نگاهی به یک فاجعه

 شرکت در دوره های مختلف تخصصی وبازدید از مراکز درمانی خصوصی ودولتی همفکری با تلاشگران دلسوز مبارزه بامواد مخدر و اعتیاد در نیروی انتظامی و دانشگاهها و مشارکت در جلسات تخصصی داخل وخارج بازدیدهای تخصصی و مطالعاتی از زندانیان مواد مخدر و دهها تلاش مشابه در این زمینه به اینجانب توانایی تحریر چند جلد کتاب در زمینه‌های آسیب شناسی اجتماعی با رویکرد اعتیاد (علل وعوامل بروز) وبیش از چند هزار سخنرانی و مقاله را داد. مدیریت یکی از مراکزبازتوانی وآموزش حرفه و فن به معتادین بهبود یافته. این مرکز که یکی از ۲۵مرکز درمان و بازپروری و اشتغال معتادان بهبود یافته بود که با ابتکار گروه علمی ودانشگاهی وبا حمایت ها و پشتیبانی موثر ومستمر دکتر قالیباف در منطقه آسیا مقام اول را کسب  کرده و مورد تشویق و تصدیق سازمان درمان معتادین وابسته به سازمان ملل متحد قرار گرفته وبه‌عنوان الگو به بعضی از کشورها ارائه شد. شوربختانه مثل بسیاری از سازمان‌ها که با خروج مدیران ارشد دچار تغییرات اساسی در طرح‌های زیربنایی می‌شوند با رفتن دکتر قالیباف از شهرداری نیز این حرکت اساسی و موثر نیز دچار سرنوشت تلخ و پریشانی  شد ومیلیاردها تومان سرمایه مردم بلا استفاده در انبارها‌ خاک می‌خورند. ترک اعتیاد در جامعه ما یکی از بی ‌قواعدترین فعالیت‌های اجتماعی بوده وبا گذشت  چند دهه از عمرمبارزه با اعتیاد هنوز پریشان ترین حرکت اجتماعی است. درمان اعتیاد در جامعه ما معمولا به شکل های زیر صورت می گیرد: الف) مراکزپزشکی علمی: این مراکز تحت نظر پزشکان متخصص اعصاب وروانپزشگان و اکثرا با داروهای معمول به ترک اعتیاد مشغولند وبسته به‌انصاف و معروفیت پزشکان حاضر در این مراکز هزینه‌ها وحق العلاج‌ها تعیین و دریافت می گردند. درمان های بعداز ترک دارویی وشیمیایی در محورهای روان‌درمانی ودرمان‌های بعد از ترک صورت می گیرند. درصد موفقیت اینگونه مراکز ودرمان‌های موجود آنها حدود ۴۰درصد می باشند. ب) کمپ‌های خصوصی: این مراکز توسط معتادان بهبود یافته تاسیس می شوند واکثر آنها با منشور معتادان گمنام رایج در برخی از کشورها اداره می شوند؛ البته به‌طور ناقص و ناتمام. هزینه این‌گونه مراکز توسط معتادین و به‌نام عشق پرداخت شده و سطوح مختلفی دارند. این مراکز توسط افرادی که تحصیلات و تخصص آکادمیک نداشته و به‌طور تجربی بعضی از روش‌ها را یاد گرفته و به‌کار می‌بندند. ج) عطار درمانی: در آشفته بازارترک اعتیاد در کنار تبلیغات رنگارنگ شبکه‌های ماهواره‌ای برای انواع واقسام داروهای ترک اعتیاد که تولید کارخانجات مجهول کانادا و اروپا که به‌گمانم همه آنها در همین ناصر خسرو خودمان تولید می‌شوند و با قیمت‌های نجومی وخارج از نظارت وکنترل سازمان‌ها ونهادهای ناظر تولید و توزیع می‌شوند. معلوم نیست چه عواقبی در انتظار مصرف کنندگان اینگونه داروها می‌باشند. مصیبت بار و تلخ‌تر از این گونه، تولید و فروش داروهای ترک اعتیاد توسط برخی از عطاری ها می‌باشد. درآمد کلان این روش باعث ورود تعداد بی‌شماری از این افراد به بازار پریشان ترک اعتیاد شد. بیش از ۹۰درصد از تولیدکنندگان اینگونه از داروها برای جذاب تر و موثرتر نمودن داروهای خود از مواد مخدر مختلف مثل شیشه یا تریاک یا اقلام مشابه در آنها مخلوط می‌نمایند. بی جهت نیست بعضی از معتادین به‌ظاهر بهبود یافته توسط این افراد و اینگونه داروها به آنها اعتیاد پیداکرده و از این به بعد راه دکان عطاری را اجاره می‌کنند و دل خود واطرافیانشان خوش است که فرد از دام اعتیاد رها شده و بهبود یافته است. اینک که یکی از این کمپ‌‌ها در لنگرود استان گیلان دچار آتش‌سوزی شده و باعث مرگ بیش از 32 نفر گردیده‌اند. لازم است دست‌اندرکاران و مدیران علمی واجرایی این واقعه را که اولین حادثه نبوده وآخرین آن نیز نخواهد بود به‌عنوان زنگ تذکر ویادآوری قلمداد کرده و به‌فکر ساماندهی این برنامه بیفتند. ممکن است برخی از افراد  برخی سردی با این فاجعه داشته باشند. جهت اندرز به اینگونه افراد باید گفته شود اولا، این اشخاص هرکدام عزیز خانواده‌ای بودند پدر، همسر، برادر و یا خویش افرادی بوده‌اند. ثانیا، همه دچار اشتباهات مختلف گردیده و می گردیم که نوع و اندازه آنها متفاوت می‌باشند. بعضی از ما دچار خطاهایی بزرگتر از اعتیاد می گردیم؛ بهتر است به‌جای شماتت و سرزنش اینگونه افراد به هر شکل که برایمان مقدور است به کمک آنها برویم. چه بسا برخی از ما  شاید روزی در این باتلاق هولناک گرفتار شویم.

*مجید ابهری

آسیب‌شناس