دعوت لاریجانی برای مذاکره در مسقط؟

 خاندان سلطنتی عمان، تخت و تاج خود را مدیون ایرانی‌ها می‌داند و ایرانی‌ها نیز همواره این خاندان را تکریم کرده و آنقدر به آنها اعتماد دارند که بارها و بارها از طریق سلاطین عمان در مسائل مختلف با غرب مذاکره کرده‌اند. شاید نزدیک‌ترین مذاکره، جایگاهی بود که عمان برای خود به منظور آغاز مذاکرات ایران وآمریکا پیدا کرد. در دولت محمود احمدی‌نژاد، دکتر علی‌اکبر صالحی ضمن مذاکره در عمان پایه‌های مذاکرات ایران و آمریکا را محکم کرد تا در دولت حسن روحانی مذاکرات برجام به نتیجه برسد. در دولت بایدن نیزکشورهای عربی از جمله عمان نقشی کلیدی در مذاکرات ایران و آمریکا ایفا کردند و در دولت ترامپ و پزشکیان در آمریکا و ایران نیز به رغم اینکه آمریکایی‌ها خواستار نقش‌آفرینی قطر در مذاکرات هسته‌ای بودند اما ایران نامه فرستاده‌ی کشور قطر به ایران که در حقیقت نامه رئیس‌جمهور آمریکا بود را از طریق عمان پاسخ داد و در نهایت هم چندین دوره مذاکره بین ایران و آمریکا به سرپرستی عراقچی و ویتکاف با واسطه‌گری عمانی‌ها برگزار شد و اگر آمریکا و اسرائیل در دور آخر مذاکرات به میز گفت‌وگو لگد نمی‌زدند، احتمالا نقشی را که اروپایی‌ها در برجام 2015 بازی کردند عمان می‌توانست بازی کند.

*وزیر کشور عمان در ایران

این بار اما خبری از حضور وزیر خارجه یا سلطان عمان و یا فرستاده ویژه عمان به ایران نبود و وزیر کشور عمان به ایران آمده تا به منظور توسعه روابط دوجانبه مذاکره کند. با این وجود سفر هر مقام عمانی به ایران با پیش زمینه ارسال و دریافت پیام از سوی آمریکایی‌ها تحلیل می‌شود. وزیر کشور عمان در سفر اخیر خود با تنی چند از مقامات کشورمان از جمله رئیس‌جمهور و دبیر شورای عالی امنیت ملی علی لاریجانی دیدار داشت. در این دیدار که احتمالا در ارتباط با مسائل امنیتی منطقه بوده وزیر کشور عمان در این دیدار دعوت رسمی از لاریجانی برای سفر به مسقط را مطرح کرد و این دعوت را گامی مهم در مسیر تعمیق همکاری‌های راهبردی میان دو کشور دانست. دبیر شورای عالی امنیت ملی با اشاره به نقش سازنده و متوازن عمان در تحولات منطقه‌ای، بر ضرورت بهره‌گیری از ظرفیت‌های گسترده دو کشور برای توسعه همکاری‌های اقتصادی و امنیتی در سطوح راهبردی تأکید کرد. همچنین دیداری بین رئیس‌جمهور و وزیر کشور عمان نیز برگزار شد. پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران در این دیدار با قدردانی از نقش‌آفرینی سازنده عمان در عرصه‌های منطقه‌ای، افزود: تلاش‌های عمان در همراهی با جمهوری اسلامی ایران، به‌ویژه در زمینه میانجیگری و میزبانی از مذاکرات تهران و واشینگتن، شایسته تقدیر است و نشان از رویکرد خردمندانه و صلح‌جویانه مقامات این کشور دارد.

*چرا دعوت از لاریجانی

سفر این مقام عمانی و دیدار او با علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران که مسئول اصلی امنیت کشور و پرونده هسته‌ای است، سوالات زیادی را به وجود می‌آورد از جمله اینکه این دیدار ارتباطی به مذاکرات پیشین ایران و آمریکا با میانجیگری عمان داشته است یا خیر و آیا پیامی از این طریق به ایران آورده شده یا خیر اما به نظر می‌رسد این بار این عمان است که با توجه به اینکه سایر کشورهای حوزه خلیج فارس در منطقه و در مساله غزه نقشی کلیدی بازی کرده‌اند، تمایل دارد برای اینکه جایگاهی برای خود در معادلات امنیتی منطقه داشته باشد با تلاش برای ایفای نقش موثری بین ایران و آمریکا پا به میدان گذاشته و ممکن است دوباره میز مذاکرات بین ایران و آمریکا را احیا کند. این نزدیک‌ترین احتمالی است که می‌توان از ملاقات وی با دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان مطرح کرد تا بتواند سطح تمایل و حتی بی‌میلی و یا شروط ایران برای مذاکره با آمریکا را از زبان مسئول پرونده هسته‌ای ایران بشنود. آنها می‌توانند در برابر برداشتی که از نگاه ایران به مذاکرات دارند با آمریکایی‌ها به گفت‌وگو بپردازند تا زمینه‌های لازم برای احیای مذاکرات بین ایران و آمریکا را فراهم آورند.

*درنهایت

ایران همواره از مذاکره در سطحی برابر و بدون پیش‌شرط و بدون گره زدن مساله هسته‌ای به مسائل دیگر حمایت کرده است. اکنون اما به علت زیاده‌خواهی آمریکا درباره غنی‌سازی، تهران نسبت به مذاکره بی‌تفاوت است. اینجاست که نقش میانجی‌ها برای نزدیک کردن خواست طرفین که در حالت نه جنگ نه صلح قرار دارند و هیچکدام از مواضع خود کوتاه نمی‌آیند، جدی می‌شود. اگر این سفر به منظور احیای میز مذاکره باشد، باید آن را مسیری برای بازگشت طرفین به میز مذاکره دانست.