بازار لوازم‌التحریر هم طبقاتی شد

کارشناسان بر این اعتقاد هستند که خریداران لوازم التحریر همچون دیگر حوزه‌ها طبقاتی شده و خریداران حتی گاهی برای خرید یک کوله پشتی تا بیش از ده میلیون تومان نیز هزینه می‌کنند، در حالیکه برخی شاید مجموع خرید لوازم التحریر و نوشت افزار و... بیشتر از یک میلیون تومان هم نرسد. مسئولان ذیربط، گرانی افسارگسیخته لوازم التحریر را در ارتباط تنگاتنگ با افزایش نرخ ارز و همچنین قطعی‌های مکرر برق می‌دانند و معتقدند حتی با قیمت‌های کنونی نیز آنها سود چندانی در بازار نمی‌کنند.

تورم و نرخ لوازم التحریر

به گزارش «آرمان ملی»، محسن گلستانی، رئیس اتحادیه صنف نوشت‌افزار تهران، در این باره گفت: قیمت لوازم التحریر که به نظر بسیاری گران می‌آید، هنوز از نرخ تورم موجود در جامعه فاصله دارد. در حقیقت نرخ افزایش قیمت لوازم التحریر در سال جاری در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته، حدود ۳۰ درصد افزایش داشته است که البته با توجه به نرخ تورم کنونی و در مقایسه با سایر اقلام، واقعاً زیاد نیست. او افزود: البته افزایش قیمت لوازم التحریر در اقلام لوکس با طرح‌های فانتزی یا وارداتی بیشتر بوده است که البته آن محصولات مخاطبان و سلایق متفاوت دارند، اما برای تهیه لوازم التحریر مناسب با قیمت عادی‌تر سعی شده است که قیمتها مطلوب باشند. او توضیح داد: این تفاوت بین لوازم عمومی و لوکس به این دلیل است که برای اقلام فانتزی عوامل خارجی مانند نرخ ارز، هزینه واردات و تعرفه، در کنار سلیقه مشتری، تأثیر بیشتری دارد.

تأثیر عوامل بیرونی

گلستانی درباره دلایل اصلی افزایش قیمت لوازم التحریر گفت: وابستگی تولید داخلی به مواد اولیه وارداتی؛ مانند کاغذ، چوب مداد و مغز مداد که قیمت‌ آنها با نوسان ارز رابطه مستقیم دارد، از طرف دیگر، هزینه برق و قطعی مکرر آن در تابستآنکه باعث شده تولید با وقفه مواجه شود و هزینه سربار تولید بیشتر شود و در این میان، دستمزدها، هزینه حمل‌ونقل، بسته‌بندی، و سایر هزینه‌های جانبی که به افزایش کلی قیمت‌ها دامن زده‌اند که در نهایت ناچار به افزایش قیمت این محصولات همانند اکثر کالاهای دیگری که در کشور گرانتر گردیده‌اند، شدیم. رئیس اتحادیه صنف نوشت‌افزار تهران معتقد است: با وجود افزایش قیمت، عرضه کالا تقریباً مناسب است؛ اما قدرت خرید خانوارها کاهش یافته است، به گونه‌ای که بسیاری از والدین اکنون مجبورند اولویت‌های خود را تغییر دهند و به جای خرید اقلام زیاد و کامل در شهریور، فقط ضروریات را تهیه و بقیه موارد را در طول سال خریداری می‌کنند. او افزود: برای خرید یک بسته متوسط نوشت‌افزار که بتواند نیاز معمول دانش‌آموز را برآورد کند، بدون احتساب کیف و کوله‌پشتی، اکنون دست‌کم یک تا دو میلیون تومان هزینه دارد؛ اگر بخواهید اقلام لوکس یا با طراحی فانتزی داشته باشید، این عدد می‌تواند چند برابر شود. او درباره میزان افزای قیمت‌ها گفت: بعضی از لوازم عمومی و معمولی مانند دفتر ساده، خودکار یا مداد معمولی افزایش قیمت حول و حوش ۳۰ درصد داشته‌اند، اما کالاهایی که وارداتی‌اند یا وارداتشان با تأخیر و مشکل ارزی همراه بوده است یا در طرح‌ها و بسته‌بندی خاص عرضه می‌شوند، در برخی موارد افزایش قیمت ۴۰ تا ۵۰ درصدی را تجربه کرده‌اند.

تولید و کیفیت کالا

رئیس اتحادیه توضیح داد: تولیدکنندگان داخلی حدود ۶۰ درصد از نیاز بازار نوشت‌افزار را تأمین می‌کنند. کیفیت برخی کالاهای ساخت داخل با نمونه خارجی قابل رقابت است، حتی اگر در بعضی موارد محصولات با استاندارد پایین‌تر هم دیده شوند. گلستانی تاکید کرد: همزمان نگرانی‌هایی درباره ورود کالاهای غیر استاندارد و کم‌کیفیت وجود دارد که نه تنها رفاه مصرف‌کنندگان را کاهش می‌دهند، بلکه اعتبار تولید ملی را نیز آسیب می‌زنند، اما تا جایی که اامکان داشته است سعی شده تا اتحادیه و تولیدکنندگان بار افزایش قیمت را تا حد امکان سبک‌‌تر کنند؛ یعنی سود خود را کاهش دهند تا کالاها خیلی گران‌تر از آنچه هست به دست مصرف‌کننده نرسد، ولی بدیهی است، چنانچه دولت در تخصیص ارز برای محموله‌های موجود در گمرک‌ها همکاری کند و موانع وارداتی کاهش یابد، فضای عرضه بهبود خواهد یافت و قیمت‌ها ممکن است در کوتاه‌مدت کمی تعدیل شوند.

گزارش‌های میدانی

اما گزارش‌های میدانی از خرده‌فروشی‌ها و همچنین بررسی فروشگاه‌های آنلاین نشان می‌دهد که قیمت انواع لوازم تحریر نسبت به سال قبل افزایش قابل توجهی داشته است که در این میان برخی از کالا‌های لوکس و فانتزی هم قیمت‌های بالاتر از حد انتظار است. براساس قیمت‌های فروشگاه‌های آنلاین، قیمت پک نوشت افزار ۲ میلیون و ۶۰۰ هزارتومان و یا قیمت کوله پشتی به همراه کیف غذا و جامدادی آن ۴ میلیون و ۵۰۰ هزارتومان قیمت‌گذاری شده است همچنین قیمت جامدادی از ۲۵۰ هزارتومان شروع می‌شود و تا ۳ تا ۴ میلیون تومان هم می‌رسد. به باور کارشناسان؛ افزایش قیمت لوازم‌التحریر پیامدهایی فراتر از فشار مالی بر خانواده‌ها دارد. در بسیاری از مناطق کم‌برخوردار، والدین توانایی خرید تمامی اقلام مورد نیاز فرزندانشان را ندارند. این وضعیت به‌طور مستقیم بر کیفیت آموزش اثر می‌گذارد؛ چرا که دانش‌آموزانی که به ابزار آموزشی مناسب دسترسی ندارند، با احساس محرومیت و اُفت انگیزه مواجه می‌شوند. علاوه بر این، رشد تقاضا برای کالاهای بی‌کیفیت یا قاچاق می‌تواند بازار رسمی تولید را تضعیف کرده و سرمایه‌گذاری داخلی در این صنعت را با مشکل مواجه سازد. از این رو به نظر می‌رسد مسئولان باید با رفع موانع پیش رو، در مرحله نخست، تسهیل واردات مواد اولیه و تخصیص ارز با نرخ مناسب برای تولیدکنندگان داخلی تا بهای تمام‌شده کاهش یابد. بعلاوه، حمایت مستقیم دولت از تولیدکنندگان داخلی از طریق تسهیلات مالی و معافیت‌های مالیاتی مقطعی برای حفظ قدرت رقابت تولید ملی و، نظارت دقیق بر بازار و جلوگیری از گران‌فروشی‌های غیرمنطقی در آستانه سال تحصیلی می‌تواند این بازار را به ویژه برای مخاطبانی که سهم عمده‌ای در پیشرفت اجتماعی، اقتصادی و... بعهده دارند، مناسب‌سازی کند. به باور صاحب‌نظران قطعاً برگزاری نمایشگاه‌های عرضه مستقیم لوازم‌التحریر در شهرها که می‌تواند اقلام پرمصرف را با قیمت مناسب‌تر به دست خانواده‌ها برساند. بدیهی است؛ افزایش قیمت لوازم‌التحریر تنها یک نمود از شرایط تورمی کشور است، اما اهمیت آن در این است که مستقیماً با آموزش و آینده نسل جوان گره خورده است و به این ترتیب خانواده‌ها حتی برای خرید دفتر و مداد با مشکل مواجه می‌شوند، نمی‌توان انتظار داشت نظام آموزشی بدون آسیب پیش برود. در چنین وضعیتی قطعاً، مسئولیت سیاست‌گذاران و نهادهای دولتی دوچندان است تا با تصمیم‌های فوری و مؤثر، از فشار مضاعف بر خانواده‌ها بکاهند و زمینه را برای سال تحصیلی آرام‌تر فراهم کنند.