پیغام آمریکا و تحرک در منطقه

این کشور به‌دنبال آن است که با ایجاد فشار نظامی و روانی، توان دفاعی گروه‌ها در منطقه را کاهش دهد. در این میان گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که اسرائیل در حال زمینه‌سازی برای یک درگیری محدود در یمن و عراق است. هدف از چنین جنگی تغییر توازن قوا در منطقه و کاهش نفوذ ایران و نیروهای هم‌پیمان آن عنوان می‌شود. ایالات متحده نیز با وجود اعلام تمایل به کاهش حضور نظامی در منطقه همچنان در تلاش است تا کنترل خود را در عراق حفظ کند. بر اساس توافقات اولیه با دولت بغداد، واشینگتن موظف به کاهش نیروهای نظامی‌اش در عراق است اما شواهد نشان می‌دهد که بخشی از این نیروها احتمالا به اقلیم کردستان منتقل خواهند شد. این اقدام می‌تواند نشانه‌ای از تلاش آمریکا برای حفظ حضور خود در قالبی جدید و کمتر رسمی باشد. به نظر می‌رسد واشینگتن به دنبال بی‌ثباتی کنترل‌شده در عراق است بی‌ثباتی‌ای که بهانه لازم برای تداوم حضور نظامی‌ را فراهم کند. نیروهای مقاومت عراقی از جمله کتائب حزب‌ا... به‌شدت با این رویکرد مخالف‌اند. این نیروها که برخی از آنها خارج از ساختار رسمی ارتش عراق فعالیت می‌کنند آمریکا را عامل اصلی ناامنی و مداخله در امور داخلی عراق می‌دانند. از این رو شاید حتی آمریکا پیام‌های به ایران بفرستد از ورود مستقیم تهران به درگیری‌ و کمک ایران به مقاومت در عراق جلوگیری شود. این امر می‌تواند تلاشی باشد برای کنترل تنش‌ها و جلوگیری از گسترش بحران به سطحی وسیع‌تر. با این حال برخی تحلیلگران بر این باورند که چنین خبرهایی ممکن است جنبه انحرافی داشته باشد و پشت پرده آن سناریوهای دیگری در جریان باشد که هنوز علنی نشده‌اند. در مجموع هرچند تحولات کنونی نشان از تحرکات آشکار آمریکا و اسرائیل در منطقه دارد اما تضمینی نیست که مسیر تحولات آینده دقیقا مطابق با خواسته آنها پیش برود. ممکن است نقطه آغاز درگیری‌ها عراق باشد اما دامنه آن به یمن یا مناطق دیگر نیز کشیده شود. آنچه مسلم است، این است که واشینگتن و تل‌آویو در پی تثبیت نوعی کنترل و نفوذ راهبردی در عراق هستند تا از آن طریق بر ایران و محور مقاومت فشار بیشتری وارد کنند. منطقه در شرایطی حساس و پرابهام قرار دارد هر اقدام کوچک می‌تواند جرقه‌ای برای تحولات بزرگ باشد. در چنین وضعیتی هوشمندی دیپلماتیک و حفظ انسجام داخلی کشورهای منطقه تعیین‌کننده مسیر آینده خواهد بود.

علی‌اصغر زرگر

کارشناس روابط بین‌الملل