آمریکا درحال بررسی پلن‌های مختلف برای احیای برجام/ تلاش اروپایی‌ها برای احیای برجام

آرمان ملی آنلاین- احسان اسقایی:به طوری که اخیرا یکی از مقامات آمریکایی تاکید کرده است: «مذاکرات هسته‌‌ای از دستور کار آن‌ها خارج شده است.» به نظر می‌رسد مواضع اخیر اروپایی‌ها در مورد ایران و عدم تمایل آن‌ها برای میانجیگری بین ایران و آمریکا موجب شده دولت بایدن که با شعار توافق با ایران و بازگشت به برجام و نفی اقدامات دونالد ترامپ علیه تهران در قدرت قرار گرفته بود، از برداشتن تحریم‌های ایران انصراف دهد. زاویه دیگر عدم تمایل به بازگشت به برجام به پایان برخی از زمان بندی‌های برجام بازمی‌گردد.  طبق این توافق‌نامه، برخی از محدودیت‌های تهران برداشته شده که البته به مذاق غربی‌ها خوش نیامده است. از جمله اینکه ایران بر اساس مفاد برجام هم صادر کننده تسلیحات نظامی به متحدین خود است و هم اینکه توانسته با انعقاد قرارداد با روس‌ها عملا تا چند هفته دیگر پیشرفته‌ترین جنگنده‌های نظامی را از روسیه خریداری کند. همچنین بخشی از محدودیت‌های هسته‌ای ایران نیز با گذشت زمان عملا برداشته شده که این مورد هم موجب شده اروپایی‌ها و آمریکایی‌‌ها در اندیشه آن باشند که به نوعی برجام دیگری را با ایران انعقاد کنند. در برابر، ایران تاکید دارد که خواستار برگشت به توافق 2015 است و باید در ابتدا آمریکا تحریم‌ها را برداشته و در مرحله بعد ایران تعهدات خود را انجام دهد. چنین مواردی باعث شده هم اروپایی‌ها، هم آمریکایی‌ها و هم ایران به رغم اینکه خواستار بازگشت به توافق وین هستند اما هیچ گام موثری در این ارتباط بر ندارند. 

*اروپا بازی را تغییر می‌دهد؟!

با کاهش تب اروپا در برابر ایران، شاهد آغاز تغییر و تحولاتی در دیدگاه آن‌ها در ارتباط با میانجیگری بین ایران و آمریکا در آینده نزدیک خواهیم بود. وال استریت ژورنال در این ارتباط نوشت: کشورهای اروپایی که از پیشرفت ایران در غنی سازی اورانیوم در سطوح نزدیک به درجه تسلیحات نگران شده‌اند، دولت بایدن را برای احیای مسیر دیپلماتیک با تهران تحت فشار قرار می‌دهند که امیدوارند به جلوگیری از بحران هسته‌ای احتمالی کمک کند. به گفته آژانس، ایران اکنون در حال انباشت اورانیوم 60 درصدی با غنای بالاست. وال استریت در ادامه آورده است: احیای برجام از اهداف اصلی دولت بایدن و مقامات ارشد ایالات متحده بود. مقامات آمریکایی می‌گویند واشنگتن همچنان طرفدار یک راه حل دیپلماتیک برای چالش هسته‌ای ایران است اما با نزدیک شدن به رقابت‌های ریاست جمهوری، دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند که پس از ماه‌ها بحث، ایالات متحده هیچ ابتکار جدیدی که بتواند منجر به گفت‌وگو شود، ارائه نکرده است. مقامات آمریکا می‌گویند که ایده‌های مختلفی در حال بحث است. از این رو فرانسه، بریتانیا و آلمان به دنبال زنده نگه داشتن مسیر دیپلماتیک با ایران هستند. در ماه مارس، مقامات ارشد اروپایی در اسلو با علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران، دیدار کردند. کشورهای اروپایی به طور علنی گفتند که این یک جلسه مذاکره نیست، اما افراد درگیر در این مذاکرات گفتند که در مورد چگونگی رفع انسداد دیپلماسی هسته‌ای گفت‌وگو کرده‌اند. 

*آمریکایی‌ها قدرت تصمیم گیری ندارند

وال استریت ژورنال در ادامه آورده است: احیای برجام از اهداف اصلی دولت بایدن و مقامات ارشد ایالات متحده بود. مقامات آمریکایی می‌گویند واشنگتن همچنان طرفدار یک راه حل دیپلماتیک برای چالش هسته‌ای ایران است. دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند که پس از ماه‌ها بحث، ایالات متحده هیچ ابتکار جدیدی که بتواند منجر به گفت‌وگو شود، ارائه نکرده است. مقامات آمریکا می‌گویند که ایده‌های مختلفی در حال بحثند. این موضوع مقامات اروپایی را نگران کرده است که کاخ سفید ممکن است تصمیم گرفته باشد موضوع هسته‌ای ایران را برای باقی دوره اول ریاست جمهوری بایدن کنار بگذارد، مشروط بر اینکه ایران قاطعانه به سلاح هسته‌ای نزدیکتر نشود. مقامات آمریکایی می‌گویند که بحث‌ها در مورد گزینه‌های احتمالی در واشنگتن با دیدگاه‌های متفاوت در مورد اینکه تلاش‌های دیپلماتیک مجدد چگونه باید باشد، ادامه دارد. در حالی که به نظر می‌رسد بازگشت به فاز تلاش‌ها برای احیای برجام در اروپا و ایالات متحده از روی میز خارج شده، دیپلمات‌ها می‌گویند که طیف وسیعی از احتمالات دیگر نیز وجود دارد. یکی از گزینه‌ها نوعی توافق موقت است که در آن ایران تولید اورانیوم غنی‌شده 60 درصد را متوقف می‌کند و به طور بالقوه ذخایر غنی‌شده خود را برای کاهش اندک تحریم‌ها کم کند. برخی دیگر از یک توافق طولانی‌تر و نزدیک‌تر به برجام حمایت می‌کنند، در حالی که برخی از یک توافق که به طور قابل توجهی تغییر یافته نیز حمایت می‌کنند که می‌تواند به عنوان مثال، بندهای غروب در بحث فعالیت هسته‌ای ایران را به عقب بیندازد. 

*آمریکا هنوز به برجام می‌‌اندیشد!

 از اخبار مختلف که در طول ماه‌های گذشته در ارتباط با برجام منتشر شده است می‌توان به این نتیجه رسید که هرچند آمریکا اولویت سیاست خارجه خود را برجام و بازگشت به آن قرار نداده است اما برجام برای آنها نمرده است. به عبارت بهتر آمریکایی‌ها که نمی‌خواهند ایران دارای بمب هسته‌ای شود تنها راه برای رسیدن به این هدف را برجام می‌دانند. خبر وال استریت نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها حتی در حال بررسی طرح‌های مختلفی در این ارتباط هستند اما به دلایلی در این مورد هنوز به نتیجه نرسیده‌اند. شاید یکی از دلایل آن باشد که آمریکای بایدن قصد دارد از بازگشت به برجام به عنوان یک امتیاز مثبت انتخاباتی استفاده کند. بایدن تا این لحظه در سیاست خارجی سه پرونده را در دستور کار داشته یکی مساله تایوان به منظور فشار بر چین، دیگری مساله اوکراین به منظور انزوای روسیه و دیگری مساله پرونده هسته‌ای ایران. احتمالا بایدن با تعلیق مذاکره با ایران در شرایط کنونی حتی به دنبال مذاکره مستقیم با ایران باشد تا بتواند دست پری از منظر سیاست خارجی در انتخابات ریاست جمهوری داشته باشد.