کشور با ناترازی مدیریتی مواجه است

نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که جامعه و افکار عمومی با چشم انداز مشخص نسبت به آینده مواجه نیستند که این موضوع روی وضعیت کسب و کارها و زندگی مردم تأثیرگذار بوده است. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی مهم‌ترین پیامدهای مکانیسم ماشه و نحوه مقابه با آن با امیررضا واعظ آشتیانی معاون پیشین وزارت صمت و فعال سیاسی اصولگرا گفت‌وگو کرده است. واعظ آشتیانی در این زمینه معتقد است: «اینکه عنوان کنیم کشور با بحران‌های مختلف مواجه است و با بحران‌های نداشتن‌ها مواجه هستیم بی‌انصافی است. واقعیت این است که ما با بحران مدیریت مواجه هستیم و نه بحران‌های دیگر. هنگامی که توانایی مدیریت وجود نداشته باشد در زمینه‌های مختلف بحران تولید می‌کند. هنگامی که با مدیرانی مواجه هستیم که در پاسخ به سوال اینکه دو ضربدر دو چند می‌شود عنوان می‌کند هر آنچه شما بفرمایید شرایط به همین صورت خواهد بود. برای عبور از مشکلات امروز و تقویت مدیریت کشور نیاز به احزاب قوی و کارآمد و با زیرساخت‌های لازم است. کادرسازی و مدیر‌سازی وظیفه دولت نیست و بلکه وظیفه احزاب است که می‌توانند دولت‌های در سایه در زمینه‌ها و تخصص‌های مختلف ایجاد کنند.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

*فعال شدن مکانیسم ماشه چه تأثیری بر وضعیت اقتصادی کشور خواهد گذاشت؟

پس از فعال شدن مکانیسم ماشه دیدگاه‌های مختلفی در این زمینه مطرح شد. برخی عنوان می‌کردند که تحریم‌ها مربوط به دوران احمدی‌نژاد است. این در حالی است که تحریم‌ها را کسی رزرو نمی‌کند که چند سال بعد مورد استفاده قرار بدهد. نکته دیگر اینکه از چهار دهه گذشته کشور با تحریم‌های زیادی مواجه بوده که تحریم‌های آمریکا علیه ایران گسترده‌ترین نوع تحریم‌ها بوده است. پس از آن تحریم‌های کشورهای اروپایی نیز به شکل‌های مختلف علیه ایران وجود داشته است. کشور نیز در مقابل این تحریم‌ها مقاومت کرده و با سازوکاری که طراحی کرده موفق شده آثار تحریم‌ها را کاهش بدهد. جمهوری اسلامی با همین رویکرد و روش توانست در جنگ تحمیلی12 روزه با صلابت در مقابل آمریکا و اسرائیل ایستادگی کند و دشمن را به غلط کردن بیندازد. به همین دلیل نیز باید عنوان کرد تحریم‌ها دیگر برای کشوری مانند ایران تهی از معنا و مفهوم شده و ایران در سال‌های اخیر با انواع و اقسام تحریم‌ها مواجه بوده است. به همین دلیل نیز در شرایط کنونی این پرسش مطرح است که آمریکا و غرب قرار است چه تحریمی علیه ایران اعمال کنند که تاکنون نکرده‌اند؟ امروز کسانی که همواره نسخه‌هایی که برای کشور پیچیده به نتیجه نرسیده‌اند، و در واقع بدهکاران همیشه طلبکار محسوب می‌شوند، مدعی‌اند که با فعال شدن مکانیسم ماشه وضعیت اقتصادی کشور بدتر خواهد شد و به همین دلیل به دنبال ارائه نسخه‌های جدیدی هستند. نسخه‌هایی که این افراد برای کشور پیچیده‌اند که همواره نیز مبتنی بر آزمون خطا بوده باعث شده امروز اقتصاد ایران به یک کلاف سردرگم تبدیل شود.

امروز کسانی که همواره نسخه‌هایی که برای کشور پیچیده به نتیجه نرسیده‌اند و در واقع بدهکاران همیشه طلبکار محسوب می‌شوند، مدعی‌اند که با فعال شدن مکانیسم ماشه وضعیت اقتصادی کشور بدتر خواهد شد

*رویکرد آزمون و خطا در اقتصاد در دولت پزشکیان نیز ادامه داشت است؟

امروز برای مدیریت اقتصاد دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد و افراد متعددی تلاش می‌کنند برای وضعیت کنونی راه حل ارائه کنند و اغلب این راه‌ها مبتنی بر آزمون و خطاست که در گذشته جواب نگرفته است و دوباره در حال تکرار شدن است. واقعیت این است که تحریم‌هایی که امروز به آن دامن زده می‌شود بیستر جنبه روانی دارد و آمریکا و کشورهای غربی تلاش می‌کنند با استفاده از رسانه‌هایی که در اختیار دارند این جنبه‌های روانی این موضوع دامن بزنند. البته برخی رسانه‌های داخلی نیز خواسته یا ناخواسته در این زمینه بازی می‌کنند. ما نباید نسبت به ناکارآمدی‌ها در حوزه‌های مختلف بی‌توجه باشیم و به این نکته توجه کنیم که عدم چالاکی در تصمیم‌گیری و اجرا و همچنین عدم نظارت و کنترل در حوزه‌های مختلف برای کشور چالش ایجاد کرده است. اگر قرار بود کشور با تحریم‌های جدید به زانو در بیاید این اتفاق باید در چهار دهه گذشته رخ می‌داده است. این در حالی است که نه تنها این اتفاق رخ نداده و بلکه در طول این سال‌ها راه‌های بیشتری برای مدیریت کشور در شرایط تحریم ایجاد شده و فرصت‌هایی نیز به دست آمده است. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که ما نتوانستیم از این فرصت‌ها به خوبی استفاده کنیم و به همین دلیل با چالش مواجه شده‌ایم.

*در شرایط کنونی کشور با بحران‌های همزمان مانند ناترازی انرژی، تورم، وضعیت سخت معیشتی مردم و تنش‌های بین‌المللی مواجه شده است. آیا در چنین شرایطی نیز معتقدید می‌توان تحریم‌ها را مدیریت کرد؟

 اینکه عنوان کنیم کشور با بحران‌های مختلف مواجه است و با بحران‌های نداشتن‌ها مواجه هستیم بی‌انصافی است. واقعیت این است که ما با بحران مدیریت مواجه هستیم و نه بحران‌های دیگر. وقتی توانایی مدیریت نباشد در زمینه‌های مختلف بحران تولید می‌شود. وقتی با مدیرانی مواجه‌ایم که در پاسخ به اینکه دو ضربدر دو چند می‌شود، می‌گویند هر آنچه شما بفرمایید، شرایط به همین صورت خواهد بود. برای عبور از مشکلات امروز و تقویت مدیریت کشور نیاز به احزاب قوی و کارآمد و با زیرساخت‌های لازم است. کادرسازی و مدیر‌سازی وظیفه دولت نیست و بلکه وظیفه احزاب است که می‌توانند دولت‌های در سایه در زمینه‌ها و تخصص‌های مختلف ایجاد کنند. دولتی می‌تواند به وعده‌هایی که به مردم داده عمل کند و با اهداف متعالی دست پیدا کند که توسط یک یا چند حزب که مردم به آن اعتماد دارند تقویت شود و نقاط ضعف به صورت مرتب به مدیران دولتی گوشزد شود. در همه کشورهای جهان نیز همین وضعیت وجود دارد. این در حالی است که دولت‌هایی که در ایران سر کار می‌آیند نه برنامه دارند و به برنامه‌های چشم انداز توسعه توجه می‌کنند و بیشتر به دنبال این هستند که چرخ را دوباره اختراع کنند. برخی از دولت‌ها نیز با این توهم به سر برده‌اند که خودشان مخترع چرخ بوده‌اند و هر آنچه که انجام می‌دهند بهترین عملکرد است. این وضعیت در دولت آقای روحانی وجود داشت و در این دولت تصمیماتی گرفته شد که پیامدهای آن تا به امروز در کشور وجود داشته است. آقای ظریف که وزیر خارجه دولت آقای روحانی بوده عنوان می‌کرد که در برجام چیزی به نام مکانیسم ماشه وجود ندارد. به هر حال امروز باید ایشان پاسخگو باشد که چرا مکانیسم ماشه علیه ایران فعال شده است؟ همین افراد امروز طلبکار هستند. امروز فردی مانند بابک زنجانی پیدا شده که با آن سابقه کیفری، برای مدیران کشور شاخ و شانه می‌کشد که من معتقدم نباید چنین اجازه‌ای داد. در واقع بدهکاران دیروز به طلبکاران امروز تبدیل شده‌اند.

*با توجه به شرایط موجود معتقدید چه بایدها و نبایدهایی باید در شرایط خطیر کنونی در دستور کار تصمیم‌گیران جامعه قرار بگیرد؟

امروز عنوان می‌شود که با بحران ناترازی مواجه هستیم. هنگامی که مدیران کشور به دنبال از نو ساختن چرخ هستند و مرتب آزمون و خطا می‌کنند باید با چنین وضعیتی مواجه شویم. در واقع آنچه به عنوان ناترازی انرژی نامیده می‌شود مشکل کشور نیست و بلکه مشکل اصلی کشور ناترازی مدیریتی است. ما همه نوع منابع و ظرفیت در کشور داریم، اما با سوءمدیریت که برخی تلاش می‌کنند آن را پنهان کنند و آن را مباحث زیرساختی ارتباط بدهند شرایط به این نقطه رسیده است. در رویکرد عقلایی نباید منافع ملی و جمعی فدای منافع عده‌ای خاص شود. هنگامی که رئیس‌جمهور به صورت علنی و دررسانه مشکلات را بازگو می‌کند که ما برق و آب و گاز نداریم چه برداشتی از این موضوع در جامعه ایجاد خواهد شد؟ آیا این شفاف‌سازی و صداقت است و یا دستآویزی برای دشمن خواهد شد که روی این موضوع کار کنند. آیا مطرح شدن این مسائل از زبان مقام اول اجرایی کشور آن هم در شرایطی که کشور تنها دو ماه از یک جنگ12 روزه تحمیلی عبور کرده بازتاب خوبی در بین افکار عمومی خواهد گذاشت؟ البته قرار نیست عنوان شود همه چیز عالی است و کشور در بهترین شرایط است اما قرار هم نیست همه مشکلات را جاز بزنیم تا زمینه سو استفاده برخی فراهم شود. جار زدن این موضوع بجز احتمال سوءاستفاده دشمن در جامعه نیز یأس و ناامیدی ایجاد می‌کند. امروز کشور در شرایطی قرار گرفته که ما باید به مردم امید بدهیم و آنها را نسبت به آینده امیدوار کنیم. من موضوعات و مشکلات مهم کشور را نفی نمی‌کنم اما معتقدم ادامه رویکردی نیز به سود کشور نخواهد بود.