برخی از نخبـگان را به دلایل سلیـقه‌ای کنـار گذاشته‌ایم

از یک طرف مجلس تصمیم به استیضاح برخی وزرا گرفته و از سوی دیگر نیز رئیس‌جمهور در ماه‌های اخیر برخی از وزرا و مدیران ارشد را تغییر داده است. آیا چالش‌های موجود در تصمیم گیری و تصمیم سازی به دلیل مدیران ناکارآمد است یا مشکل از سیاست‌هایی که است برای مدیریت کشور در نظرگرفته شده است؟
نظارت بر عملکرد مدیران در دولت یک امر ضروری است. این ضرورت نه تنها در بخش دولتی و بلکه در بخش خصوصی و همه نهادهای اجرایی کشور وجود دارد. به هر حال برخی از توانایی کافی برای مدیریت زیرمجموعه خود برخوردار هستند و برخی چنین شرایطی ندارند و از توانایی مدیریت خوبی برخوردار نیستند. به همین دلیل مدیران بالادستی باید از سیستم تنبیه و تشویق استفاده کنند. مدیرانی که کارآمدی خوبی دارند و موفق شده‌اند چالش‌ها را از بین ببرند باید تشویق و مدیرانی که نتوانسته‌اند گره از مشکلات مردم باز کنند و گاهی نیز گره‌های جدیدی ایجاد کرده‌اند باید تنبیه شوند که یکی از آنها برکناری آنهاست. این موضوعی است که در همه کشورهای جهان وجود دارد و تنها مختص به کشور ما نیست. در شرایط کنونی ما مشاهده می‌کنیم که در زمینه خودرو واقعا به وظیفه عمل نمی‌شود و ما در این زمینه با چالش‌های جدی مواجه هستیم. از ابتدای سال جدید خودرو بدون هیچ ضابطه و قانونی گران شده است. این در حالی است که مسئولان مربوطه هیچ توجیه‌ای برای این کار ندارند و اظهاراتی که انجام می‌دهند متناسب با نیازها و شرایط جامعه نیست. به نظر می‌رسد برخی مدیران در این زمینه حقوق زیادی دریافت می‌کنند، اما به وظیفه خود عمل نمی‌کنند. نکته دیگر اینکه قیمت کالاهای مورد نیاز مردم رهاست و مدیریت نمی‌شود. این وضعیت نشان می‌دهد که برخی از مدیران به وظایف خود عمل نمی‌کنند. بدون تردید چنین مدیرانی باید تنبیه شوند و مورد مواخذه قرار بگیرند. تفاوتی هم نمی‌کند که این مدیران در بخش دولتی فعالیت کنند و یا بخش خصوصی. به هر حال باید معیار و ملاکی برای نحوه مدیریت آنها قرار داشته باشد که بتوان براساس این ملاک و معیار درباره عملکرد آنها قضاوت کرد. در شرایط کنونی جامعه ما از نظر اقتصادی با چالش‌های مهمی دست به گریبانگیر است به شکلی که باید عنوان کرد بدترین وضعیت مدیریت در اقتصاد کشور وجود دارد.

وضعیت بد اقتصادی در شرایطی است که شعارهای اصلی آقای رئیسی در انتخابات اقتصادی بود.
وضعیت بازار امروز مناسب نیست و ما با قیمت‌های افسارگسیخته در زمینه‌های مختلف مواجه هستیم. امسال توسط رهبر انقلاب به عنوان سال مهار تورم و رشد تولید نامگذاری شده است. این موضوع مهمی است که می‌تواند تا حدود زیادی به وضعیت نامناسب بازار سامان بدهد. مهار تورم نیز باید از خانواده‌ها شروع شود. مردم اگر قصد خرید یک کالا را دارند به اندازه‌ای بخرند که نیاز دارند و بیشتر از آن خریداری نکنند. از سوی دیگر خانواده‌ها باید در مصرف خود صرفه جویی کنند و به شکلی مصرف کنند که در زمینه‌های مختلف با چالش مواجه نشوند. من در این زمینه یک مثال می‌زنم که به چشم نمی‌آید اما حائز اهمیت است. اگر در خیابان به برخی از خودروها دقت کنیم متوجه می‌شویم که برخی آنها در عین حالی که منتظر کسی هستند، اما خودروی خود را روشن نگه داشته‌اند. این رفتار اسراف و عدم مصرف درست است. باید میزان و شیوه مصرف اصلاح شود تا نیازهای واقعی مردم جامعه مشخص شود. توصیه دیگری که من دارم این است که هر استانداری هر روز از یک کارگاه تولیدی بازدید کند و و برامور آن نظارت داشته باشد. اگر این گونه نظارت‌ها وجود نداشته باشد این احتمال وجود دارد که برخی کارگاه‌های تولیدی عمدا تولید خود را کاهش بدهند تا قیمت کالا در بازار افزایش پیدا کند.

در سال جاری دولت چگونه می‌تواند چالش‌های اقتصادی را کاهش بدهد؟
ما در سال‌های گذشته رویکردی را در پیش گرفته‌ایم که بسیاری از افراد نخبه و کارشناس را به دلایل سلیقه‌ای کنار گذاشته‌ایم. نکته دیگر اینکه دولت به تنهایی نمی‌تواند همه مشکلات را حل کند و بلکه همه نهادها و قوای دیگر نیز باید به دولت کمک کنند. این وضعیت درباره همه دولت‌ها وجود دارد و درباره دولت آقای رئیسی نیز وجود خواهد داشت. به هر حال در شرایط کنونی کشور در وضعیت سختی قرار دارد و به همین دلیل همه باید به دولت کمک کنند. ما باید این نکته را در نظر داشته باشیم که همه ما در یک کشتی نشسته‌ایم و اگر آسیبی به این کشتی وارد شود همه ما آسیب خواهیم دید. اینکه برخی اجازه نمی‌دهند تفکرات و دیدگاه‌های مختلف در مدیریت کشور حضور داشته باشند و تنها یک نوع تفکر بر کشور حاکم باشد صحیح نیست و نتایج خوبی برای کشور به همراه نخواهد داشت. ما باید برای نظام جاذبه درست کنیم و تا آنجا که امکان دارد دافعه آن را کاهش بدهیم. نکته دیگر اینکه ما باید به مردم توصیه‌های لازم را انجام بدهیم. یکی از این توصیه‌ها مصرف بهینه سوخت، آب، برق، گاز و... است. براساس آمارهای منتشر شده مصرف سوخت در ایران به اندازه همه کشورهای اروپایی است. چرا باید ما با چنین وضعیتی مواجه باشیم؟باید مردم و بازار و نخبگان را به کار بگیریم و از ظرفیت‌های موجود کشور برای عبور از چالش‌ها استفاده کنیم. موضوع گرانی و اقتصاد از ابتدای انقلاب تاکنون مطرح بوده است. گرانی در کشور یک‌شبه به وجود نیامده که بتوان یک‌شبه آن را از بین برد. این وضعیت به شکل‌های مختلف تا امروز ادامه داشته است. این در حالی است که در برخی مقاطع «گرانفروشی» نیز به دلیل نوسان قیمت ارز و یا کاهش ارزش پول ملی در کنار تورم قرارگرفته است. امروز کشور با مشکلات مختلف داخلی و خارجی مواجه است. به همین دلیل مسئولان باید بیش از آنکه به دنبال فرافکنی و متهم کردن یکدیگر باشند با وحدت رویه عمل کنند تا این مشکلات کاهش پیدا کند.

ادامه گرانــی‌ها و عدم توانایــی کنتــرل تورم چه پیامد‌هایی به همراه خواهد داشت؟
با گفتاردرمانی و شعار درمانی مشکلات کشور حل نمی‌شود. مشکلات کشور نیاز به عمل درمانی دارد. امروز مهم‌ترین مشکلات مردم کشور مسائل اقتصادی است. در مرحله نخست باید مشکلات معیشتی مردم را به دو قسمت تقسیم کرد. بخش نخست مربوط به مشکلات خارجی است که عمدتا نیز به واردات و صادرات بازمی‌گردد و بخش دوم نیز به سوءمدیریت‌های داخل کشور ارتباط پیدا می‌کند. نباید همه مشکلات معیشتی را به رویکرد سیاست خارجی کشور گره زد، بلکه باید واقع‌بینانه به قضیه نگاه کرد. ما باید این نکته را بپذیریم که در درون کشور استعدادها و ظرفیت‌های زیادی وجود دارد که هنوز نتوانسته‌ایم به‌خوبی از آنها استفاده کنیم. باید بین شعار و عمل تفاوت قائل شد و نباید شعار را معیار سنجش عملکرد دولت قرار داد. همه چیز به این بستگی دارد که ما به چه میزان از ظرفیت‌های داخلی برای تغییر شرایط استفاده می‌کنیم. هنگامی که ما می‌توانیم برنج، گندم و کالاهای اساسی را خودمان تولید کنیم باید روی این موضوع سرمایه‌گذاری کنیم و از ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم. در شرایط کنونی نزدیک به یک سوم محصول کشاورزی ما به دلایل مختلف از بین می‌رود. دولت بارها عنوان کرده که باید میزان مصرف برق را کاهش بدهیم که ناچار به خاموشی نشویم. من معتقدم ما باید از همه ظرفیت‌های موجود برای کاهش و از بین بردن چالش‌های کنونی استفاده کنیم. بهترین کار این است که تلاش کنیم مشکلات را از داخل کشور حل کنیم و از داخل کشور برای آن راه حل پیدا کنیم. ما در درون کشور از توانایی‌ها و استعدادهای کافی برخوردار هستیم. به همین دلیل باید به توانایی‌های داخلی خودمان اتکا کنیم و از ظرفیت‌هایی که در اختیار داریم بیشتر استفاده کنیم.

با توجه به شرایط موجود چشم‌انداز پیش‌روی اقتصادی کشور را در سال جاری چگونه می‌بینید؟
اگر تصمیمات به‌صورت عقلایی‌تر گرفته شود و نهادهای تصمیم گیر به هم کمک کنند من امیدوارم که به‌تدریج بهبودی حاصل خواهد شد. این اتفاق نیز نیازمند ارجح دانستن منافع ملی بر منافع شخصی و گروهی است که باید موردتوجه مسئولان مربوطه قرار داشته باشد. واقعیت این است که هنوز وضعیت برجام مشخص نیست و وضعیت پیچیده‌ای به خود گرفته است. به همین دلیل ما نمی‌دانیم قرار است در آینده چه اتفاقی در این زمینه رخ بدهد. تحریم‌های بین‌المللی در سال‌های اخیر فشارهای زیادی روی اقتصاد ایران آورده است. این تحریم‌ها به‌صورت ظالمانه علیه مردم ایران اعمال‌شده است. به همین دلیل این تحریم‌ها باید برداشته شود و منتی نیز بر ما نگذاشته شود. به‌هرحال هر کشوری حق دارد که با کشورهای دیگر ارتباط اقتصادی و تجاری داشته باشد و بتواند پول خود را دریافت کند. نکته مهم اینکه اگر تحریم‌ها برداشته شود و ما بتوانیم مانند گذشته در بازارهای جهانی فعالیت داشته باشیم فواید این فعالیت اقتصادی باید در طرح‌های زیربنایی و زیرساختی مورداستفاده قرار بگیرد. در شرایط کنونی ما طرح‌هایی در کشور داریم که بیش از 50 درصد و یا حتی80 درصد آن تکمیل‌شده و تنها بخش‌هایی از آن باقی‌مانده است. به همین دلیل در ابتدا باید این طرح‌های نیمه‌تمام را به پایان برسانیم. اگر به سمت تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام حرکت کنیم هم اشتغال ایجاد می‌شود و معضل بیکاری از بین می‌رود و هم اینکه دسترسی به خدمات راحت‌تر می‌شود و شرایط بهتری برای کشور به وجود می‌آید. مدیریت پروژه‌های نیمه‌تمام و به پایان رساندن آن در شرایط کنونی می‌تواند کمک بزرگی به اقتصاد کشور کند و گشایش‌های بزرگی را به وجود آورد. کشور را باید با مالیات اداره کرد و درآمدهای نفتی صرف امور زیربنایی شود. در شرایط کنونی ما فرار مالیاتی زیادی در کشور داریم که یک چالش جدی در اقتصاد کشور است. آموزش و پرورش ما باید عقل معاش به دانش آموزان یاد بدهد تا80 درصد اقتصاد کشور دولتی نباشد.