جای خالی وفاق با حامیان

 رئیس جمهور اما یک مساله را مدنظر قرار داد و آن اینکه« دعوا نکنیم» و معتقد بود به جای نگاه جریانی و صف بندی‌های جناحی با همکاری و همگرایی بیشتر و بهتر می‌توان به حل مشکلات و مسائل کشور پرداخت. از همین رو نیز آسایش خود و دولتش را در مروت با دوستان و مدارای با دشمنان دید.  در این میان  هر چند که همان ابتدا نیز بسیاری با وی همراهی کردند اما رفته رفته مشخص شد که وفاق ملی پزشکیان آنطور که مدنظر خیلی‌ها است عمل نمی‌کند. به عبارتی به جای اینکه وفاق ملی بستری باشد تا همه با دولت همکاری و همراهی داشته باشند بالعکس این دولت بود که وفاق ملی را بستری قرار داد که با همه جریانات همراه و همدل شود. امری که به عقیده عده‌ای دولت را به یک شرکت سهامی تبدیل کرده و هر جریانی به دنبال سهم خود از دولت است و تلاش دارد نفوذ بیشتری در دولت داشته باشد. نکته مهم اینکه پزشکیان بابت وفاق ملی خود دست همکاری و نیاز به سمت همه جریانت موافق و مخالف دراز کرد. موافقین دعوت او را اجابت کردند و مخالفین اما دست یاری او را پس زدند. اما این پایان کار نبود و تندروها نه تنها دست رد به سینه پزشکیان بابت وفاق ملی زدند؛ بلکه از در تقابل با رئیس جمهور بر آمدند و از همان اول در مقابل پزشکیان و مرداتش ایستادند. چنانکه اگر نبودند قالیباف و سایر نمایندگان اکثریت مجلس دولت پزشکیان صرفا با چند وزیر کار خود را آغاز می‌کرد. با این حال رئیس جمهور نگاه وفاقی خود را حفظ کرد و در مقابل تندروها جلوتر آمدند. چنانکه ابتدای انتقادات خود را به نحوه انتصابات رئیس جمهور وارد کردند و سپس وزرا را برای سوال یا استیضاح به صحن بهارستان کشیدند. اما با این وجود پزشکیان و دولتمردانش همچنان بر مبنای وفاق ملی پیش رفتند. چنانکه در همان روزها فاطمه مهاجرانی  سخنگوی دولت در گفت و گویی با «آرمان ملی» گفت:«‌ دولت به وفاق مومن است» و این گزاره‌ای شد که همواره سخنگوی دولت در باب مواجهه دولت با مسائل مختلف و برخورد با جریانات سیاسی به کار ببرد. هر چند که رویکرد وفاقی دولت نتوانست تاثیری در نگاه  و عملکرد بهارستان نشینان داشته باشد و در همان شش ماهه نخست مجلسی که دست وفاق و همکاری به پزشکیان داده بود عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت که از چهره‌های مهم دولت نیز به حساب می آمد را با استیضاح کنار گذاشت تا مشخص شود نگاه وفاقی فقط از سوی دولت برقرار است و به عبارتی اتوبان وفاق ملی یک طرفه است و فقط دولت وفاق می کند. وفاقی که به نظر می‌رسد با اتقفاقات و تحولات اخیر حالا به پاشته آشیل دولت تبدیل شده است.

* از انتقاد تا استعفا

بسیاری بر این باور بودناد که وفاق ملی قرار است برای دولت نقش گفتمانی پیش برنده را ایفا کند که با تکیه بر آن دولت بتواند مسائل و مشکلاتی را که به تنهایی نمی‌تواند حل و فصل کند به کمک سایر قوا و دستگاه ها حل و فصل کند. اما نوع نگاه برخی قوا مثل مجلس و جریان تندرو نشان داد که وفاق ملی پزشکیان آنقدر ها هم کار نمی‌کند و تاثیر گذار نیست. چنانکه اگر بنا بر وفاق بود باید مجلس در همراهی و همکاری با دولت پیش می آمد نه اینکه تمام وقت خود را در جهت تلاش برای کنار زدن چهره‌های اثر گذار دولت بگذارد. چنانکه محمد جواد ظریف با فشارهای تندروها و عدم ایستادگی دولت استعفا داده شد تا مشخص شود وفاق ملی دولت به جای گفتمانی پیش برنده صرفا ویترینی است برای اینکه نشان دهد اگر به ما حمله کردند نیز ما پاسخ نمی‌دهیم و وفاق می‌کنیم. همین رویه در خصوص علی طیب نیا مشاور عالی رئیس جمهور به وقوع پیوست و اختلافات بعضا درونی دولت باعث شد وی نیز عطای حضور در دولت را به لقای خود ببخشد. با این حال انتقادات به دولت آنقدرها نیز زیاد نبود و همه به دولت پزشکیان و رویکردش در مسائل مختلف به ویژه انتصابات اعتقاد داشتند. اما انتصاب اخیر یک چهره متمایل به جبهه پایداری و تندروها باعث شد تا حتی حامیان دولت نیز این موضوع را بر نتابند  و انتقادات خود نسبت به انتصاب اسماعیل سقاب اصفهانی به معاونت رئیس جمهور را علنا مطرح  کنند. هر چند که این انتقادات تکانه هایی را نیز به همراه داشت. چنانکه فیاض زاهد فیاض زاهد استاد دانشگاه  و عضو برجسته شورای اطلاع رسانی دولت در انتقاد به انتصاب اخیر از شورای اطلاع رسانی دولت استعفا داد. چند روز بعد نیز محمد مهاجری دیگر عضو شورای اطلاع رسانی دولت از سمت خود استعفا داد تا اختلافات درونی دولت بیش از پیش آشکار شود. حال اما چند روزی است که خبرهایی جسته و گریخته در خصوص احتمال استعفای محمد رضا عارف معاون اول رئیس جمهور مطرح شده که البته تا کنون تایید نشده و برخی کانال های حامی دولت این مسابله را ناشی از بد اخلاقی سیاسی جریانات تندرو قلمداد می‌کنند که می‌خواهند میان رئیس جمهور و معاون اول را بهم زده و شکر آب کنند.

*وفاق با چه کسی؟

شاید اگر پزشکیان از همان ابتدا به جای وفاق با تندروها عزم خود را به وفاق با مردم و تحقق وعده‌های خود می‌گذاشت امروز نه شاهد ریزش سرمایه اجتماعی خود و کاهش اعتماد عمومی بود و نه برخی استعفاها و حواشی پیرامون دولت رخ می‌داد. واقعیت این است که گرچه وفاق یک طرفه دولت با تندروها موجب عدم تحقق وعده هایی چون رفع فیلترینگ شده و چهره های تاثیر گذار نیز از دولت کنار رفته اند ؛ اما با این همه باز هم امیدها به دولت زیاد بود ؛ اما اینکه شاهد حضور چهره‌‌هایی منتسب به جریان تندرو در دولت باشیم این نوع اقدامات امید به بهبود شرایط در حوزه‌های مختلف را کاهش می‌دهد. به قول فیاض زاهد که در واکنش به استعفای خود نوشت:‌« این هر چه باشد وفاق ملی نیست». این در حالی که سخنگوی دولت در نشست خبری خود در پاسخ به پرسش «آرمان ملی»‌ در خصوص کاهش اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی گفت:«فراموش نکنیم که اعتمادسازی مسیری یک‌شبه نیست و نیازمند همراهی و تلاش مستمر است.» اما باید اذعان داشت همراهی نیز نیازمند نشان دادن اقدامات و رویکردهای موافق است.