گمشدگانِ بندر

تا روزها بعد همچنان آسمان غرق دود و اندوه بود. طبق آمار رسمی 70 نفر جانشان را از دست دادند و مصدومیت بیش از 1200 نفر تایید شد. تا ساعت‌ها بعد از حادثه، همه ساکنان بندر، غرق شوک بودند. حالا روزها بعد از خاموش شدن آتش، همچنان تعدادی از کارگران بندر ناپدیدند. کارگرانی که نامشان در هیچ شرکتی ثبت نشده است؛ از این کارگران در گوشه و کنار ایران کم نیستند و شاید مرگ آنها، غمگین‌تر از مرگ هر عزیزی در دل اسکله شهیدرجایی بود. حادثه یا مصیبت، هر کلمه‌ای را به آن بنامیم، نه از ابعادش می‌کاهد و نه از اندوهی که بر دل و جانِ بازماندگان برجای می‌ماند. غمی طولانی که برای بازماندگانش مدام ابعاد گسترده‌تری می‌یابد. مصیبت‌هایی که در سال‌های اخیر، جامعه کارگری ایران را در بهت و سکوتی سنگین‌تر از فریاد فرو برد، یکی دو تا نبود. در میان اخباری که هر روز مرور می‌کنم، محال است که روزی حداقل چند کارگر در مشاغل مختلف، جان عزیز خود را از دست ندهند و یا دچار حادثه‌ای نشوند. این جمله حتی نوشتنش هم سخت است، برای آنها که مدام در جریان این اخبار هستند، حالا ببینید چه بر سر حادثه دیده و خانواده‌اش می‌آید.

حداقل 11مفقودی

اما بعد از انفجار در اسکله شهید رجایی، افرادی مفقود شدند که هنوز هیچ اطلاعی از آنها در دست نیست. در همین راستا، دبیر اجرایی خانه کارگر هرمزگان به ایلنا گفت: هنوز ۱۱ کارگر اسکله شهید رجایی مفقودند و اطلاعی از سرنوشت این کارگران در دست نیست. درست 9 روز پس از حادثه سیاه انفجار بندرشهید رجایی، کمیته بررسی علل انفجار اعلام کرد که در این حادثه، قصور برخی از مسئولان مشخص شده است و یک مدیر دولتی و یک مدیر بخش خصوصی بازداشت شده‌اند. در همین حال دادگستری استان هرمزگان آمار کشته شدگان را از ۷۰ نفر به ۵۷ نفر کاهش داد و گفت علت تغییر آمار این است که «اجزای اجساد متلاشی شده در کاورهای مختلف» جمع‌آوری شده بود. باتوجه به اینکه در روند شمارش اجساد و شناسایی درگذشتگان، به دلیل اینکه برخی از کارگران شناسنامه نداشتند، شاید تعدادی هم بدون اطلاع نزدیکان خود در اسکله شهیدرجایی مشغول به کار بودند، دقیق نمی‌توان گفت که با پایان عملیات جست و جو و نجات، چه بر سر همه افرادی که آن روز در آن ساعت انفجار در بندر بودند، آمده است. در عین حال، به گفته محمد آشوری، استاندار هرمزگان، عملیات جست‌وجو و نجات در بندر شهید رجایی به پایان رسیده و فعالیت‌های این بندر به حالت عادی بازگشته است اما برای اطمینان خاطر، تیم‌های نجات هم‌چنان در محل حادثه حاضر هستند. اسماعیل حاجی‌زاده دبیر اجرایی خانه کارگر هرمزگان در ارتباط با کارگران مفقودی و شرایط آنها به ایلنا گفت: هنوز یازده کارگر اسکله شهید رجایی بندرعباس مفقودند و اطلاعی از سرنوشت‌شان در دست نیست؛ هم خانواده‌های آنها و هم امدادگران و فعالان برای یافتن آنها تلاش می‌کنند و تفحص همچنان ادامه دارد.

مفقودی‌ها کارگرند

او در پاسخ به این سوال که آیا همه مفقودی‌ها کارگرند؛ گفت: مسلماً اینها کارگرند؛ فردی که در زمان انفجار در اسلکه حضور داشته، قطعاً کارگر بوده؛ ۹۹ درصد قربانیان حادثه کارگر بودند، یا کارگران شرکت‌ها یا کارگران روزمزد بارگیری و تخلیه و یا رانندگانی که برای بارگیری در محل حضور داشته‌اند. حاجی‌زاده در ارتباط با آمار کارگران اتباع که احتمالاً در حادثه انفجار اسکله جان خود را از دست داده یا مفقود شده‌اند؛ گفت: ما اینجا کارگر اتباع نداشتیم؛ همه ایرانی بودند. اما یکی از بحث‌هایی که در روزهای بعد از انفجار مطرح شد، پرداخت دیه و غرامت به آسیب‌دیدگان و حمایت قانونی از کارگران از کار افتاده بود؛ به گفته دبیر اجرایی خانه کارگر هرمزگان، در این زمینه کارهایی شده است. او در این رابطه بیشتر توضیح می‌دهد: در روزهای بعد از حادثه، مدیرکل دادگستری هرمزگان به ماجرا ورود کردند و دستور پرداخت غرامت و بیمه دادند؛ جلساتی با نمایندگان همه شرکت‌های بیمه‌گر برگزار و خسارت بیمه به خودروها پرداخت شد؛ خودروهای بسیاری از رانندگان که ابزار کارشان بود، خسارت دیده بود که قرار شد به آنها حتی اگر بیمه بدنه نداشته‌اند، خسارت بیمه پرداخت شود. اما در مورد مفقودان حادثه، هنوز نگرانی وجود دارد؛ تا زمان روشن شدن تکلیف آنها هیچ تصمیمی قابل اجرا نیست و این در حالی است که خانواده‌های آنها همچنان در بندرعباس و اسکله منتظر و معطل مانده‌اند؛ آیا احتمال دارد نشانه‌هایی از آنها یا پیکرهایشان بعد از این‌همه روز پیدا شود؛ دبیر اجرایی خانه کارگر هرمزگان در پاسخ می‌گوید: مشخص نیست؛ واقعاً نمی‌دانیم... تا فوت این ۱۱ کارگر محرز نشود، بحث دیه و پرداخت دیه مطرح نمی‌شود.

گفته آشوری استاندار هرمزگان، عملیات جست‌وجو و نجات در بندر شهید رجایی به پایان رسیده و فعالیت‌های این بندر به حالت عادی بازگشته است اما برای اطمینان خاطر، تیم‌های نجات همچنان در محل حادثه حاضرند

قصه تلخ بندر

قصه تلخ بندر هنوز تمام نشده است. شاید صدای انفجار و شعله‌های سیاهی که در آسمان گسترده می‌شد، تا سال‌ها در ذهن آنها که به اسکله نزدیک بودند، بماند. هرچند این قصه هنوز برای ساکنان بندر و ساکنان ایران هم قصه‌ای مبهم است و مشخص نیست که دلیل اصلی این حادثه چیست. تنها بازار شایعات در این روزها داغ‌تر از گرمای بندر بود، که برای آن هم کسی پاسخی نداشت و همچنان ندارد. اما آنچه مشخص است، هنوز براساس آنچه دبیر اجرایی خانه کارگر هرمزگان می‌گوید، هنوز حداقل ۱۱ کارگر مفقودند و کسی نمی‌داند این ۱۱ کارگر دچار چه سرنوشتی شدند. این درحالی است که غیر از کارگرانی که از دنیا رفتند، راننده‌هایی هم بودند که خودروهایشان از بین رفته و وسیله‌ای که با آن هرشب نان داغ را به خانه می‌آوردند، پودر شد و در میان شعله‌های آتش و دود، به هوا رفت. حالا سرنوشت ساکنان بندر، به غمی گره خورده است، که هر شب، با خود به خانه می‌برند و سفره‌هایی که هنوز بوی دود می‌دهند. زنان به پر شال‌هایشان غمی را هر صبح گره می‌زنند، که دل همه مردم ایران را لرزاند. اما ساکنان بندر، بیش از دیگران چشمشان به خبرهایی است که بالاخره دلیل این واقعه و مقصران این حادثه را بازگو کنند، تا کمی از غمشان کم شود. هرچند پایانی براین غم نیست. به‌خصوص برای خانواده‌هایی که عزیزانشان را هنوز نیافته‌اند. اما بر طبق اطلاعاتی که هیچ کدام رسمی نیست و هیچ‌کس تایید نکرده است، شاید چون همان خبرهایی که دهان به دهان چرخید و همچنان می‌چرخد، تا قصه اسکله چون دیگر قصه‌های بندر، ناتمام بماند، کارگرانی بدون شناسنامه و هویت کاری، در این بندر مشغول به کار بودند، که نامشان در هیچ شرکتی ثبت نشده است و کسی نمی‌تواند هویت آنها را تایید کند و خانواده‌ها هم این میان دنبال گمشده‌هایی می‌گردند، که انگار از ابتدا نامعلوم بودند. حالا مشخص نیست که چه بر سر بازماندگان این افراد می‌آید. آنها که خود در ازدحام دود و آتش گم شدند. آنها که اصلا کسی را در بندر ندارند که دنبالشان بگردند همه این قصه‌ها، روایت تلخ انفجار در اسکله شهیدرجایی را تلخ‌تر از پیش می‌کند. هرچند اعلام پایانِ رسمی امداد و نجات، یا کاهش آمار فوتی‌ها نمی‌تواند به هیچ یک از سوالات خانواده‌های منتظر و چشم‌هایی که هنوز کابوسِ انفجار می‌بیند را پاسخ دهد. دردهایی که با شعله آتشی که در اسکله خاموش شد، همچنان روشن است و عفونتش بندر را برداشته است.