کابوس های مکرون در الیزه

 از آغاز دومین دوره ریاست‌جمهوری امانوئل مکرون، قدرت اجرایی در پاریس بارها دستخوش تغییر شده و هر بار امیدها برای بازگشت ثبات، خیلی زود جای خود را به ناامیدی و سردرگمی داده است. ساختار قدرت، که بر محور ریاست‌جمهوری متمرکز است، اکنون در مواجهه با پارلمانی متکثر و جامعه‌ای دوپاره، به نقطه‌ای بحرانی رسیده است. هر نخست‌وزیر تازه‌ای که به کاخ ماتینیون قدم گذاشت، در کمتر از چند هفته با همان موانع تکراری روبه‌رو شد؛ نبود اکثریت در مجلس ملی، اختلاف در درون اردوگاه ریاست‌جمهوری، فشار از سوی اتحادیه‌های کارگری و رشد سریع احزاب افراطی. این شرایط نه‌تنها کارآمدی دولت را فلج کرده، بلکه اعتبار سیاسی مکرون را نیز در سطح داخلی و بین‌المللی به شدت تضعیف نموده است. اکنون با استعفای سباستین لوکورنو پس از تنها ۲۷ روز فعالیت، فرانسه در برابر پرسشی اساسی قرار گرفته است: آیا نظام نیمه‌ریاستی این کشور هنوز توان حفظ توازن میان قدرت و پاسخگویی را دارد، یا آنکه بحران کنونی به نقطه‌ای بازگشت‌ناپذیر رسیده است. در ادامه این گزارش آخرین تئوری‌های پیش‌ روی کاخ الیزه را بررسی خواهیم کرد.

استعفای آخرین نخست‌وزیر

سباستین لوکورنو، که هفتمین نخست‌وزیر منصوب‌شده توسط امانوئل مکرون بود، پس از گذشت تنها ۲۷ روز از آغاز به کار، روز گذشته از سمت خود کناره‌گیری کرد. این حرکت، ادامه‌ رشته استعفاهای متعدد نخست‌وزیران فرانسه در یک سال اخیر به شمار می‌آید. به گزارش نشریه لوموند، او که از همان ابتدا با تضعیف داخلی مواجه بود، تنها چند ساعت پس از تشکیل کابینه استعفای خود را نزد رئیس‌جمهور تسلیم کرد. دقایقی بعد، در مقابل کاخ الیزه اعلام کرد که دیگر امکان ماندن در این سمت برایش فراهم نیست. او توضیح داد که در آن زمان تلاش کرده است با شرکای اجتماعی، تشکل‌های کارفرمایی و اتحادیه‌های کارگری گفت‌وگو کند. بیمه بیکاری، دشواری معیشت، مسائل تأمین اجتماعی. هدف او ایجاد «مدیریت مشترک» و تدوین «نقشه‌راهی مبتنی بر پایگاه مشترک» بوده است.

ادامه‌ بی‌ثباتی سیاسی

رسانه‌های داخلی در واکنش به استعفای لوکورنو معتقدند که این شرایط کشور را به وضعیت بی‌ثباتی سیاسی سوق می‌دهد، چرا که این سومین نخست‌وزیری است که در شرایط نداشتن اکثریت پارلمانی مجبور به کناره‌گیری شده است. استعفای نخست‌وزیران همچون سریال‌های تلویزیونی توصیف می‌شود. جایی که اعضای هسته مرکزی دولت، یکی پس از دیگری تردیدهای خود را آشکار می‌سازند. ترکیب کابینه لوکورنو، که عمدتاً مشابه دولت پیشین بود، به نقطه‌ تمرکز تمام تنش‌ها و انتقادهایی تبدیل شد که از زمان آغاز دوره ریاست‌جمهوری مکرون شکل گرفته بودند. محافل سیاسی در پارلمان به‌شدت از این کابینه انتقاد کردند و تهدید کردند که به آن رأی عدم اعتماد خواهند داد.

آینده سیاسی مکرون

مکرون ممکن است گزینه‌ای بیرون از جریان‌های حزبی و با چهره‌ای با بهره فنی انتخاب کند تا کمتر به محافل حزبی وابسته باشد و تمرکز بر مدیریت بحران کند. این گزینه می‌تواند تا حدی فشار سیاسی را کاهش دهد، ولی خطرش این است که همچنان مشروعیت کافی از طرف مجلس نداشته باشد. در ادامه اگر کابینه جدید نتواند حمایت لازم را جلب کند، مکرون ممکن است راه انحلال مجلس را انتخاب کند تا از انتخابات عمومی به‌عنوان راه خروج استفاده کند. این گزینه ریسک‌پذیر است، زیرا ممکن است به تقویت جناح‌های رادیکال بینجامد و وضعیت سیاسی را پیچیده‌تر کند. همچنین باید اضافه کنیم که مکرون ممکن است مجبور شود برخی از سیاست‌های اقتصادی یا اجتماعی خود را عقب بکشد یا برای کسب ائتلاف‌های موقت به جناح‌های میانه یا چپ امتیاز دهد تا دولت را سرپا نگه دارد. این حالت اگر موفق شود، موقتی خواهد بود. اگر فشار عمومی، مخالفت مجلسی و پیامدهای اقتصادی بسیار سنگین شود، امکان دارد مکرون خود را در شرایطی ببیند که بهترین راه برای حفظ وجهه‌اش، کناره‌گیری زودتر از ۲۰۲۷ باشد. این گزینه هنوز کم احتمال است، اما تحت فشار افکار عمومی نمی‌توان آن را کاملاً رد کرد. در این مورد روز گذشته ژان‌لوک ملانشون، رهبر حزب «فرانسه تسلیم‌ناپذیر»، طی پیامی از بررسی طرح برکناری مکرون به‌وسیله ۱۰۴ نماینده اعلام کرد. از سوی دیگر، جردن باردلا، رئیس حزب راست افراطی «تجمع ملی»، انحلال فوری مجلس را خواستار شد و آن را تنها راه احیای ثبات دانست.

نخست‌وزیران مکرون

مکرون تاکنون 7 نخست‌وزیر را در دوره‌اش داشته است. برخی از آنان به دلایل مختلف استعفا داده‌اند یا کابینه‌شان سقوط کرده است. در اینجا به فهرستی از این افراد به ترتیب زمانی در دوره مکرون و دلایل عمده اشاره خواهیم کرد. ادوارد فیلیپ (مه ۲۰۱۷ تا ژوئیه ۲۰۲۰)، ژان کاستِکس (ژوئیه ۲۰۲۰ تا مه ۲۰۲۲)، الیزابت بورن (مه ۲۰۲۲ تا ژانویه ۲۰۲۴)، گابریل آتال (ژانویه ۲۰۲۴ تا سپتامبر ۲۰۲۴)، میشل بارنیه (سپتامبر ۲۰۲۴ تا دسامبر ۲۰۲۴)، فرانسوا بایرو (دسامبر ۲۰۲۴ تا سپتامبر ۲۰۲۵)، سباستین لوکورنو (سپتامبر ۲۰۲۵ تا اکتبر ۲۰۲۵).