طرح ۲۸ ماده‌ای ترامپ
اعلام طرح ۲۸ ماده‌ای دونالد ترامپ برای پایان‌دادن به جنگ اوکراین معادلات سیاسی این بحران را وارد مرحله تازه‌ای کرده است طرحی که به نظر می‌رسد بیش از هرکس به سود ترامپ و ولادیمیر پوتین تمام می‌شود و در مقابل موقعیت زلنسکی را در داخل اوکراین تضعیف خواهد کرد.
در همان ساعات اولیه انتشار این طرح زلنسکی در سخنانی کم‌‌سابقه از مردم اوکراین عذرخواهی کرد. اقدامی که بسیاری از تحلیلگران آن را نشانه‌ای از وضعیت دشوار داخلی و کاهش اعتماد عمومی نسبت به دولت او دانستند. واقعیت آن است که اگر بخشی از سرزمین‌های اشغالی مطابق مفاد این طرح رسما به روسیه واگذار یا تثبیت شود زلنسکی در انتخابات آتی عملا شانسی نخواهد داشت. اروپا نیز که در سه سال گذشته هزینه‌های سنگینی برای حمایت مالی و نظامی از کی‌یف پرداخته اکنون به شدت از تداوم جنگ خسته شده است. تورم رکود اقتصادی و نگرانی از بی‌ثباتی امنیتی دولت‌های اروپایی را به سمت نوعی مصالحه سوق داده است. در این میان ترامپ با طرح ۲۸ ماده‌ای خود تلاش می‌کند نقش «میانجی» را بازی کرده و خود را به دریافت جایزه صلح نوبل نزدیک کند. او به روشنی نشان داده که قصد ندارد به صورت علنی با پوتین درگیر شود و ترجیح می‌دهد روابط شخصی و سیاسی خود با کرملین را حفظ کند. روابطی که در دوران ریاست‌جمهوری نخست او نیز بارها مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته بود. از سوی دیگر اروپایی‌ها از قدرت و دکترین هسته‌ای روسیه بیمناکند و همین نگرانی سبب شده که در برابر خواسته‌های مسکو انعطاف بیشتری نشان دهند. عذرخواهی زلنسکی نیز نشانه‌ای است از اینکه او در برابر فشارهای بین‌المللی چاره‌ای جز نزدیک شدن به این طرح نمی‌بیند. در داخل اوکراین نیز خستگی عمومی از جنگ و مشکلات اقتصادی شدت یافته است. گزارش‌هایی درباره فساد در ساختار نظامی اوکراین از جمله فروش بخشی از سلاح‌های ارسالی غرب به گروه‌های مسلح در آفریقا نارضایتی شرکای اروپایی را افزایش داده و موجب شده حمایت‌ها نسبت به گذشته سردتر شود. همین مسائل پشتوانه سیاسی زلنسکی را بیش از پیش تضعیف کرده است. ترامپ با ارائه این طرح چند هدف را هم‌زمان دنبال می‌کند حفظ رابطه با پوتین، تقویت تصویر خود به‌عنوان سیاستمداری که قادر به پایان‌دادن به جنگ‌هاست و فشار بر زلنسکی برای پذیرش شرایطی که آمریکا مطلوب می‌داند. در واشینگتن نیز پیام صریحی به دولت اوکراین ارسال شده است که اگر کی‌یف طرح را نپذیرد کمک‌های آمریکا ادامه نخواهد یافت. این هشدار اوکراین را در موقعیتی قرار می‌دهد که گزینه‌های محدودی پیش‌رو دارد. در مجموع به نظر می‌رسد در بازی پیچیده میان مسکو، واشینگتن و کی‌یف، این ترامپ و پوتین هستند که در نهایت پیروز میدان خواهند بود. زلنسکی اما با پشت‌گرمی کمتر، حمایت شکننده‌تر و آینده‌ای سیاسی نامطمئن ناچار است میان مقاومت و پذیرش یکی را انتخاب کند. انتخابی که سرنوشت اوکراین را برای سال‌های آینده تحت تأثیر قرار خواهد داد. همچنین به احتمال بسیار زیاد زلنسکی نیز با توجه به اینکه باید خاک بدهد و دستاوردی نداشته است باید از صحنه سیاسی اوکراین کنار برود.
علی بیگدلی
کارشناس مسائل بین‌الملل
ارسال نظر