بایدن به غیر از توافق موقت با تهران چاره‌ای ندارد | ایران خواهان بازگشت به توافق 2015

به گزارش آرمان ملی آنلاین ایران خواستار بسته‌شدن پروندههای خود در آژانس شد و آمریکا این بسته شدن را به توافق ایران با آژانس گره زد. این روند موجب شد بازگشت به برجام با تاخیر روبهرو گردد. به طوری که خبرهایی از مرگ برجام هم شنیده شد اما بعدها با عنوان شدن طرحی تحت عنوان توقف در برابر توقف، کارشناسان از لزوم رسیدن ایران و آمریکا به یک نقطه مشترک سخن به میان آوردند که در برابر تعلیق برخی اقدامات ایران، آمریکا نیز تعلیق برخی اقدامات مخرب برجام را آغاز کند. در این معنا که ایران گام های برداشته شده در برابر بدعهدی‌های آمریکا را تعلیق کند و در برابر آمریکا نیز تحریم نفتی ایران را تعلیق نماید. 

به نظر تا این لحظه بر اساس گزارشات آژانس ایران همکاریهای پیش رونده‌ای با بازرسان داشته است و این در معنای تعلیق اقدامات ایران است و از سوی دیگر بر اساس آمارهای مختلف فروش نفت ایران  نیز در ماه‌های گذشته با افزایش روبهرو شده. هر چند فعلا خبری از انتقال این منابع ارزی به داخل نیست اما برخی منابع خبری روز گذشته از انتقال ارزهای ایرانی در خارج از کشور به داخل در آینده نزدیک خبر دادند. 

 از توقف در برابر توقف تا شرط در برابر شرط

 روز گذشته سخنگوی وزرات خارجه آمریکا به دیدار‌های  دو ایرانی و آمریکایی واکنش نشان داد. ودانت پاتل، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری خود در پاسخ به این که آیا ادعای منابع مطلع در گزارش اخیر روزنامه فایننشال تایمز مبنی بر دیدارهای متعدد رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران را با سعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل درباره  آزادسازی زندانیان دو تابعیتی آمریکایی از ایران تایید می‌کند یا نه، گفت: چیزی برای اعلام کردن در این زمینه ندارم. همان طور که قبلا از من شنیده‌اید، ما وسیله ارتباط برقرار کردن با ایران و انتقال پیام‌هایی به آن را که در راستای منافع آمریکا باشند،  را در اختیار داریم. پاسخ مرموز سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این فرضیه را در اذهان مجسم می‌کند که احتمالا جز تبادل زندانیان مذاکراتی هم در مورد  برجام وجود داشته است چرا که اگر مذاکرات تنها در ارتباط با تبادل زندانیان بود، سخنگو باید اصل مذاکره برای انتقال زندانیان را تایید می‌کرد.

از سوی دیگر یکی از مشاوران تیم هسته‌ای ایران که بارها اخبار مختلفی را در مورد احیای برجام و شروط ایران برای بازگشت به توافق وین رسانه‌ای کرده است تاکید کرد که ایران شروطی دارد که در ابتدا باید آن شروط تامین شود؛ آنگاه به برجام باز خواهد گشت. محمد مرندی، در این ارتباط گفت:  توافق هسته‌ای آماده و در انتظار امضای اروپایی‌هاست و زمان آن فرا رسیده است، تا زمانی که همه پرونده‌ها در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حل و فصل نشود، تهران این توافق را امضا نخواهد کرد. این استراتژی بارها از سوی مقامات ایرانی اعلام شده است که چون ایران، آمریکا را بدعهد می‌داند و آمریکا از برجام خارج شده و به تعهدات خود عمل نکرده است باید در ابتدا به برجام بازگردد، آنگاه ایران اقدامات و تعهدات آنان را راستی آزمایی کند و در مرحله بعد تهران به تعهدات برجامی خود قبل از خروج آمریکا از برجام بازگردد.

شروط آمریکا

از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند که اگر ایران برجام را بسته‌ای برای رفع تحریم‌ها می‌داند، آمریکا نگاه دیگری به برجام  دارد و آن را طرح اقدام مشترک میداند. طرحی که اگر چه الف ابتدایی آن در ارتباط با مساله هسته‌ای است اما آمریکا مسائلی مانند موشکی و منطقه و نوع نگاه ایران به تقسیمات قدرت در منطقه را در نظر دارد. از این جهت به نظر می‌رسد آمریکا اگر بخواهد غیر از مساله هسته‌ای به سایر پرونده‌ها ورود کند، ایران عملا  اجازه پازل چینی طبق برنامه‌ریزی آمریکا را نخواهد داد. از این منظر اگر آمریکایی‌ها به دنبال بازگشت به برجام باشند باید بازگشت به برجام را در متون امضا شده با ایران تعریف کنند و بازخوانی برجام و آفرینش برجام 2 یا 3 را باید کنار بگذارد.

ایران و توافق موقت

علی بیگدلی، کارشناس روابط بین‌الملل در این ارتباط به «آرمان ملی» گفت: استراتژی توقف در برابر توقف و حتی استراتژی شرط در برابر شرط به علت آن مطرح  می‌شود که ایران خواستار بازگشت به توافق 2015 است. در حالی که آمریکایی‌ها نمی‌خواهند زیر بار آن توافق بروند! از این رو آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند که در برابر شروط ایران و شروط اعلام شده خود ، چاره دیگری را جست‌وجو کنند. از این منظر است که احتمالا توافق موقت را پیشنهاد داده‌اند چنین توافقی موجب خواهد شد در پرونده هسته‌ای فضای بهتری حاکم شود. هرچند به نظر می‌رسد ایران خواستار بازگشت به توافق 2015 است نه توافق موقت. آمریکایی‌ها تلاش دارند مسائل موشکی، امنیتی و پهپادی را در توافق موقت بگنجاند و ایران به هیچ وجه زیر بار آن نمی‌رود.

بسیاری معتقدند اساسا برجام موقف حتی در زمینه هسته‌ای به نفع ایران نیست اما نباید اینگونه تحلیل کرد چرا که حدود یک سال به انتخابات آمریکا باقی مانده است و عملا آمریکا در ماه‌های آینده نمی‌تواند وارد توافقات بزرگ با سایر کشورها شود. لذا بایدن نمی‌تواند در این فاصله زمانی غیر از قرارداد موقت، قرارداد جامعی را امضا کند چون اختلافات شدیدی بین بایدن و کنگره و سنا در ارتباط با ایران وجود دارد. ضمن اینکه ایران باید این احتمال را بدهد که ممکن است در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا یک جمهوری خواه  جایگزین بایدن شود لذا ایران می‌تواند با استفاده از یک توافق نو حتی کوتاه مدت  مسائل اقتصادی خود را با آوردن دلارهای نفتی حل کند. ایران باید از این موقعیت استفاده کند. هر توافقی می‌تواند به گسترش روابط اقتصادی و سیاسی ایران با منطقه و اروپا انجامیده و فضای بهتری را برای ایران به وجود آورد از این منظر ایران باید از هر فرصتی برای بهبود جایگاه بین‌المللی خود استفاده کند.