«آرمان ملی» از پایان قطعنامه۲۲۳۱ گزارش می‌دهد
آغاز فصل تازه در پرونده هسته‌ای ایران
آرمان ملی: با گذشت ده سال از تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و در حالی که ایران آن را منقضی‌شده و بی‌اعتبار می‌داند، سه کشور اروپایی با استناد به مفاد همین قطعنامه سازوکار موسوم به «ماشه» را فعال کرده‌اند.
تهران اما تأکید دارد که از ۲۶ مهر ۱۴۰۴، نه برجام و نه ۲۲۳۱ دیگر وجاهت حقوقی ندارند و پرونده هسته‌ای ایران باید از دستورکار شورای امنیت خارج شود. این در حالی است که بیش از ۱۲۰ کشور عضو جنبش عدم تعهد نیز در کامپالا از موضع ایران حمایت کرده‌اند. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و برجام از روز شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴ (۱۸ اکتبر ۲۰۲۵) به‌طور رسمی به پایان رسیده است. بر اساس این بیانیه، از این تاریخ به بعد، موضوع هسته‌ای ایران نباید دیگر در دستورکار شورای امنیت قرار گیرد. وزارت خارجه اقدام سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان برای فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» را غیرقانونی و فاقد مبنای حقوقی دانسته و آن را اقدامی در تبعیت از سیاست‌های آمریکا توصیف کرد. در این بیانیه آمده است که ایران از اعضای سازمان ملل خواسته است تا ادعای بازگشت قطعنامه‌های لغوشده را نپذیرند و پایان رسمی قطعنامه ۲۲۳۱ را به رسمیت بشناسند. در همین چارچوب، از کشورهای چین، روسیه، الجزایر، پاکستان، کره جنوبی و گویان به خاطر مخالفت یا عدم همراهی با اقدام سه کشور اروپایی قدردانی شده است.
+ حقوق حاکمیتی ایران
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در آستانه انقضای این قطعنامه با انتشار پیامی تأکید کرد که حقوق حاکمیتی ایران قابل مذاکره نیست و تحت فشار سیاسی قرار نمی‌گیرد. او یادآور شد که در اجلاس اخیر وزرای جنبش عدم تعهد در کامپالا، بیش از ۱۲۰ کشور، پایان قطعنامه ۲۲۳۱ را به رسمیت شناخته‌اند. عراقچی با اشاره به اینکه ایران همچنان عضو پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) است، گفت: از این پس ایران تنها به حقوق و تعهدات خود ذیل این پیمان پایبند خواهد بود و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صرفاً در چارچوب پادمان و قانون مصوب مجلس صورت می‌گیرد. به گفته او، هرگونه اقدام یکجانبه از سوی دولت‌های غربی برای بازگرداندن تحریم‌ها «بی‌اثر و غیرقانونی» است و اکثریت قاطع کشورهای عضو سازمان ملل چنین رویکردی را رد کرده‌اند.
+ موضع مشترک با روسیه و چین
سفارت ایران در دانمارک نیز در بیانیه‌ای جداگانه اعلام کرد که هرچند سه کشور اروپایی تلاش کرده‌اند با مانع‌تراشی از روند طبیعی پایان قطعنامه جلوگیری کنند، اما قطعنامه ۲۲۳۱ در تاریخ مقرر منقضی شده و باید پرونده هسته‌ای ایران از دستور کار شورای امنیت خارج شود. در همین حال، کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه، از ارسال نامه مشترک ایران، روسیه و چین به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت خبر داد. این نامه، به گفته او، بر پایان رسمی قطعنامه ۲۲۳۱ و غیرقانونی بودن اقدامات غرب تأکید دارد. غریب‌آبادی همچنین اعلام کرد که با پایان این قطعنامه، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیگر موظف به ارائه گزارش‌های مرتبط با اجرای برجام نخواهد بود و وضعیت پرونده ایران در آژانس نیز تغییر می‌کند.
+واکنش سه‌گانه اروپایی
در حالی که ایران از انقضای ۲۲۳۱ سخن می‌گوید، سه کشور اروپایی در اقدامی هماهنگ، مکانیسم ماشه را فعال کرده‌اند تا تحریم‌های پیشین سازمان ملل علیه ایران بازگردد. دیپلمات‌های اروپایی این تصمیم را پاسخی به آنچه «تداوم نقض تعهدات هسته‌ای ایران» می‌خوانند عنوان کرده بودند. بر اساس سازوکار مندرج در خود قطعنامه، اگر یکی از طرف‌های برجام ادعای «نقض اساسی» را مطرح کند، می‌تواند روندی ۳۰ روزه را برای بازگشت تحریم‌ها آغاز کند. ایران اما استدلال می‌کند که با پایان دوره ده‌ساله قطعنامه، دیگر هیچ‌گونه مبنای حقوقی برای چنین اقدامی وجود ندارد. تهران همچنین یادآور شده است که کشورهای اروپایی خود از سال ۲۰۱۸ و به‌ویژه پس از خروج آمریکا از برجام، به تعهدات‌شان عمل نکرده‌اند و بنابراین صلاحیت استناد به مفاد این توافق را از دست داده‌اند.
+حمایت جنبش عدم تعهد
یکی از نکات محوری در مواضع اخیر ایران، حمایت گسترده کشورهای جنبش عدم تعهد از موضع تهران است. در اجلاس کامپالا، بیش از ۱۲۰ کشور بر پایان قطعنامه ۲۲۳۱ تأکید کردند. این موضوع از نگاه ناظران سیاسی به معنای تقویت جایگاه دیپلماتیک ایران در برابر تروئیکای اروپایی و آمریکا تلقی می‌شود. در همین زمینه، سخنگوی وزارت امور خارجه، نیز در نشست خبری خود گفت: «اقدام اروپا برای فعال‌سازی اسنپ‌بک فاقد وجاهت قانونی است و با حمایت گسترده جامعه جهانی از موضع ایران مواجه شده است. رژیم صهیونیستی اما همچنان با حمایت آمریکا و برخی کشورهای غربی در برابر هرگونه پاسخگویی مصون مانده و در مسیر فشار بر ایران حرکت می‌کند.»
+پایانی برای یک آغاز
پایان رسمی قطعنامه ۲۲۳۱ را می‌توان یکی از نقاط عطف در تاریخ پرونده هسته‌ای ایران دانست؛ نقطه‌ای که در آن، ایران مدعی است دوران محدودیت‌ها و نظارت‌های ناشی از برجام به پایان رسیده و مسیر تازه‌ای در تعاملات بین‌المللی آغاز می‌شود. اما در سوی دیگر، اروپا با اتکا به همان سازوکار پیشین، تلاش دارد از ابزارهای حقوقی برای بازگرداندن فشارها استفاده کند. تحلیلگران معتقدند وضعیت کنونی بیش از آنکه صرفاً اختلافی فنی بر سر مفاد برجام باشد، به چالش مشروعیت حقوقی و دیپلماتیک تبدیل شده است. ایران بر حمایت گسترده جهانی و اصول منشور ملل متحد تکیه می‌کند و غرب بر ضرورت پاسخ به نگرانی‌های هسته‌ای و ثبات خاورمیانه. با این حال، پایان ۲۲۳۱ نه پایان پرونده هسته‌ای، بلکه آغاز مرحله‌ای تازه از جدال حقوقی و سیاسی میان تهران و غرب است؛ مرحله‌ای که در آن، موازنه میان قانون و سیاست، تعیین‌کننده آینده تعاملات ایران با جهان خواهد بود. حال باید دید چه خواهد شد آیا غرب به سرکردگی ایالات متحده آمریکا به میز مذاکره بدون پیش شرط باز خواهد گشت و آیا ایران در معنای واقعی در اندیشه یک توافق جامع هسته‌ای با در نظر گرفتن برجام برای ایجاد یک (نو برجام) است یا نه! به نظر می‌رسد غربی‌ها فعلا قصدی برای مذاکره ندارند تا آثار تحریم‌های سازمان ملل را علیه اقتصاد ایران مشاهده کنند اما اگر اقتصاد ایران با گذشت چند ماه همچنان به رغم تحریم‌های بین‌المللی نفس بکشد به طور یقین آمریکایی‌ها با شتاب به سمت مذاکره خواهند آمد. به نظر گذشته زمان همه چیز را مشخص می‌کند و تحرکات دیپلماتیک ایران نقش بسزایی در این روند خواهد داشت. اخیرا ایران نامه عالی‌ترین مقام خود را به پوتین ارسال کرده و پوتین هم البته در حال مذاکره در مسأله اوکراین با آمریکایی‌هاست. اکنون به نظر در پس این شرایط به شدت پیچیده باید در انتظار خبری بود که همانند یک بمب روند‌ها بین ایران و آمریکا را تغییر می‌دهد چه این خبر مثبت باشد و چه منفی باید در انتظار گذشته زمان و رسیدن به موعود مقرر بود.
ارسال نظر