مذاکرات ایران و آمریکا در اغما

از سوی دیگر دونالد ترامپ نیز در جمله‌ای کوتاه در ارتباط با رفع تحریم‌های ایران آمادگی خود را اعلام کرده است. در ایران علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی اعلام کرده که دیپلمات‌ها همواره دنبال رفع تحریم‌ها هستند، اما وی تلویحا اعلام کرده است که پاسخ و پیامی به آمریکایی‌ها از سوی ایران مخابره نشده است. ایران حقوق هسته‌ای خود را طبق NPT می‌خواهد و آمریکا نیز درحال فشار آوردن است تا ایران از این حقوق خود در برابر لغو تحریم‌ها دست بردارد. از سوی دیگر خبرهایی در رسانه‌ها منتشر شده که با وجود اعمال مکانیسم ماشه، نفت ایران به خوبی و البته با تخفیف درحال فروش است. هرچند احتمالا ایران برای انتقال دلارهای نفتی به تهران مشکل دارد و اگرتوانسته باشد سد تحریم‌ها را بشکند، درمعنای آن است که فشار حداکثری آمریکا برای زانو زدن ایران به نتیجه نرسیده است.

* درگیری و دیپلماسی

 از سوی دیگر ایران نگاهی خاص به مذاکره دارد. دراین معنا که حاضر نیست در شرایطی که سایه جنگ وجود دارد و برخی تحلیلگران معتقدند هر لحظه امکان دارد درگیری جدیدی بین ایران و اسرائیل صورت گیرد، پای میز مذاکره بنشیند و وزیر امور خارجه بارها براین مورد مهر تایید زده است. از سوی دیگر به رغم اینکه برخی خبرهای تنش‌آمیز از تحرکات احتمالی آمریکا و اسرائیل علیه گروه‌های مقاومت در یمن، لبنان و احتمالا عراق به گوش می‌رسد، خبری از اقدام علیه این گروه‌ها نیست. از سوی دیگر اسرائیل به روس‌ها پیام داده که قصد حمله به ایران را ندارد و چند نشریه بین‌المللی نیز گزارش‌هایی را در این زمینه نوشته‌اند. در اینجا اگر ایران به این نتیجه برسد که خبری از جنگ نیست و از سوی دیگر قدرت موشکی خود را به همان سطح قبلی نگه دارد، احتمالا به پیغام‌هایی که در ارتباط با مذاکره داده می‌شود، پاسخ خواهد داد. از این رو مواضع اخیر دبیر شورای عالی امنیت ملی بر این اساس قابل تحلیل است. در این معنا که اگر سایه جنگ جدید علیه ایران برداشته شود و مذاکره معنا پیدا کند، آنگاه ایران می‌تواند در این مورد خاص نگاه دیگری داشته باشد.

* آرامش و برابری

از سوی دیگرخبرهایی به گوش می‌رسد که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته از چند سایت ایران بازدید کرده‌اند. اما مدیرکل آژانس مجددا خواستار همکاری ایران و آژانس شده است. به نظر می‌رسد مسیر به وجود آمده بین ایران و آژانس بعد از جنگ 12 روزه که با تخریب‌هایی مواجه شد اکنون درحال بازسازی است و اگر ایران و آمریکا نیز همچنان برفضای توام با عدم تنش تاکید کنند و رفتارهای خود را هم بر این اساس دسته بندی نمایند؛ امکان گشوده شدن راه حل دیپلماتیک بین طرفین وجود دارد. با کاهش تنش بین ایران و آمریکا درآینده دو طرف در اندیشه حل مسائل خواهند رفت و این آغازی برای ارسال پیغام‌های دو طرفه و حتی بسته‌های احتمالی خواهد بود.

* یک میانجی خوب!

واقعیت آن است که به رغم کاهش تنش بین ایران و آمریکا در هفته‌های گذشته، نه ایران از مواضع خود کوتاه آمده و نه آمریکا در خواسته‌هایش تجدید نظر کرده است. با توجه به گفته‌های اخیر لاریجانی که ایران پاسخی به آمریکا نداده، باید چاره‌ای برای این فضای سرد «نه جنگ و نه صلح» بین ایران و آمریکا جست‌وجو کرد در اینجاست که میانجی‌گری معنا دارد. از این رو طرفین برای عبور از شرایط کنونی باید وارد فاز جدیدی شوند و معتمد و میانجی قابل اعتمادی را برای آغاز مذاکرات انتخاب کنند. این میانجی که می‌تواند دور از رسانه‌ها بین طرفین رفت و آمد کند، می‌تواند شرایطی را به وجود آورد که ترامپ از موضع خود مبنی بر غنی‌سازی صفر درصد کوتاه بیاید. اینکه کدام کشور و یا حتی چه شخصیتی می‌تواند بر ترامپ اثر بگذارند، موردی است که هنر دیپلماسی آن را مشخص می‌کند.