اهتزاز پرچم فلسطین در قلب اروپا

این روند در طول سال‌ها با حمایت آشکار غرب همراه بوده، اما به‌تدریج اروپا و برخی کشورهای عربی به نقطه‌ای رسیده‌اند که تشکیل کشور فلسطین را تنها راه‌حل می‌دانند. در همین چارچوب، موجی از به‌رسمیت‌ شناختن فلسطین آغاز شده و حتی بحث تحریم اسرائیل در اتحادیه اروپا به جریان افتاده است.

+ مرزهایی که همواره گسترش یافتند

اسرائیل در سال ۱۹۴۸ بر اساس طرح تقسیم سازمان ملل تأسیس شد، اما از همان ابتدا به مرزهای تعیین‌شده پایبند نماند. در جنگ‌های متعدد ۱۹۴۸، ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ نه‌تنها بخش‌های بیشتری از سرزمین‌های فلسطینی را اشغال کرد، بلکه به کشورهای همسایه همچون مصر، سوریه و لبنان نیز تجاوز نظامی داشت. این توسعه‌طلبی، نقشه‌ای که قرار بود بر اساس آن دو ملت در کنار یکدیگر زندگی کنند را عملاً به نفع تل‌آویو تغییر داد.

+تجاوزهای مکرر به همسایگان

در دهه‌های گذشته، لبنان بارها طعم تجاوزات نظامی اسرائیل را چشیده است؛ از اشغال جنوب لبنان در ۱۹۸۲ تا حملات پیاپی به خاک این کشور در دهه‌های بعد. سوریه نیز با اشغال بلندی‌های جولان نمونه‌ی دیگری از این سیاست را تجربه کرد. حتی مصر که بعدها پیمان صلح با اسرائیل امضا کرد، در جنگ‌های گذشته هدف حملات قرار گرفت. این تجاوزها اسرائیل را به یکی از بی‌ثبات‌کنندگان دائمی منطقه بدل کرده است.

+غزه پس از فاجعه انسانی

پس از واقعه خونین غزه و کشتار هزاران غیرنظامی فلسطینی، اکنون رهبران اسرائیل آشکارا از اشغال کامل باریکه سخن می‌گویند. نتانیاهو و همراهانش استراتژی «زمین سوخته» را در پیش گرفته‌اند؛ سیاستی که هدف آن نابودی زیرساخت‌های غزه و ممانعت از بازگشت زندگی عادی به این منطقه است. این تصمیم با حمایت اولیه آمریکا و برخی کشورهای غربی همراه بود، اما تداوم جنگ و موج اعتراضات جهانی به‌تدریج غرب را در وضعیت دشواری قرار داده است.

+تغییر رویکرد اروپا و جهان عرب

فرانسه به رهبری امانوئل مکرون و عربستان سعودی تحت رهبری محمد بن سلمان، پرچمدار رویکرد جدیدی شده‌اند که ریشه در «دکترین ملک عبدا...» دارد؛ طرحی که سال‌ها پیش بر مبنای تشکیل دو کشور مستقل پیشنهاد شد. اکنون پایتخت‌های اروپایی و عربی بار دیگر به این ایده روی آورده‌اند و شماری از کشورها فلسطین را به‌رسمیت شناخته‌اند. برخی حتی نقشه‌های رسمی را به‌روز کرده‌اند و فلسطین را به‌عنوان یک کشور مستقل در اسناد و اطلس‌ها درج کرده‌اند.  با وجود موج حمایتی، مخالفت آلمان و مجارستان مانع بزرگی بر سر راه تصمیمات سخت‌تر علیه اسرائیل در اتحادیه اروپاست. برای اعمال هرگونه تحریم یا اقدام الزام‌آور علیه تل‌آویو، نیاز به اجماع کامل اعضاست؛ موضوعی که برلین و بوداپست تاکنون مانع آن بوده‌اند. در عین حال، فشار افکار عمومی بر دولت‌های اروپایی افزایش یافته و در پارلمان‌های ملی بحث‌های جدی برای اعمال محدودیت علیه اسرائیل جریان دارد.

+ ترامپ و بازگشت تنش‌ها

دونالد ترامپ که بار دیگر به کاخ سفید بازگشته، همچنان موضعی آشکارا حامی اسرائیل دارد. او در سخنان اخیر خود تأکید کرده که واشینگتن باید «امنیت کامل اسرائیل» را تضمین کند و موضوع تشکیل کشور فلسطین را به آینده‌ای نامعلوم حواله داده است. این موضع‌گیری، تضاد آشکاری با تلاش‌های اروپایی‌ها و کشورهای عربی دارد و می‌تواند بار دیگر فضای مذاکرات را تیره کند.

+تحلیل نهایی

شرایط کنونی خاورمیانه بیش از هر زمان دیگری متأثر از رفتار اسرائیل و واکنش جامعه جهانی است. غربی‌ها که دهه‌ها با چتر حمایتی خود به تل‌آویو اجازه توسعه‌طلبی داده بودند، اکنون با واقعیتی روبه‌رو شده‌اند که دیگر قابل پنهان‌کردن نیست: تداوم اشغالگری اسرائیل نه‌تنها صلح را ناممکن ساخته، بلکه خطر بی‌ثباتی گسترده‌تر در منطقه و تقویت جریان‌های رادیکال را افزایش داده است. در این میان، اروپا به‌ویژه فرانسه تلاش می‌کند با همگرایی با عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی ابتکار صلحی تازه را زنده کند؛ ابتکاری که جوهره آن تشکیل کشور مستقل فلسطین است. با این حال، شکاف میان آمریکا و اروپا همچنان بزرگ‌ترین مانع است.