«آرمان ملی» تحولات دیپلماسی رسانه تهران- واشینگتن را تحلیل میکند
پایان فصل میانجیگری؟
آرمان ملی- سیاوش پورعلی: در حالی که همه نشانهها حاکی از آن است که روند مذاکرات ایران و آمریکا در بنبست قرار گرفته، «دیپلماسی رسانهای» همچنان میان دو دولت جریان دارد. اگرچه تحلیلگران تاکید میکنند گزینههای دیپلماتیک همواره در برابر جنگ، بهترین انتخاب است، اما در هر دو کشور طیفهای تندرو همچنان بر طبل جنگ میکوبند.
با این حال تجربه برجام نشان داده است که میتوان بار دیگر سایه جنگ را از سر ایران دور کرد. در سالهای اخیر، آنچه دیپلماسی رسانهای نامیده میشود بهتدریج در ادبیات دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی جایگاه ویژهای یافته و شاهدیم که مسئولان اجرایی، وزیرامورخارجه و برخی چهرههای دیپلماتیک، مرتب پیامها را از تهران به گوش آمریکاییها میرسانند. در سوی مقابل و در کاخ سفید نیز وضعیت مشابهی برقرار است. البته با گسترش و توسعه بیشتری در جریان است. همانگونه که اشاره شد، گرچه تحلیلها و گزارشها نشان از توقف یا کندی مذاکرات دارد، اما پیامها همچنان یکی پس از دیگری رد و بدل میشود. باتوجه به ساختار متفاوت مدیریت مذاکرات در وزارت خارجه آمریکا که دونالد ترامپ برای هر حوزه نماینده ویژهای تعیین کرده است، روز گذشته فرستاده ویژه آمریکا در امور سوریه و لبنان مدعی شد رئیسجمهور این کشور بهدنبال دستیابی به توافق با ایران است. باید یادآور شویم که چالشهای امنیتی- نظامی در خاورمیانه همواره بههم پیوسته بودهاند. پیامهای دیپلماتیک میان تهران و واشینگتن ادامه دارد و با در نظر گرفتن اینکه جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل- آمریکا هم در جریان مذاکرات غیرمستقیم رخ داد، اکنون باید دید دیپلماسی میتواند در برابر جنگ سدی ایجاد کند یا خیر. بیاعتمادی میان پاستور و کاخ سفید همچنان پابرجاست و این واقعیت در آخرین پیامهای رسانهای رد و بدل شده مشاهده میشود. نکتهای که پیشبینی تحولات هفتهها و حتی روزهای آینده را دشوارتر میکند. در چنین موقعیت حساس تاریخی خاورمیانه، یکی از نمایندگان ترامپ در خاورمیانه معتقد است واسطهها توان میانجیگری میان ایران و آمریکا را نخواهند داشت. در ادامه این گزارش، به آخرین اظهارات مقامات دو دولت خواهیم پرداخت.
عدم اعتقاد به میانجی
دولت ترامپ همچنان برسر مواضع خودش در قبال ایران ایستاده و در برابر پاسخ مثبتی از سوی تهران مخابره نمیشود. در ادامه پیشنهادها و ادبیات تکراری آمریکاییها توماس باراک، فرستاده ویژه آمریکا در امور سوریه و لبنان در بخشی از گفتوگوی خود با وبگاه اماراتی نشنال، مدعی شد رئیسجمهور آمریکا مایل به رسیدن توافق با ایران است، اما این امر تنها زمانی ممکن است که تهران اراده واقعی برای پیشبرد چنین فرایندی داشته باشد. در گزارشی که در خبرگزاریهای داخلی هم منتشر شده، او در پاسخ به این سوال که «آیا اکنون زمان آن نرسیده است که توافق صلح حاصل شود؟»، اظهارکرد: «موضع رئیسجمهور آمریکا مشخص است. ترامپ برای گفتوگوهای واقعی آماده است، نه برای صحبتهای بیمعنی. او میداند که برنامه چیست. اگر ایرانیها بخواهند به آنچه این دولت درباره غنیسازی اورانیوم، درباره حمایت از گروهها در منطقه میگوید، گوش دهند، پاسخ همین است.»
باراک با ادعای اینکه «آمریکا خواهان کشتن حزبا...، حماس و هیچکس دیگری نیست»، اضافه کرد: «اگر شما بتوانید با ایران به توافق دست یابید، به یاد داشته باشید که این کشور یک بینش ۵۰ ساله دارد و رئیسجمهور ما به خوبی میداند که گفتوگوهای بیمعنی از طریق واسطهها دیگر وجود نخواهد داشت. من فکر میکنم که او صددرصد برای گفتوگو در دسترس است. باید امیدوار باشیم که ایران نیز همین اندازه در درسترس باشد، زیرا در هر صورت، این، سریعترین راه در جهت یافتن راهحل برای (مشکلات) منطقه است.»
عدم اعتماد به آمریکا
اگرچه واشینگتن همواره باتوجه بهتوان بالای نظامی و اقتصادی خود مخالفان و دشمنانش را تهدید میکند ولی در تهران هم خبری از عقبنشینی و تغییر مواضع حتی نظامی نیست. توجه داشته باشید که آنچه شکاف بین تهران- واشینگتن نامیده میشود عمیقتر از مذاکرات صرفا هستهای است ولی با این حال در دوطرف خبری از نرمش مذاکراتی و تغییرات موارد اعلامی بهچشم نمیخورد. در همین مورد عباس عراقچی، وزیرخارجه هفته گذشته در تماس تلفنی با توشیمیتسو موتهگی، وزیرخارجه ژاپن، درباره آخرین تحولات دوجانبه و مسائل بینالمللی گفتوگو و تبادل نظر کرد. او در این گفتوگو، با مروری بر آخرین روندهای مرتبط با برنامه هستهای ایران و اقدامات و مواضع آمریکا و سه کشور اروپایی، تصریح کرد: «این آمریکاست که باید با جلب اعتماد ایران به دیپلماسی بازگردد.» وزیر خارجه ژاپن نیز با تاکید بر تعهد توکیو به ایفای نقش سازنده در تقویت صلح و ثبات در منطقه غرب آسیا، از ابتکارهای سیاسی برای حلوفصل مسائل منطقهای و بینالمللی استقبال کرد و بر حمایت کشورش از راهحلهای سیاسی تاکید کرد.
شکست میانجیگران؟
پس از بالا گرفتن تنشها در منطقه به ویژه با وقوع جنگ 12 روزه چند کشور و البته بازیگران منطقهای تلاش کردند بهعنوان واسطه یا میانجی وارد عمل شوند و بین ایران و آمریکا ارتباط برقرار کنند و هرکدام به سرنوشتی مشابه دچار شدند. در این بین میتوانیم به کشورهایی مانند عمان، قطر، عراق، سوئیس و عربستان برای میانجیگری اشاره کنیم. این اسامی نشان میدهد که منطقه خواهان کاهش تنش و راهحل دیپلماتیک است. به این نکته هم اشاره کنیم که پیشتر عراقچی در واکنشی اعلام کرد بود هنگامی که مذاکره در کار نیست میانجیگری هم تاثیری نخواهد داشت.
ارسال نظر