بن‌سلمان در اندیشه میانجیگری

 البته برخی معتقدند این حالت تعلیق دقیقا خواسته اسرائیل است، چراکه نه مساله هسته‌ای در این شرایط حل می‌شود و هر لحظه احتمال تنش بین ایران و آمریکا در نتیجه حالت کنونی وجود دارد. واقعیت آن است که اگر تنش بین ایران و آمریکا به حدی افزایش یابد که جنگ رخ دهد، آنگاه منافع کل کشورهای منطقه از خلیج عدن گرفته تا خلیج فارس آتش خواهد گرفت. لذا کشورهای عربی برای اینکه از آسیب دور بمانند تلاش می‌کنند به نوعی به میانجی بین ایران و آمریکا تبدیل شوند. عمان برای سال‌ها این مسئولیت را عهده استه است. پیشنهاد ترامپ میانجی‌گری قطر است و اکنون گویا برادر بزرگ اعراب یعنی عربستان تمایل دارد این نقش را بازی کند.

* تمایل برای حل مساله

همزمان با سفر محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان سعودی به کاخ سفید رسانه‌ها و ارسال نامه مسعود پزشکیان به عربستان خبر دادند هم زمانی این نامه با سفر ولیعهد عربستان به آمریکا و حضور وی در کاخ سفید باعث شد برخی از پاسخ تهران به پیشنهاد آمریکا در این نامه خبر دهند. از سوی دیگر اما سخنگوی دولت این نامه را صرفا تشکر رئیس‌جمهور از عربستان به خاطر برگزاری مراسم حج دانست، هرچند همچنان گمانه‌زنی‌هایی در ارتباط با سفر بن‌سلمان به عربستان وجود داشت، اما به محض ورود محمد به سلمان به کاخ‌سفید او از تمایل برای حل مناقشه بین ایران و آمریکا سخن گفت. ترامپ هم اظهار کرد: «ایرانی‌ها می‌خواهند توافقی امضا کنند، اگرچه آن را علنی نمی‌گویند. من کاملا برای این موضوع آماده هستم». با این همه سخنگوی وزارت خارجه گفت: «در حال حاضر هیچ فرآیند مذاکراتی بین ایران و آمریکا وجود ندارد و پیام رئیس‌جمهور به ولیعهد عربستان محتوای کاملا دوجانبه داشته است».

*پالس مثبت

کمال خرازی رئیس شورای راهبردی سیاست خارجه ایران نیز تاکید کرده: هرگونه مذاکره باید بر اساس دستور کار از پیش توافق شده باشد. وی بدون اشاره به روند مذاکرات افرود: آنها باید اولین گام را بردارند تا نشان دهند آماده تعامل با ما بر اساس شرایطی هستند که ما تعیین می‌کنیم. وی ضمن تاکید بر حقوق هسته‌ای ایران تصریح کرد: نمی‌توانیم غنی‌سازی را متوقف کنیم؛ البته درجه غنی‌سازی موضوع مذاکره است. فتوای رهبری درمورد سلاح‌های هسته‌ای قابل تغییر نیست».

*یک نامه مهم

حمید ابوطالبی دیپلمات شناخته شده در نامه‌ای به رئیس‌جمهور نوشت: «هم‌زمانی این سه تحول -پیام رسمی ایران، اعلام میانجی‌گری عربستان، و اعلام آغاز روند مذاکرات از سوی آمریکا- رخدادی کم‌نظیر است. طی سال‌های گذشته، چنین هماهنگی سیاسی و دیپلماتیک میان سه پایتخت به‌صورت هم‌زمان شکل نگرفته بود. این هم‌زمانی نشان می‌دهد که پنجره‌ای راهبردی گشوده شده است؛ پنجره‌ای که از بین بردن آن، نه‌تنها فقدان یک فرصت، بلکه خطایی راهبردی خواهد بود».

*در نهایت

 در نهایت به نظر می‌رسد فرصت مناسبی به وجود آمده که این بار در کنار قطر و عمان، عربستان سعودی به میانجی بین ایران و آمریکا تبدیل شود. حال باید دید طرفین چه استفاده‌ای از این فرصت راهبردی خواهند کرد. درخاطر داشته باشیم که پوتین و ترامپ اولین مذاکرات خود را با واسطه و بی‌واسطه در ریاض آغاز کردند، اما از آن «پنجره فرصت» استفاده نشد. اکنون این پنجره راهبردی برای تهران و واشنگتن باز شده و باید دید طرفین اراده لازم برای توافق را دارند تا به قول حقوقی‌ها از برخورد اراده دو طرف قرارداد جدیدی متولد شود یا اینکه دو طرف بازهم از کنار هم خواهند گذشت؟ شاید در حال حاضر طرح کنسرسیوم سوخت هسته‌ای در منطقه با مشارکت ایران، عربستان و آمریکا بتواند پیشنهادی مرضی‌الطرفین باشد.