به اسم روزنه‌گشایی، به کام انشعاب‌آفرینی

جبهه اصلاحات موضع انتخاتی خود را اعلام کرد اما برخی توجه نکردند. دیروز جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «مواضع جبهه اصلاحات بر اساس راهبرد انتخاباتی و تصمیمات مجمع عمومی اعلام شده است. در تهران امکان ارائه لیست وجود ندارد. استان‌ها و شهرستان‌ها مکلف به تصمیم با ۲/۳ هستند. از هیچ کاندیدای غیراصلاح‌طلب و نیابتی نیز حمایت نخواهند کرد .بیانیه روزنه‌گشاها هیچ ربطی به جبهه اصلاحات ندارد.» بی‌تردید شخصیت‌هایی مانند حضرتی، کرباسچی، گرامی‌مقدم و... را نمی‌توان اصلاح‌طلب ندانست چرا که برای این مسیر هزینه‌های زیادی داده‌اند اما برخی دیگر از افراد که نا‌م‌شان به‌عنوان امضاکننده آمده است، فاقد این ویژگی هستند.  تردید در نیت برخی امضاکنندگان نامه زمانی افزایش پیدا می‌کند که معاون اصولگرای رئیس‌جمهور از نویسندگان و امضاکنندگان این نامه تشکر می‌کند. سیدمحمد حسینی از اقدام برخی احزاب اصلاح‌طلب مثل کارگزاران، ندای ایرانیان، اعتماد ملی و اعتدال و توسعه و ۱۱۰ نفری که در نامه‌ای مردم را به حضور در انتخابات دعوت نموده و درصدد معرفی فهرست نامزدهای انتخاباتی هستند، تشکر کرد و این حرکت را یک گام مفید دانست و ابراز امیدواری کرد: «سایر احزاب و افراد وابسته به این جریان نیز نگاه افراطی را کنار گذاشته و با تن دادن به چارچوب‌های قانونی و مردم‌سالاری در مهمترین رویداد سیاسی کشور و صحنه دفاع از جمهوریت و اسلامیت نظام نقش‌آفرین باشند.» آنچه حسینی گفت پیش از این هم از سوی کیهان، رسانه‌ها و افراد دارای چنین گرایش‌هایی مطرح شده بود.

*روزنه‌گشایی به چه قیمتی؟

روزنه‌گشایی اقدامی نیست که برخی امضاکنندگان نامه سعی دارند با تاکید بر آن، به جلب توجه برای جریان اقلیت خود و تخریب اکثریت بپردازند و عنوان کنند این اقدام ایده آنهاست که برای نخستین‌بار مطرح و اجرا می‌شود. نباید فراموش شود اصلاح‌طلبان واقعی در انتخابات‌های سال‌های 92 و 96 با حمایت از کاندیدای غیر اصلاح‌طلب یا انتخابات مجلس 94 این روزنه‌گشایی را انجام داده بودند چرا که فضای کشور طالب آن بود اما آیا اکنون هم وضعیت به این شکل است؟ آیا اکنون اکثریت جامعه طالب روزنه‌گشایی است؟ پاسخ به این پرسش منفی است. اقدام برخی از افراد لیست 110 نفره بیش از روزنه‌گشایی، فرصت‌طلبی و به‌زعم خود ایجاد فضای امن برای خودشان است.

*فرصت انتخابات‌ بعدی گرفته نمی‌شود

برخی از این افراد معتقدند اگر اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس دوازدهم شرکت نکنند، فرصت حضور در انتخابات‌های دیگر مانند ریاست جمهوری 1404 از آنها گرفته می‌شود اما ظاهرا حافظه تاریخی آنها ضعیف‌ است و به یاد ندارند اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس هفتم هم حضور نداشتند اما در انتخابات‌ بعدی مانند ریاست جمهوری 88 ، 92 و 96 فعالانه به ایفای نقش پرداختند.

*کنشگری مرزی یا فرصت‌طلبی مرزی؟

از نگاه برخی هدف امضاکنندگان بیانیه انتخاباتی، کنشگری مرزی است. واژه کنشگری مرزی، واژه پرطمطراقی است که می‌تواند توجیهی برای برخی اقدامات باشد.  کنشگر مرزی نظریه‌ای است که از سوی مقصود فراستخواه مطرح شد.  این جامعه‌شناس کنشگری مرزی را «عاملی انسانی می‌داند که می‌کوشد در فاصله میان محدودیت‌های ساختاری ایران، امکان‌هایی تازه کشف یا حتی خلق بکند.» اما آیا اکنون فضا برای کنشگری مرزی مهیاست و جامعه پذیرای این اقدام است؟ به‌طور حتم پاسخ به این سوال منفی است و جامعه پذیرای چنین کنشگری‌ای نیست. در شرایطی که شرایط برای کنشگری مرزی آماده نباشد، اقدام برخی مدعیان آن، وسط بازی نام دارد. این افراد به‌خوبی نتیجه اقدام خود را می‌دانند و سعی دارند با میانه‌رو خواندن خود، از شدت انتقادات کم کنند که اقدام بی‌ثمری است چرا که تفاوت زیادی میان میانه‌روی و وسط بازی وجود دارد و جامعه به‌خوبی اقدامات وسط بازها را رصد و درباره آنها قضاوت خواهد کرد.

*پایانی جز انشعاب نیست

بی‌‌تردید پایان اقدامات این‌چنینی جز انشعاب در اردوگاه اصلاح‌طلبی نیست. برخی امضاکنندگان این نامه تاکید دارند که هر دو جریان یعنی «اصلاح‌طلبان معتقد به شرکت درانتخابات در هر شرایط»  و «اصلاح‌طلبانی که فضا را برای فعالیت انتخاباتی مناسب نمی‌دانند»، به رسمیت شناخته شوند و سیدمحمد خاتمی هدایت هر دو گروه را برعهده بگیرد که خواسته نابه‌جایی است. اصلاح‌طلبان موجود معتقد به اهمیت صندوق رای هستند و مرزبندی واضحی با براندازان دارند چرا که این موارد از اصول غیر قایل تغییر دراردوگاه اصلاح‌طلبی است و نمی‌توان نافی آن شد. اصلاح‌طلبان با صندوق رای قهر نمی‌کنند و تلاش برای القای این دروغ به جامعه دستاوردی ندارد.

*تهیه خوراک برای رقیب

افراد باتجربه‌ای مانند حضرتی و کرباسچی و تعداد معدودی از امضاکنندگان نامه می‌دانستند پس از انتشار آن، چگونه باید مقابل سوءاستفاده را گرفت اما برخی اصلاح‌طلبان گمنامی که این نامه را امضا کردند، تبدیل به دستگاه تهیه خوراک برای مخالفان اصلاحات شدند و این فرصت برای رسانه‌هایی امثال «تسنیم» فراهم کردند تا بنویسد: «اگرچه بیانیه اخیر را بسیاری تلاش کردند منافی موضع جبهه اصلاحات تفسیر نکنند اما باید گفت این تلاش برای روزنه‌گشایی بیش از آنکه به‌دنبال روزنه‌ای برای مشارکت در انتخابات باشد، به‌دنبال روزنه‌ای در جریان اصلاحات و خارج کردن آن از انفعال و به‌نوعی ستیز با پیرسالاری در این جریان است.» تحلیل‌های آبکی مخالفان اصلاحات هم قابل توجه است. آنها موضوعاتی را منتشر می‌کنند که به‌خوبی می‌دانند واقعیت ندارد. «تسنیم» مدعی شده است: «بعد از انتشار این بیانیه، سیدمحمد خاتمی که پیش‌تر هم‌راستا با جبهه اصلاحات قدم برمی‌داشت، در دیدار با مجمع ایثارگران اصلاح‌‌طلب تلاش کرد از موضع منفعل به موضع فعال وارد شود و گفت: «در مساله انتخابات هم باید از انتخابات دفاع کرد چرا که انتخابات راه رسیدن به یک نظام مردمی مردم‌سالاری است که می‌تواند خیر مردم را تأمین کند و مردم در آن احساس رضایت کنند؛ هم دنیای مردم را بهتر کند و هم آنها که اهل آخرت هستند احساس کنند که در این دنیا می‌توانند مسیر آخرت خود را، بدون آنکه مزاحم کسی شوند و بدون اینکه کسی مزاحم آنها شود، طی کنند.»