«آرمان ملی» آخرین حواشی پرونده هستهای را تحلیل میکند
رویارویی شرقیها و غربیها در شورای امنیت
آرمان ملی- گروه سیاسی: در سالهای اخیر، شورای امنیت سازمان مللمتحد بیش از آنکه نهادی برای حلوفصل اختلافات بینالمللی باشد، به صحنهای آشکار از تقابل قدرتهای بزرگ جهانی تبدیل شده است؛ تقابلی که ریشه در شکاف عمیق میان شرق و غرب دارد.
در یکسو روسیه و چین بهعنوان بازیگران اصلی و قدیمی بلوک شرق قرار دارند که در سالهای اخیر با نزدیک شدن بهیکدیگر بر اصل چندجانبهگرایی، توازن قوا و مقابله با یکجانبهگرایی آمریکا تاکید دارند و در سوی دیگر، آمریکا به همراه تروئیکای اروپایی ایستادهاند و تلاش میکنند از سازوکارهای حقوقی و سیاسی بینالمللی برای پیشبرد اهداف راهبردی خود بهره بگیرند. این شکاف ساختاری بین آنچه غرب و شرق نامیده میشود تنها روی پرونده ایران متمرکز نیست بلکه در پروندههای حساس امنیتی مانند اوکراین و خاورمیانه، بیش از پیش نمایان شده است.
قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که در پی توافق هستهای برجام به تصویب رسید، اکنون به یکی از کانونهای اصلی این جدال سنتی تبدیل شده است. غربیها، بهویژه پس از تشدید تنشها و تحولات نظامی که از سوی آمریکا و اسرائیل صورت گرفت همچنان تلاش دارند با برداشتهای جنجالی از آنچه برجام نام داشت، ابزار فشار جدیدی علیه جمهوری اسلامی ایجاد کنند. در حالی که روسیه و چین این رویکرد را نقض آشکار قطعنامه و تضعیف حقوق بینالملل عنوان میکنند. فعالسازی مکانیسم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی با همراهی آمریکا بعد از جنگ 12 روزه، بدون اجماع در شورای امنیت، نمونهای بارز از این دوگانگی است. نهتنها تحلیلگران داخلی بلکه خبرگزاریهای خارجی، نشستهای شورای امنیت بیش از آنکه به تعامل ختم شود، به میدان جدال سیاسی تبدیل شدهاند؛ جایی که هر طرف، نه برای حل بحران، بلکه برای تاکید بر روایتهای خود سخن میگوید. این وضعیت نشان میدهد که بحران کنونی، صرفا اختلافی مقطعی بر سر یک قطعنامه نیست، بلکه بازتابی از رقابت عمیقتر شرق و غرب بر سر منافع آینده است. در ادامه آخرین واکنشهای دبیرکل سازمان مللمتحد و همچنین اظهارت دبیرکل سازمان انرژی هسته در مورد پرونده هستهای ایران خواهیم پرداخت.
برجام از نگاه گوترش
در اینجا باید به این مورد اشاره کنیم که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره برجام ۲۵ مهرماه ۱۴۰۴ به پایان رسید. تهران، پکن و مسکو صدور این قطعنامه را به معنای خروج پرونده هستهای ایران از دستور کار شورای امنیت میدانند، اما آلمان، فرانسه، انگلیس و آمریکا با تکیه بر تفسیر خود از مفاد برجام، مدعی احیای تحریمهای سازمان ملل پس از رای شورای امنیت برای فعالسازی اسنپبک هستند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل این نهاد بینالمللی در تازهترین گزارش خود گفت: «گزارش حاضر آخرین تحولات پیرامون اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) از زمان انتشار نوزدهمین گزارش من (S/۲۰۲۵/۳۹۷) مورخ ۱۹ ژوئن ۲۰۲۵ را ارائه میدهد. گزارش کنونی مروری بر نامههایی است که از کشورهای عضو در خصوص اجرای قطعنامه دریافت کردهام. این گزارش همچنین خلاصهای از آخرین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) درباره فعالیتهای راستیآزمایی و نظارت خود در ایران است. چین، ایران و روسیه در نامهای به تاریخ ۱۸ اکتبر تأکید کردند که مطابق بند ۸ قطعنامه ۲۲۳۱، تمامی مفاد این قطعنامه پس از ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ خاتمه یافته و بررسی موضوع هستهای ایران در شورای امنیت پایان یافته است.»
آخرین واکنش گروسی
با این حال جدال ایران و آژانس انرژی اتمی بر سر آینده فعالیتهای هستهای ایران همچنان ادامه داد و در این مورد مدیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی در آخرین واکنش خود در این مورد احتمال بازدید از نیروگاه هستهای بوشهر در ایران را رد نکرد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در سخنانی، بازدید از نیروگاه هستهای بوشهر در ایران در ماههای آینده محتمل دانست. او در پاسخ به این سوال که آیا قصد دارد شخصا در ماههای آینده از این نیروگاه بازدید کند، در جمع خبرنگاران گفت: «این امکان وجود دارد. روابط با ایران پیچیده است، اما من دائما با آنها در تماس هستم.» او همچنین خطاب به خبرنگاران گفته که ممکن است در ماه مارس به مسکو سفر کند.
همچنین مدیرکل آژانس روز دوشنبه با بیان اینکه این مسئله به معنای خروج آژانس از ایران نیست، ادامه داد: «درحالحاضر حجم فعالیتهای بازرسی کاهش یافته است. ما بازرسان را زمانی اعزام میکنیم که نیاز به انجام مأموریت مشخصی باشد و پس از پایان کار بازمیگردند. »
حمایت از برنامههای ایران
مسکو در کنار پکن همچنان تلاش دارد خود را یکی از حامیان ایران در مجامع بینالمللی نشان دهد. در تازهترین این واکنشها نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین، بار دیگر تاکید کرد که ایران، مطابق با پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای موسوم به NPT، حق دارد برنامه هستهای خود با اهداف صلحآمیز را حفظ کند. میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی در واکنش نوشت که ایران ظاهرا «هر کاری از دستش بربیاید» برای بازگرداندن برنامه هستهای خود انجام میدهد. او خواستار جلوگیری از این امر از طریق ادامه فشار بر تهران شد. این دیپلمات روس که به اظهارات اخیر مایک پمپئو، وزیر ادوار امور خارجه آمریکا در شبکه اجتماعی واکنش نشان میداد اضافه کرد: «ظاهرا وزیر امور خارجه سابق آمریکا از این موضوع بیاطلاع است که طبق پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای، ایران حق مسلم حفظ برنامه هستهای ملی خود را دارد، مشروط بر اینکه صرفاً در خدمت اهداف صلحآمیز باشد.»
ارسال نظر