جنگ با «نارکوها» یا «براندازی» در کاراکاس؟

 البته روابط آمریکا و ونزوئلا که از دهه‌ها پیش پرتنش بوده، با قدرت‌گیری «هوگو چاوز» و سپس «نیکولاس مادورو» وارد مرحله‌ای کاملا تقابلی شد اما در دوره دونالد ترامپ این روند شتاب بیشتری گرفت. دولت ترامپ مادورو را غیرقانونی خواند، تحریم‌های گسترده‌ای علیه صنعت نفت ونزوئلا اعمال کرد و حتی در اقدامی بی‌سابقه، رهبران ارشد این کشور را به قاچاق مواد مخدر یا همان نارکوها (مجموعه‌های مافیای قاچاق مواد مخدر آمریکای جنوبی به آمریکا) متهم کرد؛ اتهامی که کاراکاس آن را بهانه‌ای برای مداخله نظامی دانست. این تبادل اتهامات، فضای منطقه را بیش از پیش ملتهب کرد. در همین زمان، اعزام ناوهای آمریکایی به آب‌های کارائیب و اعلام «عملیات مقابله با قاچاق مواد مخدر» شائبه‌های زیادی درباره اهداف واقعی واشینگتن برانگیخت. منتقدان می‌گویند که مسئله اصلی نه مواد مخدر، بلکه تلاش آمریکا برای تشدید فشار بر دولت مادورو، کنترل منابع انرژی و جلوگیری از نفوذ بازیگران رقیب در حیاط خلوت سنتی آمریکا یعنی کارائیب و آمریکای لاتین است. از سوی دیگر، دولت ونزوئلا با تقویت همکاری‌های نظامی و اقتصادی با روسیه، چین و ایران، عملاً این منازعه را وارد سطحی فراتر از یک کشمکش دوجانبه کرده است؛ سطحی که می‌تواند پیامدهای ژئوپولیتیکی گسترده‌تری داشته باشد. در ادامه این گزارش به آمادگی ارتش ونزوئلا و تدارکات جنگی در کاخ سفید اشاره خواهیم کرد. در این مورد بیشتر بخوانید.

تلاش‌ها در ونزوئلا برای انسجام

دولت ونزوئلا با چالش‌های اقتصادی، بین‌المللی و داخلی بسیاری روبه‌روست ولی با توجه به همه تهدیدها از سوی آمریکا، کابینه مادرو همچنان روی کار است. روز گذشته نیکلاس مادورو در جریان یک تجمع در کاراکاس، در مصاحبه با شبکه خبری CNN از مردم ایالات متحده خواست تا در بحبوحه عملیات نظامی این کشور در سواحل ونزوئلا از کاراکاس و از صلح در قاره آمریکا حمایت کنند. رئیس‌جمهور ونزوئلا به زبان اسپانیایی به این خبرگزاری گفت: «من از مردم آمریکا می‌خواهم که برای صلح در آمریکا متحد شوند. نه به جنگ‌های بی‌پایان، نه به جنگ‌های ناعادلانه، نه به یک لیبی و افغانستان دیگر.» مادورو همچنین خطاب به رئیس‌جمهور آمریکا از او خواست که صلح را دنبال کند. وقتی از مادورو پرسیده شد که آیا نگران تجاوز احتمالی آمریکا است، او مستقیما پاسخ نداد و در عوض گفت که بر حکومتداری صلح‌آمیز کشورش متمرکز است.

آمریکایی‌ها نگران شروع جنگ

نگرانی‌ها در مورد جنگ‌طلبانه بودن سیاست‌های ترامپ هر روز بیشتر می‌شود در حالی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در کارزار انتخاباتیش وعده پایان همه جنگ‌ها را داده بود تنها توانست به جنگ در غزه پایان دهد و در ادامه جبهه‌های جدید جنگی مانند حمله به ایران و برنامه‌ریزی برای درگیری با ونزوئلا در دستور کار دارد. در این مورد شبکه خبری CNN با اشاره به ادعای ترامپ مبنی بر این‌که «مادورو روزهای آخرش را سپری می‌کند»، اظهارات کارشناسانی را یادآور شده که هشدار می‌دهند هرگونه اقدام نظامی آمریکا می‌تواند به بی‌ثباتی طولانی‌مدت، فروپاشی ساختار حاکمیتی و گرفتارشدن آمریکا در یک درگیری پرهزینه در آمریکای جنوبی منجر شود. این رسانه تاکید کرد که ترامپ احتمال انجام حملات زمینی در داخل ونزوئلا را مطرح کرده و پیش‌تر مجوز عملیات مخفی در این کشور را صادر کرده است. با این حال، کارشناسانی که این خبرگزاری با آنها گفت‌وگو کرده، تأکید دارند که آمریکا هم‌اکنون زیرساخت نظامی لازم برای آغاز یک عملیات بزرگ با هدف تغییر حکومت در ونزوئلا را در اختیار ندارد. با وجود این، پنتاگون بیش از ۱۰ کشتی جنگی و ۱۵ هزار نیرو را در قالب عملیات «نیزۀ جنوبی» به منطقه اعزام کرده؛ اقدامی که فشار بر مادورو را افزایش داده است.

آمریکا و گزینه نظامی

باتوجه به اینکه خبرهای نشان می‌دهد ارتش ونزوئلا در آمادگی کامل قرار دارد خبرها از کاخ سفید هم نشان از تدارکات جنگی دارد. در این مورد روزنامه واشینگتن پست گزارش داد افراد مطلع اعلام کردند «پیت هگست»، وزیر جنگ و دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا روز جمعه برای برگزاری دومین روز رایزنی‌ها و مذاکرات درباره گزینه‌های مداخله نظامی در ونزوئلا به کاخ سفید برگشته‌اند در حالی که همزمان نیروهای آمریکایی مستقر در آبهای اطراف این کشور حوزه کارائیب آماده دریافت دستور حملات احتمالی شده‌اند. منابع این رسانه آمریکایی گفتند اینکه «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا تصمیم به حمله به ونزوئلا گرفته باشد نامشخص است اما دولت او در چند روز گذشته مذاکراتی در سطوح عالی به منظور بررسی حملات احتمالی علیه ونزوئلا و چگونگی اجرای آنها برگزار کرده است. به گفته منابع مذکور دیگر مقام‌های رده بالای آمریکایی شرکت کننده در این رایزنی‌ها و مذاکرات شامل جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا و استفن میلر، معاون رئیس دفتر کاخ سفید بوده‌اند. در ادامه این گزارش آمده است که خلبانان جنگنده‌های مستقر بر ناو هواپیمابر یو.اس.اس جرالدفورد که به منطقه کارائیب اعزام شده است، در حال بررسی پدافند هوایی ونزوئلا بوده‌اند، هرچند هنوز نمی‌دانند که آیا به آنها دستور حمله داده خواهد شد یا خیر. وزارت دفاع ونزوئلا از بسیج گسترده نزدیک به ۲۰۰هزار پرسنل هوایی، زمینی و دریایی برای آماده شدن جهت دفاع از کشور خبر داده است.

هشدار ایران به آمریکا

هرچه روابط ایران و آمریکا پرتنش دنبال می‌شود تبادلات تهران و کاراکاس در بهترین وضعیت خود قرار دارد و ونزوئلا همواره به‌عنوان یکی از متحدان محسوب می‌شود. در این مورد و با افزایش تحرکات نظامی در حوزه آمریکای جنوبی روز گذشته اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه با هشدار نسبت به پیامدهای خطرناک تشدید تحرکات نظامی آمریکا در منطقه کارائیب و آمریکای لاتین بر صلح و امنیت بین‌المللی، خواستار احترام به حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی ونزوئلا شد. او همچنین تهدید و توسل به زور علیه دولت قانونی و منتخب ونزوئلا را قانون‌شکنی آشکار و نقض فاحش اصول منشور ملل متحد به‌ویژه اصل حق تعیین سرنوشت ملت‌ها و اصل منع توسل به زور مندرج در بند ۴ ماده ۲ آن دانست و با اشاره به گزارش‌های متعدد مراجع بین‌المللی در توصیف حملات آمریکا علیه قایق‌های ماهیگیری به‌عنوان کشتارهای خودسرانه و فراقضائی تاکید کرد.