اما و اگرهای سفرهای داخلی عراقچی

در این بین باتوجه به تاکیدات رییس جمهوری و تدارکات وزارت کشور برای بهبود وضعیت قدرت در استان‌ها، وزارت امورخارجه هم برنامه‌هایی را تدوین کرده که است که وزیرامورخارجه در مورد آنچه «دیپلماسی استانی» نام دارد توضیحاتی را ارائه داده است. همانطوری که در ادامه به توضیحات وزیر اشاره خواهیم کرد به چالش‌های این ترددهای داخلی هم اشاره می‌کنیم. فداحسین مالکی، نماینده زاهدان در مجلس شورا اواسط آبان ماه از برگزاری نشست هم‌اندیشی جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با وزیر امور خارجه خبر داد و آنچه دیپلماسی استانی نام دارد هم برای او حاشیه‌هایی ایجاد کرد. باید به این مورد هم اشاره کنیم که مرزها همواره نقش اساسی در شکل‌گیری ارتباطات اقتصادی، فرهنگی و امنیتی کشورها داشته‌اند. استان‌های مرزی به‌عنوان نقاط اتصال با همسایگان، ظرفیت‌هایی نهفته دارند که در صورت بهره‌برداری درست می‌توانند به موتور محرک توسعه ملی تبدیل شوند. این موضوع به‌ویژه برای کشورهایی که تحت فشارهای اقتصادی یا محدودیت‌های بین‌المللی قرار دارند، اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند؛ زیرا مرزها می‌توانند مسیرهایی انعطاف‌پذیرتر و کم‌هزینه‌تر برای تبادل کالا، خدمات و سرمایه فراهم کنند. باتوجه به این توضیحات و برنامه‌های دولت چهاردهم با یکی از تحلیلگران گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. آیتی در این مورد معتقد است که توسعه استان‌های مرزی باید به فقرزدایی و بهبود وضعیت استان‌ها بینجامد. در این مورد بیشتر می‌خوانید.

اهمیت توسعه استانی

مهدی آیتی، تحلیل‌گر مسایل سیاسی و نماینده ادوار مجلس شورا در پاسخ به اینکه افزایش توان دیپلماسی استانی چه کمکی می‌تواند به بهبود روند کنونی کند، به‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «افزایش تردد و تعاملات بین استان‌های مرزی با کشورهای همسایه، یکی از مهم‌ترین راهبردهای توسعه‌ای برای دولت‌ها به‌ویژه در شرایط فشار اقتصادی و تحریم‌هاست که باید بگوییم دولت‌ها در ادوار گذشته همواره با ابتکاراتی به‌دنبال سرانجام این مورد بودند ولی هر باری نتوانستند به نتیجه لازم برسند. مرزها در واقع دروازه‌های حیاتی تجارت و تبادل فرهنگی‌اند و هرچه زیرساخت‌های رفت‌وآمد، حمل‌ونقل و مبادلات مرزی تقویت شود، ظرفیت‌های اقتصادی و اجتماعی این مناطق نیز رشد بیشتری پیدا می‌کند و همینطوری می‌تواند به‌نوعی محرویت‌زادیی هم محسوب شود. بهبود شرایط تردد در مرزها مانند توسعه راه‌ها، افزایش پایانه‌های مرزی استاندارد، تسهیل صدور مجوزهای رفت‌وآمد و ساماندهی حمل‌ونقل کالا باعث می‌شود جریان تجارت کوچک و بزرگ سرعت گیرد و هزینه‌ها کاهش یابد. این امر برای ساکنان مناطق مرزی که اقتصادشان به‌طور طبیعی به روابط فرامرزی وابسته است، نقش بسیار مهمی دارد و می‌تواند باعث ایجاد اشتغال پایدار، افزایش درآمد خانوارها و کاهش مهاجرت از این مناطق شود.»

نماینده ادوار مجلس در همین مورد اضافه کرد: ‌«فعال‌سازی و گسترش بازارچه‌های مرزی به ایجاد یک مسیر رسمی، شفاف و امن برای تجارت خرد کمک می‌کند. از سوی دیگر، در شرایط تحریم‌های اقتصادی، دولت‌ها معمولا به دنبال یافتن مسیرهای جایگزین و انعطاف‌پذیر برای تبادلات تجاری‌اند. تقویت تجارت مرزی و همکاری مستقیم با استان‌ها و مناطق همجوار، یکی از ابزارهای مؤثر برای کاهش اثر تحریم‌هاست. در مجموع، توسعه مرزها نه تنها یک ضرورت اقتصادی، بلکه یک راهبرد ژئوپلیتیکی و اجتماعی است که می‌تواند امنیت، رفاه و تعامل سازنده با همسایگان را افزایش دهد.»

جزییات سفرهای استانی

همانطوری که اشاره کردیم حضور سریالی وزیر امورخارجه در استان‌ها حواشی برای او داشته است و به‌جز سوالی که نماینده‌های مجلس از او پرسیده‌اند در رسانه‌ها هم انتقادهایی مطرح شده است ولی وزیر می‌گوید که از ابتدا این برنامه‌ها را به مجلس داده بود. عباس عراقچی که در گفت‌وگویی میهمان خبرآنلاین بود در مورد چگونگی تردد در استان‌ها که نام آن را دیپلماسی استانی گذاشته‌ است، گفت: «وقتی برنامه را به مجلس دادم به کمیسیون‌های مجلس رفتم در مورد آن بحث کردم و اتفاقا توسط نمایندگان مجلس مورد استقبال واقع شد. من آن زمان تصورم این بود که ما در استان‌های مرزی خودمان خیلی از مشکلات مرزی را که داریم، مثلا بحث قاچاق، بازارچه‌های مرزی، تردد افراد و کالا و نقاط مرزی که بعضا درست تحدید حدود نشده و علائم مرزی جابه‌جا شده است و خیلی مسائل مرزی دیگر وجود دارد. تصورم این بود که این مسائل در تعامل بین استان‌های دو طرف مرز خیلی راحت‌تر می‌تواند حل شود تا به پایتخت‌های دو کشور برسد. پایتخت‌ها هزار و یک مسئله در رابطه با روابط‌شان با همدیگر دارند و اگر بخواهد این هم یک مسئله دیگر شود، کار طولانی و سخت می‌شود. مقامات محلی چه بسا مشکلات مرزی یا  مشکلی که در گمرک پیش آمده داشته باشند را راحت‌تر  حل و فصل کنند. این تعامل بین دو طرف کمک خیلی خوبی می‌تواند باشد. با این هدف دیپلماسی استانی را شروع کردیم که نقش بیشتری به دفاترمان دهیم و مقامات استان را درگیر کار دیپلماسی کنیم. ما 4 تا همایش دیپلماسی استانی طراحی کردیم در چهار گوشه ایران؛ اولی در شیراز و دومی در مشهد برگزار شد و سومی احتمالا در چابهار است.»