«آرمان ملی» در گزارشی گفته‌‌های وزیرخارجه را تحلیل می‌کند
ترمیم دیپلماسی؛ پیش‌نیاز مذاکره با تهران
آرمان ملی- سیاوش پورعلی: فضای حاکم بر دیپلماسی بدون چشم‌انداز روشنی و در ابهام به مسیر خود ادامه می‌دهد و نه‌تنها این خلأ بین پاستور و کاخ سفید مشاهده می‌شود بلکه باید بگوییم در مورد جنگ اوکراین و روسیه، تایوان و چین، آمریکا و برخی کشورهای آمریکای لاتین و... خبری از گشایش دیپلماتیک نیست ولی براساس گفته تحلیلگران دیپلماسی همواره می‌تواند حتی در روزهای جنگ و درگیری ابزاری موثر باشد.
در سال‌های اخیر، روند گفت‌وگوهای ایران و آمریکا در بستری از بی‌اعتمادی عمیق و ریشه‌دار پیش رفته است؛ بی‌اعتمادی‌ای که نه تنها از تجربه‌های تاریخی دوطرف تغذیه می‌شود، بلکه با هر دور از مذاکرات بی‌نتیجه، لایه‌ای تازه بر آن افزوده می‌شود. در چنین فضایی، هیچ‌یک از طرفین حاضر نیست از خطوط قرمز خود عقب‌نشینی کند. آمریکا همچنان بر خواسته‌ها و فشارهای خود اصرار دارد و ایران نیز مذاکره‌ای را که رنگ و بوی دیکته‌شدن داشته باشد نمی‌پذیرد. این تقابل مواضع، روند گفت‌وگو را به چرخه‌ای تکراری و فرساینده تبدیل کرده که نه به توافق پایدار منتهی می‌شود و نه راهی برای کاهش تنش‌ها باز می‌کند. استمرار این وضعیت نشان می‌دهد که سازوکارهای پیشین دیگر کارایی لازم را ندارند و ادامه مسیر، نیازمند چارچوبی تازه، فضایی متفاوت و رویکردی خلاقانه است. بدون ایجاد این فضای جدید که بر اعتماد نسبی، درک مشترک از منافع و سازوکارهای تضمین‌کننده استوار باشد نمی‌توان انتظار داشت مذاکرات از بن‌بست کنونی خارج شود. این مقدمه بر آن است تا نشان دهد عبور از وضعیت فعلی تنها زمانی ممکن است که هر دوطرف ضرورت تغییر فضا و روش را درک و به رسمیت بشناسند. در همین مورد عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در گفت‌وگویی با رسانه انگلیسی به این مورد اشاره کرد که فضای دیپلماسی نیاز به ترمیم دارد. در این خصوص بیشتر می‌خوانید.
خواسته‌های مذاکراتی ایران
پس از میانجیگری‌هایی که از سوی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای ایجاد فضایی جدید برای مذاکراتی ولی هنوز نتیجه‌ای حاصل نشده است. رسانه‌ها همواره به‌دنبال خبر جدیدی در این مورد هستند. این‌بار نوبت به رسانه انگلیسی اکونومیست رسید تا در این مورد با عراقچی گفت‌وگو کند. وزیرخارجه ایران در پاسخ به اینکه دونالد ترامپ گفته است امکان انجام یک توافق میان ایالات‌متحده و ایران وجود دارد،. پس چرا برای استفاده از این فرصت و انجام یک توافق با دونالد ترامپ اقدام نمی‌کنید؟ به خبرنگار نشریه انگلیسی گفت: «ما چندین‌بار این کار را انجام داده‌ایم. متأسفانه هیچ تجربه خوبی از مذاکره با آمریکا، به‌ویژه با دولت فعلی، نداریم. همه شما به یاد دارید که در سال ۲۰۱۵ ما یک توافق بسیار مهم به نام برجام را مذاکره کردیم. ایران اجرای تعهدات خود را به بهترین شکل آغاز کرد و گزارش‌های متعدد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبندی کامل ایران به توافق را تایید کردند. اما متأسفانه ایالات‌متحده در دوره اول دولت ترامپ بدون هیچ دلیل و توجیهی از توافق خارج شد. این برای ما تجربه‌ای بسیار بد بود. سپس امسال، در سال ۲۰۲۵، دوباره وارد مذاکره شدیم. پنج دور مذاکره با دولت آمریکا داشتیم و بسیار به توافق نزدیک شده بودیم. قصد ندارم وارد جزئیات شوم. بنابراین پنج دور گفت‌وگو داشتیم و دور ششم را برای ۱۵ ژوئن امسال تعیین شد، اما دو روز پیش از آن، اسرائیلی‌ها به ما حمله کردند. در واقع، آنها به میز مذاکره حمله کردند و این با حمایت ایالات‌متحده انجام شد. هیچ شکی در آن نیست.» عراقچی با تاکید بر اینکه ایران تسلیم خواسته‌های یکجانبه ترامپ نخواهد شد؟ ادامه داد: «همان‌طور که خود ترامپ چند روز پیش به آن اعتراف کرد. ترامپ در میانه همان درگیری‌ها توییت‌هایی منتشر کرد و خواستار «تسلیم بی‌قید و شرط» ایران شد. او به مردم تهران گفت: «تهران را تخلیه کنید.» چند روز پیش هم اعتراف کرد که همه‌چیز از قبل برنامه‌ریزی و هماهنگ شده بود. سپس، در نیویورک دوباره وارد مذاکراتی شدیم تا از فعال شدن مکانیسم اسنپ‌بک جلوگیری کنیم. ما با این نحوه مذاکره ایالات‌متحده روبه‌رو شدیم. بنابراین ما حتی یک تجربه مثبت و قابل اتکا از مذاکره با آمریکا نداریم.» او در واکنش به دعوت‌های سریالی ترامپ برای مذاکره با تهران اضافه کرد: «اول از همه، من می‌گویم که هیچ تجربه خوبی از گفت‌وگو با دولت او نداریم. ثانیا، بله، ما موافق یک توافق هستیم، اما یک توافق منصفانه و متوازن. مشکل این است که وقتی آمریکایی‌ها از یک توافق صحبت می‌کنند، در واقع می‌خواهند خواسته‌های خود را دیکته کنند و این همان چیزی است که همین دو ماه پیش در نیویورک تجربه کردیم. ما آماده مذاکره هستیم، اما نه برای دیکته‌شدن. ما آماده توافق هستیم، اما برای توافقی منصفانه و متوازن، نه یک توافق یک‌طرفه. مشکل همین است. یکی از راه‌حل‌هایی که احتمال داشت در دور ششم مورد توافق قرار گیرد این بود که اگر به توافقی با آمریکا دست پیدا کنیم، دیگر نیازی به ارجاع موضوع به شورای امنیت نخواهد بود. اما در همان لحظه‌ای که آنها میز مذاکره را برهم زدند، یعنی اسرائیلی‌ها و حامیانشان در ایالات‌متحده، فضایی بسیار ناخوشایند ایجاد کردند که اجازه ندهند بتوانیم به توافق برسیم یا مذاکرات را ادامه دهیم. بله، ما طرفدار دیپلماسی هستیم. اما دیپلماسی نیازمند یک فضای مناسب، یک فضای سیاسی درست و قابل اعتماد است. بنابراین این آمریکا و اسرائیل بودند که آن فضا را تخریب کردند. تا زمانی‌که آن فضای مناسب ایجاد نشود، ما نمی‌توانیم گفت‌وگو کنیم، نمی‌توانیم مذاکره کنیم.»
تکرار دعوت به مذاکره
رئیس‌جمهور آمریکا باردیگر مدعی شد ایران خواهان توافق با واشنگتن است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا ضمن گزافه‌گویی علیه ایران، بار دیگر مدعی شد که تهران خواهان توافق است. ترامپ در گفت‌وگو با رادیو فاکس باردیگر مدعی شد: «آنها می‌خواهند توافقی انجام دهند و ما احتمالا قرار است با ایران توافق کنیم. ما یک ابر بزرگ و تاریک را از فراز خاورمیانه کنار زده‌ایم.»
ارسال نظر