اهمیت نقش عمان در روابط خارجی ایران

دیاکو حسینی / تحلیلگر مسائل بین‌الملل

آرمان ملی آنلاین _ از طرفی به انتخابات آمریکا نزدیک‌تر می‌شویم و به نظر می‌رسد که در این فاصله باقی مانده تلاش در احیای برجام برای دولت بایدن بسیار سخت باشد. ضمن اینکه هر چند در سکوت ولی به نظر می‌رسد که دولت آمریکا هنوز امیدوار است فشارهای اقتصادی که به ایران وارد می‌شود بتواند به ناآرامی‌های دیگری در ایران منجر شود و بتواند ایران را در موضع ضعف بیشتری مشتاق به مذاکره‌ای کند که در آن مذاکره آمریکا بتواند امتیازهای مدنظرش را دریافت کند. به‌خاطر این شرایط به نظر نمی‌رسد که در عمل تغییر مثبتی برای احیای برجام رخ داده باشد؛ مگر اینکه در این بین اتفاقاتی در پس پرده و از کانال‌های غیر رسمی در حال رخ دادن باشد که اطلاعی از آن در دست نیست.

منتهای امر با نزدیک شدن به اواخر پاییز و بند غروب بندی که در برجام پیش‌بینی شده و اینکه مربوط به تحریم موشک‌های بالستیک است این انتظار می‌رود که برای دولت بایدن سخت باشد این را بپذیرد. در حالی که برجام احیا نشده و ایران تمامی تعهداتش را مطابق خود برجام اجرا نمی‌کند و در آن حالت چنین امتیازی را ایران به‌واسطه برجام دریافت می‌کند. این مساله در آمریکا طبیعتا موجب افزایش فشارها به دولت بایدن خواهد شد و به نظر می‌رسد که در ماه‌های پیش‌رو و قبل از این واقعه احتمالا دوره‌ای از تنش را باید میان  ایران و طرف‌های غربی انتظار داشته باشیم. البته بدین معنا نیست که آنها از این روش برای یک گام بدتر که اسنپ‌بک باشد استفاده کنند و این مساله بعید است.

اما فشارهایی را در آن مقطع به ایران وارد می‌کنند. در عین حال اگر طرف‌های غربی هوشیارتر باشند حتما به این نتیجه خواهند رسید که برجام در وضع موجود خود  نمی‌تواند جایگزین بهتری داشته باشد و حتی ادامه تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی برای کسانی که به مسائل ایران آشنایی دارند به خوبی روشن است که نمی‌تواند منجر به یک انعطافی شود که مدنظر طرف‌های غربی به خصوص آمریکا هست. بنابراین قاعدتا باید راهی پیدا کنند تا این توافق را احیا کنند تا زمانی که این بندهای غروب پیدا می‌شود ایران نیز به تعهدات خود عمل کرده باشد.

در همین راستا نیز شاهدیم که پادشاهی عمان در راس هیأتی وارد ایران می‌شود و مشخص نیست که هدف از این سفر چیست و حتی چه پیام‌هایی بین طرفین رد و بدل شود. اما به نظر می‌رسد از آنجا که غربی‌ها درگیر مسائل مربوط به اوکراین هستند و در آمریکا مسائل داخلی هنوز اهمیت بالایی دارد به نظر نمی‌رسد که آنها به دنبال افزایش تنش باشند. از طرف دیگر اگر بخواهیم سفر مقامات عمان به تهران را مورد بررسی قرار دهیم باید اذعان کرد  طی ماه‌های گذشته وارد فصلی از بهار منطقه‌ای شده‌ایم.

به واسطه تنش زدایی‌های متقابلی که بین ایران و عربستان، ایران و بحرین و صحبت از سرگیری روابط ایران و مصر و همین‌طور کشورهای عربی بایکدیگر مثل سوریه و عربستان صورت گرفته این رویه می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که وضعیت منطقه‌ای به رغم برخی اختلافات به سمت تنش‌زدایی حرکت می‌کند. در این میان کشور عمان نه فقط میان ایران و آمریکا بلکه چون روابط سازنده‌ای با همه کشورها در منطقه دارد می‌تواند در پیشبرد روابط بهتر منطقه‌ای نقش بازی کند. عمان قائم‌بالذات و فی‌نفسه یک کشور مهم در این منطقه است و بنابر این در روابط دوجانبه با ایران هم مسائل مختلفی است که عمان و ایران می‌توانند با هم برای توسعه روابط در حوزه انرژی و کریدورها داشته باشند. جدای از نقشی که عمان می‌تواند در مساله واسطه میان ایران و جهان عرب و همچنین ایران و آمریکا ایفا کند اهمیت جایگاه عمان هم قابل توجه است.