بازار ارز روی ریل مدیریت

 با شدت گرفتن تنش‌ها و تحولات بین‌المللی، قیمت دلار نیز به‌طرز محسوسی واکنش نشان داد و در برهه‌ای حتی تا ۹۴ هزار تومان پیش رفت. با این حال، اقداماتی که طی روزهای اخیر توسط بانک مرکزی انجام شد، موجب کاهش التهابات و بازگشت نسبی آرامش به بازار شد.

بازار دلار در میدان جنگ

به گزارش «آرمان ملی»، در وضعیتی که بیانیه‌های هشدارآمیز علیه ایران مبنی بر تشدید فشارها و حملات در صورت پاسخ به حملات به سایت‌های هسته‌ای منتشر می‌شد، انتظار می‌رفت که نرخ ارز افزایش یابد اما با وجود حمله ایران به پایگاه آمریکا در قطر چنین اتفاقی نیفتاد و بازار وارد موج سنگین افزایش قیمت نشد. این در حالی است که به گفته کارشناسان؛ همزمان با شروع جنگ ایران و اسرائیل گمان‌ها بر این بود که قیمت دلار حتی در آن زمان، به ۱۰۰ هزار تومان نیز برسد، اما وضعیت کنونی نشان می‌دهد که این سناریوها بدبینانه‌ای بود که با مدیریت مطلوب بانک مرکزی و نهادهای ذیصلاح، قیمت دلار بر قیمت‌های در نوسان ولی کمتر از پیش‌بینی‌های صرت گرفته مهار شد. همراه با زمزمه‌هایی از آمادگی نظامی برای ورود به یک درگیری منطقه‌ای و چند ماهه، فشار مضاعفی بر بازارهای داخلی وارد شد، انتظار می‌رفت جهش قیمت دلار فراتر از این سطوح برود، اما آنچه در عمل اتفاق افتاد، نشان‌دهنده مدیریت هدفمند و قابل‌تأمل دولت در سامان‌دهی به بازار ارز بود. بسیاری از صاحب‌نظران اقتصادی بر این باورند که مهم‌ترین عاملی که مانع از بروز یک جهش انفجاری در بازار ارز شد، نه فقط تخصیص منابع ارزی از سوی بانک مرکزی، بلکه هدایت انتظارات و مدیریت تقاضای بازار بود. دولت توانست از طریق مجموعه‌ای از سیاست‌های عملیاتی، تقاضای فزاینده فعالان اقتصادی، تجار و واردکنندگان را به‌صورت کنترل‌شده پاسخ دهد و مانع از شکل‌گیری یک شوک ارزی جدید شود.

دلایل مدیریت بازار

به گفته صاحبنظران؛ از جمله مهم‌ترین نقاط قوت در این رویکرد، تخصیص ارز به واردات کالاهای اساسی و دارو از منابع مطمئن بود. بانک مرکزی با انتشار جداول زمان‌بندی تأمین ارز و اولویت‌بندی تقاضاهای ارزی، این پیام را به بازار مخابره کرد که نهاد سیاست‌گذار پولی، آمادگی کامل برای پاسخ‌گویی به نیازهای ضروری کشور را دارد. این اقدام، نقش مهمی در کنترل فضای روانی بازار داشت. هم‌زمان با این اقدامات داخلی، بازارهای جهانی نیز به‌واسطه تشدید تنش‌ها میان ایران و اسرائیل، دچار نوسانات شدیدی شدند. افزایش قیمت جهانی نفت، صعود ارزش طلا و افت شاخص‌های بورسی در برخی نقاط، همگی بازتابی از نگرانی‌های بین‌المللی نسبت به گسترش یک بحران جدید در خاورمیانه بود. طبیعی بود که ایران، به‌عنوان یکی از کانون‌های اصلی این تنش، بیشتر از سایر کشورها در معرض تکانه‌های اقتصادی قرار گیرد. با این وجود، برخلاف بسیاری از دوره‌های بحرانی پیشین، این‌بار دولت و بانک مرکزی ایران توانستند با استفاده از تجربه‌های گذشته، از یک بحران تمام‌عیار ارزی جلوگیری کنند. قیمت دلار که در برخی مقاطع در آستانه ورود به کانال‌های بالاتر بود، نهایتاً در محدوده ۹۰ تا ۹۲ هزار تومان کنترل شد و در روزهای بعد نیز، با کاهش نوسانات، به کانال هشتاد هزار تومان بازگشت.

شرط حفظ بازار

به گفته بسیاری از تحلیلگران؛ این روند کاهشی اگرچه شکننده است و مستلزم تداوم سیاست‌های حمایتی، اما نشان‌دهنده توانایی دولت در کنترل شرایط غیرمنتظره و بحران‌های سیاسی-امنیتی است. کارشناسان اقتصادی این رویکرد را گامی مثبت در راستای افزایش اعتماد فعالان بازار و کاهش تنش‌های معیشتی مردم ارزیابی می‌کنند. اما در حال حاضر، یکی از پرسش‌های کلیدی این است که آیا این روند قابل تداوم خواهد بود یا نه؟ پاسخ به این سؤال، تا حد زیادی به رفتار دولت در روزهای آینده بستگی دارد. اگر مسیر شفاف‌سازی، اطلاع‌رسانی، تزریق هدفمند ارز و تعامل با بخش خصوصی ادامه پیدا کند، می‌توان امیدوار بود که بازار ارز در برابر فشارهای سیاسی و خارجی مقاوم‌تر شود. به باور صاحبنظران بر اساس تجربه‌های اخیر اینکه؛ حتی در بدترین سناریوها نیز، امکان کنترل بازار وجود دارد، به‌شرط آنکه ابزارهای سیاست‌گذاری به‌موقع و به‌درستی به‌کار گرفته شوند. مدیریت بازار در شرایط بحرانی، آزمونی بزرگ برای دولت‌هاست و به نظر می‌رسد اکنون که به شرایط آرام برمی‌گردیم، دولت ایران توانسته است از این آزمون، نمره قابل‌قبولی دریافت کند.

عبور بازار از تلاطم

حسین درودیان کارشناس مسائل پولی و بانکی در رابطه با نحوه مدیریت بازار ارز توسط بانک مرکزی بعد از تجاوز رژیم جنایتکار صهیونیستی به جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اگرچه در زمان بروز جنگ، آینده فعالیت اقتصادی نامعلوم است اما در چند روز گذشته می‌توان گفت که بازار به خوبی مدیریت شد. وی با یادآوری اینکه همواره پس از پایان جنگ‌ها نیازهای ارزی برای احیای اقتصاد کشور افزایش می‌یابد، افزود: در کنار مدیریت بازار ارز، اکنون که از وارد دوره آرامش می‌شویم، بانک مرکزی باید به فکر تامین نیازهای ارزی باشد و تنها در صورتی از ذخایر خود برای مدیریت بازار استفاده کند که قیمت‌ها سرکشی و جهش شدیدی داشته باشد. این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بازار ارز در ۱۰ روز گذشته حدود ۱۰ درصد رشد داشته است، ادامه داد: تاکنون مدیریت بازار ارز به خوبی انجام شده است و با توجه به ماهیت رژیم صهیونیستی تحلیلگران و فعالان بازار به درستی معتقد بودند که این درگیری نمی‌تواند طولانی مدت باشد و از این رو نرخ‌ها در بازارهای مختلف چندان هیجانی و نوسانی نبوده است.

خریدکالاهای اساسی

وی با اشاره به تامین یک میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی از سوی بانک مرکزی، اظهار داشت: در شرایط کنونی حفظ زنجیره عرضه کالا بسیار مهم است که دایره وسیعی از تامین مواد اولیه بخش تولید و کالاهای اساسی را در بر می‌گیرد. درودیان با اشاره به اینکه نظارت بر عرضه و تقاضا در رابطه با کالاهای اساسی بسیار مهم است، گفت: در مورد کالاهای اساسی در شرایط فعلی باید بر اینکه چه ارزی و جهت واردات چه کالایی تامین می‌شود، نظارت شود تا زنجیره تامین حفظ شود. باید زمینه عرضه نیز نظارت لازم انجام شود. این کارشناس پولی و بانکی با بیان اینکه مردم تا جایی که می‌توانند باید از مصرف اضافی اجتناب کنند، گفت: هر نوع رفتار مصرفی هیجانی بر زنجیره تولید و عرضه می‌تواند فشار وارد کند. افزایش بی‌رویه مصرف می‌تواند برای کشور آسیب تلقی شود. مردم سعی کنند که در بعد اقتصادی رفتارهای مصرفی خود را کنترل کنند که فرصت بهتر و بیشتری برای تامین و عرضه مناسب داشته باشیم. افزایش تقاضای مصرفی می‌تواند موجب اختلال عرضه شود؛ اما چیزی که به مردم ارتباط پیدا می‌کند، این است که با فشار تقاضا موجب این کمبود نشوند.