اولویت های جامعه برای انسجام ملی

حال اینکه به عقیده بسیاری تقویت این انسجام و همبستگی باید با سلسله اقداماتی همراه باشد تا جامعه به این درک برسد که حاکمیت نیز در راستای حل مشکلات موجود و بهبود شرایط گام‌های مثبتی را در حوزه‌های مختلف برمی‌دارد. در این میان یکی از موثر‌ترین اقداماتی که دولت انجام داد که بسیار به انسجام ملی و همبستگی اجتماعی کمک کرد بحث عدم اجرای قانون حجاب بود که بهارستان‌نشینان بر ابلاغ و اجرای آن تاکید داشتند، اما دولت با درایت و عقلانیت این قانون هزینه‌زا برای کشور را اجرا نکرد و شعام نیز با ورود به موقع به این موضوع آن را معلق کرد و کنار گذاشت تا دوباره التهاب جدیدی در جامعه ایجاد نشود. هر چند که تندروها بارها و بارها در مورد این موضوع حاشیه ایجاد کردند، اما نهایتا کاری از پیش نبردند. البته این فقط یک مساله مبتلا به جامعه نبود و همچنان مردم با مسائل و مشکلات مختلفی از جمله شرایط سخت و بغرنج اقتصادی مواجه‌ هستند و امیدوارند دولت و دستگاه‌های مرتبط حاکمیتی بتوانند هر چه سریع‌تر این شرایط و مشکلات را نیز چاره کنند. واقعیت امر بر آن است که امروز پس از گذراندن تحولاتی همچون ناآرامی‌های 1401 و جنگ 12 روزه باید این درک مشترک میان مسئولان در همه سطوح به‌وجود آمده باشد که در راستای خواسته‌ها و مطالبات جامعه حرکت کنند و نوعی همگرایی میان ملت و دولت ایجاد کنند. چرا که به اذعان خود مسئولان این مردم بودند که تحت هر شرایطی با اتجاد و انسجام پشت حاکمیت و ایران ایستاده‌اند و امروز بر مسئولان است که این ایستادگی مردم را با حرکت در مسیر رفع مطالبات آنها پاسخ دهند و صد البته جریانات تندرو و حداقلی نیز با تحرکات و اقدامات خود که معمولا در راستای منافع ملی تفسیر نمی‌شود، خلاف میل جامعه عمل نکنند و هزینه جدیدی بر کشور بار نسازند. این واقعیتی غیر قابل انکار است که امروز تکیه بر مردم و تحقق مطالبات و حل مشکلات آنها بسیار بهتر و بیشتر تضمین‌کننده انسجام ملی و همبستگی اجتماعی است و به‌نظر می‌رسد مسئولان، قوا و دستگاه‌های مختلف نیز برای افزایش این انسجام و همبستگی باید در همین مسیر حرکت کنند.

*بازگشت به مردم

بازگشت به مردم امری است که در کلام بسیاری از مسئولان می‌آید. اینکه طبق خواسته‌های مردم عمل کنیم یا اقداماتی انجام نشود که موجبات نارضایتی مردم را فراهم آورد. این مفهوم حتی در سخنان امام(ره) نیز به کرات آمده که مردم ولی‌نعمت هستند، یا میزان رای ملت است. لذا اهمیت و تاثیر مردم آن هم در شرایط حاضر بسیار پر اهمیت و چشمگیر است و نمی‌توان به سادگی از کنار آن عبور کرد. اما نکته مهم و البته چالش‌برانگیز و خطرناکی که وجود دارد اینکه برخی جریانات تند و متصلب بخواهند با طرح مسائل تنش‌زا میان مردم تفرقه و اختلاف ایجاد کنند که باید از این دشست اقدامات هزینه زا جلوگیری به‌عمل آورد. چه اینکه مشاور اجتماعی نهاد ریاست‌جمهوری نیز با بیان اینکه جامعه تحمل دشواری اجتماعی بعدی را ندارد، گفته است: «آغاز فصل دانشگاه‌ها باید با گشودگی اجتماعی همراه باشد و در کنار محافظت اقتصادی به عدم دستکاری جامعه هم توجه داشته باشیم.» محمدرضا جوادی‌یگانه با یادآوری وظایف نظام سیاسی برای پایداری وضعیت فعلی، تاکید کرد: «وظیفه نظام سیاسی است که به پایداری وضعیت کمک کند یا آن را بدتر نکند. مهم‌ترین مشکلی که در این فضا هست این است که چشم‌انداز آینده مبهم است و چشم‌انداز روشن و امیدبخشی باید فراهم شود؛ یعنی ساخته و تقویت شود.» وی گفت: «در غیاب هر مرجع مطمئن دیگری که بتواند نظر واقعی مردم را به‌دست آورد سوای اتکا به پیمایش‌های معتبر باید به این قاعده توجه کنیم که هرچیزی که مردم از آن نارضی هستند نباید انجام شود؛ مثلا معیار در برنامه‌های تلویزیونی میزان رضایت مخاطب باشد. اگر معیارمان نظر مردم باشد معمولا ضرر نمی‌کنیم. قاعده، پذیرش نظر اکثریت مردم است. همین اصل را می‌توان در بسیاری موارد دیگر برقرار کرد؛ به این معنا پیداکردن نظر مردم دشوار نیست. اگر شاخص اقدامات حکومت رضایت مردم باشد، موارد بسیاری قابل‌حل است.» لذا اگر جایگاه جمهور مردم را به‌عنوان تاثیرگذارترین عنصر در نظر بگیریم تبعا با حرکت بر پایه رضایتمندی آنها می‌توان از تکانه‌ها و تحولاتی که منجر به ناآرامی در جامعه می‌شود پیشگیری نمود.

*لزوم اصلاحات اقتصادی و اجتماعی

یک استاد دانشگاه در خصوص نوع مواجهه حاکمیت با جامعه و بازگشت به مردم اظهار داشت: آنچه در جریان جنگ 12 روزه اتفاق افتاد این بود هیچ حرکتی که نشان‌دهنده نافرمانی و نارضایتی مردم باشد مشاهده نکردیم و گرچه بسیاری از انسجام و وحدت جامعه گفتند، اما این واقعیت را نیز نباید از یاد برد که مردم ترسیده بودند و نگرانی‌های مختلفی داشتند. صادق زیباکلام به «آرمان ملی» گفت: اما اتفاقی که افتاد این بود که برای نظام این مساله را خیلی جدی مطرح شد که اگر تحولات تازه‌ای رخ دهد و دوباره شاهد جنگ باشیم مردم کجا قرار می‌گیرند؟ بنابراین شاید یک فکر و احساسی به‌وجود آمده که ما یک مقدار پخته‌تر و با سعه‌صدر با مردم رفتار کنیم که اگر این بار درگیری و برخوردی به‌وجود آمد ما مطمئن باشیم که مردم مثل گذشته در حمایت و پشتیبانی از نظام برمی‌آیند. وی افزود: لذا این دغدغه دست‌کم در میان یکسری از مسئولان به وجود آمده که به نحوی رفتار شود که مقداری تالیف قلوب صورت گیرد و مردم احساس آرامش و نزدیکی با نظام کنند. این چهره سیاسی بیان کرد: شاید این صحبتی که آقای باهنر کرد که چیزی به اسم قانون حجاب که باید اجرا شود وجود ندارد؛ شاید این احساس در برخی از مسئولان به‌وجود آمده باشد که خوب است مقداری با سعه‌صدر، ملاطفت و مهربانی بیشتری با مردم رفتار کنیم. به‌خصوص اینکه مشکلات گرانی، مشکلات تورم و مشکلات بیکاری که ناشی از تحریم‌ها است، سنگین‌تر و سنگین‌تر می‌شود. زیباکلام عنوان کرد: بنابراین مشکلات اقتصادی هم باعث می‌شود که حکومت تلاش کند تا آنجا که ممکن است مقداری بیشتر با آرامش و با سعه‌صدر با مردم برخورد کند. زیباکلام در این خصوص که باید به سمت اصلاحات اقتصادی و اجتماعی رفت، تاکید کرد: حالا اینکه دولت و حاکمیت به سمت اصلاحات اجتماعی و اقتصادی برود مشخص نیست چون به هر حال جریانات تندرو و جریانات انقلابی به شدت مخالف هرگونه اصلاح و تغییر جدی از نظر اقتصادی تنش‌زدایی با غرب هستند. اما به هر حال سعی خواهند کرد با مردم مقداری با ملاطفت و مهربانی بیشتر رفتار کنند. ضمن اینکه درون نظام هم هستند کسانی‌که معتقدند که باید یک اصلاحات و تغییراتی به‌وجود بیاوریم.