ایران و آمریکا و مسیر پیش رو

با این وجود اکنون آمریکا تقاضا و پیش‌شرط‌هایی در مورد مذاکره با ایران دارد که این پیش‌شرط‌ها از جمله غنی‌سازی صفر درصد به هیچ وجه مورد پذیرش ایران نیست. هرچند ایران در این زمینه و در ارتباط با اورانیوم با غنای بالای خود پیشنهادهایی را به طرف آمریکایی در مذاکرات داده بود که البته آن گفت‌وگو‌ها به علت فضای جنگی بین ایران و اسرائیل بدون نتیجه ماند. اکنون باید پرسید که با وجود اینکه تحریم‌های شورای امنیت در ارتباط با ایران در حال احیاست آیا ممکن است شرایط به سمتی پیش برود که ایران و آمریکا به سمت درگیری پیش بروند و به عبارت بهتر درگیری نظامی بین ایران و آمریکا اجتناب ناپذیر است؟ پاسخ به این سوال این است که افزایش کنترل نشده تنش‌ها بعید به نظر می‌رسد. با توجه به اینکه نه آمریکا و نه اسرائیل شرایط لازم را برای درگیری دوباره با ایران ندارند تا قصد داشته باشند که وارد منازعه‌ای با سطح بالاتر شوند. اگر موقعیت کنونی و اتفاقات و شرایط را کنار هم قرار دهیم، بعید به نظر می‌رسد که آمریکا و اسرائیل بخواهند اصلا به حمله و افزایش تنش با ایران بیندیشند. ایرانی‌ها هم نشان داده‌اند که علاقه‌ای ندارند که شروع کننده درگیری و افزایش تنش باشند. از این رو باید گفت که نه ایرانی‌ها تمایل دارند که وارد درگیری و جنگی دیگر شوند و نه آمریکایی‌ها تمایل دارند در منازعه آینده در منطقه منافعشان از سوی دیگری مورد تهدید قرار گیرد. لذا به نظر می‌رسد تنها راه باقی مانده بین ایران و آمریکا برای حل مسائل بین آنها، استفاده از ابزار دیپلماسی و گفت‌وگوست. البته باید تاکید کرد این گفت‌وگو‌ها و مذاکرات به راحتی اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه یا دو طرف در طرح موضوعات مورد بحث به هماهنگی برسند و یا اینکه یکی از طرفین از مواضع خود به نفع گفت‌وگو و رسیدن به نتیجه کوتاه بیاید و با در نظر گرفتن مواضع دوطرف می‌توان گفت انتظار آن است که طرفی که مواضع غیر اصولی و غیر منطقی گرفته در رویه خود تغییر ایجاد کند وگرنه اقدام نظامی بین طرفین که عملا شرایط منازعه قبلی هنوز به تمامی فروکش نکرده و آثار آن هنوز قابل مشاهده است، بعید به نظر می‌رسد.

حسن بهشتی‌پور

 کارشناس روابط بین‌الملل