه به این تغییر رفتار عمیق‌تر و جدی‌تر شده است. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد تنش‌های بین‌المللی بیش از همیشه برای ایران جدی است. در حال حاضر منطقه تحت فشار اسرائیل است و تا زمانی که جمهوری اسلامی با اسرائیل درگیر است، وضعیت پر تنش خواهد بود. مقابله ایران با اسرائیل موجب شده که این کشورها با ایران کنار نیایند.
* با فعال شدن مکانیسم ماشه این احتمال وجود دارد که مشکلات اقتصادی تشدید شود. آیا میزان تاب‌آوری مردم ایران به اندازه‌ای است که بتواند این فشار اقتصادی جدید را تحمل کند؟
مردم ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی اقتصادی در زندگی خود مواجه بوده‌اند و به نظر می‌رسد چیزی باقی نمانده که مردم بخواهند آن را تحمل کنند. نکته دیگر اینکه در شرایط کنونی مشکلات مردم ایران تنها مسائل اقتصادی نیست و قطعی آب، برق، بحران انرژی و مشکلات اجتماعی از جمله مسائلی است که مردم ایران با آن مواجه هستند. اگر این شرایط ادامه داشته و باشد و مردم ایران تحت فشارهای بیشتری قرار بگیرند ما به نقطه بحران نزدیک خواهیم شد. این در حالی است که خطر جنگ هنوز از سر کشور رها نشده و هر لحظه امکان درگیری نظامی وجود دارد.
ارسال نظر