«آرمان ملی» تاثیرات بازگشت دور جدید تحریم‌ها را بررسی می‌کند
مکانیسم ماشه در امتداد نگاه به شرق
آرمان ملی- گروه سیاسی: ایران با آگاهی از فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های بین‌المللی، تلاش گسترده‌ای برای مقاوم‌سازی اقتصاد خود در برابر فشارهای خارجی انجام داده است.
مکانیسم ماشه، ابزاری است که کشورهای غربی می‌توانند از طریق آن، تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را در صورت نقض تعهدات برجامی، به‌صورت خودکار بازگردانند؛ روندی که حالا شرقی‌ها آن را غیرقانونی می‌دانند. این تهدید همواره یکی از اصلی‌ترین چالش‌های سیاست خارجی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بوده است. در چنین شرایطی، سیاست‌گذاران ایرانی با اتخاذ رویکردی چندوجهی، سعی کردند وابستگی اقتصاد کشور به غرب را کاهش داده و مسیرهای جایگزین برای تجارت و تأمین منابع مالی بیابند. یکی از مهم‌ترین راهبردهای ایران در این راستا، گسترش روابط اقتصادی و تجاری با کشورهایی نظیر چین، روسیه و هند بوده است. این سه کشور به‌عنوان قدرت‌های بزرگ اقتصادی در شرق و اعضای مهم سازمان‌هایی همچون بریکس و شانگهای، برای ایران فرصت‌هایی ایجاد کرده‌اند تا بتواند بخشی از فشار تحریم‌های غرب را خنثی کند. ایران از طریق امضای توافق‌نامه‌های بلندمدت با چین، توسعه همکاری‌های نفتی و نظامی با روسیه، و تقویت تبادلات تجاری با هند، سعی کرده است شبکه‌ای از روابط اقتصادی غیرغربی را شکل دهد که به‌نوعی سپر دفاعی در برابر بازگشت تحریم‌ها محسوب می‌شود.
در واقع، ایران با تکیه بر سیاست «نگاه به شرق» نه تنها توانسته است بازارهای جایگزین برای صادرات نفت و کالاهای خود بیابد، بلکه در مسیر کاهش وابستگی به نظام مالی غرب نیز اقداماتی انجام داده است. این تحرکات، نشان‌دهنده تلاشی استراتژیک برای مقابله با فشارهای احتمالی ناشی از فعال‌سازی مکانیسم ماشه و تداوم تحریم‌های اقتصادی است. تلاشی که هدف نهایی آن، حفظ ثبات اقتصادی و استقلال سیاسی کشور در شرایط متغیر نظام بین‌الملل است. در ادامه به گزارش یکی از اندیشکده‌های آمریکایی خواهیم پرداخت که تاکید دارد که شرقی‌ها برای مکانیسم ماشه آمادگی داشتند و حتی اقدامات متقابلی هم انجام داده‌‌اند. همچنین نامه نمایندگان ایران، روسیه و چین در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نامه‌ای به «رافائل گروسی» با اشاره به پایان مدت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در ۲۶ مهرماه تاکید کردند با توجه به این خاتمه، مأموریت گزارش‌دهی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد راستی‌آزمایی و نظارت تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد پایان یافته است را تحلیل خواهیم کرد.
غرب؛ غیر قابل اعتماد
همان‌طوری که اشاره کردیم اندیشکده شورای آتلانتیک در گزارشی به آمادگی ایران برای تقابل با تحریم‌های آمریکا اشاره دارد و در این مورد می‌نویسد: «امتناع روسیه از پیروی از تحریم‌های اخیر سازمان ملل علیه تهران، تا حدی به ایران کمک می‌کند تا از فشار اقتصادی فزاینده ناشی از بازگشت تحریم‌ها عبور کند. تجارت و همکاری دوجانبه در بخش‌های مختلف، از جمله انرژی هسته‌ای، احتمالاً با اجرای پیمان مشارکت جامع استراتژیک دو کشور که «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه و «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور ایران چند ماه پیش در مسکو امضا کردند، عمیق‌تر خواهد شد. در همین حال، می‌توان روی روسیه که از منافع ایران در شورای امنیت سازمان ملل حمایت و به طور فزاینده‌ای از سیاست‌های غرب در قبال تهران انتقاد می‌کند، حساب کرد. همسویی روسیه، چین، پاکستان و تا حدودی هند علیه فعال شدن مجدد سازوکار بازگشت تحریم‌ها، این باور را در میان مقامات ایرانی تقویت می‌کند که ورود این کشور به نهادهای غیرغربی مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای با برنامه‌ریزی بوده است. در راستای رویکرد نگاه به شرق در سیاست خارجی ایران، تهران معتقد است که سرنوشت ژئوپلیتیکی این کشور با روسیه، چین و دیگر قدرت‌های غیرغربی مانند پاکستان، جمهوری‌های آسیای مرکزی و کره شمالی است.»
به نوشته اندیشکده آمریکایی، از دیدگاه جمهوری اسلامی، اقدام سه کشور اروپایی، باور دیرینه آنها مبنی بر غیرقابل اعتماد بودن قدرت‌های غربی را بیشتر تأیید می‌کند و امتیازات هسته‌ای را بیهوده جلوه می‌دهد. علاوه‌براین، حمایت اروپا، به ویژه آلمان از اسرائیل در طول جنگ ۱۲ روزه اخیر و البته تجاوز نظامی ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای ایران، تنها این برداشت را تشدید و به شدت صدای کسانی را که در تهران به دنبال یافتن «درک جدیدی» با پایتخت‌های غربی بودند، تضعیف کرد. با این حال، ایران در شرایطی که بازدارندگی را بر مصالحه‌های دیپلماتیک اولویت می‌دهد، درهای مذاکره با غرب را باز نگه داشته است. تهران همچنین به دنبال نزدیک‌تر شدن به روسیه برای تامین نیازهای اقتصادی و نظامی خود خواهد بود.
نامه شرقی‌ها به آژانس
تعداد اقدامات مشترک تهران، پکن و مسکو در تقابل با غربی‌ها رو به افزایش است و در تازه‌ترین این اقدامات نمایندگان ایران، روسیه و چین در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به رافائل گروسی نامه‌ای ارسال کردند و در بخشی از این متن آمده است: «توسل به اصطلاح اسنپ بک توسط سه کشور اروپایی، (انگلیس، آلمان و فرانسه) به‌طور ذاتی، از نظر قانونی و رویه دارای اشکال است. این سه کشور که خود تعهداتشان تحت برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد را نقض کرده‌اند و نتوانسته‌اند رویه‌های تعیین‌شده تحت مکانیسم حل اختلاف (DRM) را به پایان برسانند، صلاحیت لازم برای استناد به مفاد آن را ندارند. بنابراین، ما تأیید می‌کنیم که مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، تمام مفاد آن در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ خاتمه یافته است. با توجه به این خاتمه، مأموریت گزارش‌دهی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد راستی‌آزمایی و نظارت تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد پایان یافته است. در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اجرای برجام و همچنین راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، توسط قطعنامه شورای حکام به تاریخ ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ (GOV/۲۰۱۵/۷۲) تصویب شده است. این قطعنامه همچنان معتبر است و تنها راهنمایی است که دبیرخانه آژانس در این زمینه ملزم به رعایت آن است.»
ارسال نظر