در گفت‌وگو با «آرمان ملی» مطرح شد:
راهبرد ترکیبی در مواجهه با اسنپ بک
آرمان ملی – صدیقه بهزادپور: فعال شدن مکانیسم ماشه و فشارهای جدید غرب علیه ایران، موضوعی است که در روزهای اخیر اظهارنظرهای متفاوتی درباره میزان تاثیرگذاری آن بر اقتصاد و... کشور به همراه داشته است.
برخی از تحلیلگران و صاحب‌نظران بر این باورند که این فشارها می‌تواند تأثیرات منفی بر اقتصاد به خصوص معیشت مردم داشته باشد، در حالی که گروهی دیگر معتقدند که تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که تحریم‌ها نه تنها نتوانسته‌اند به اهداف خود دست یابند، بلکه به عاملی برای تقویت خودکفایی و استقلال اقتصادی ایران تبدیل شده‌اند. به اعتقاد این افراد، قطعاً اسنپ بک بر حوزه‌های مختلف بی‌تاثیر نیست، اما می‌توان با توسعه ارتباطات با کشورهای همسایه، بهره‌گیری مطلوب از کشورهای دوست عضو شانگهای، بریکس، اوراسیا و... بسیاری از تحریم‌ها را مانند سال‌های گذشته دور زد. هرچند به اعتقاد همگان؛ فعال شدن مکانیسم ماشه به عنوان ابزاری برای تشدید فشارها بر ایران، می‌تواند به ایجاد نااطمینانی در بازارهای اقتصادی و سرمایه‌گذاری منجر شود. این نااطمینانی ممکن است باعث کاهش سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی، افزایش نرخ تورم و نوسانات ارزی شود. در این راستا، برخی از کارشناسان هشدار می‌دهند که این فشارها می‌توانند به تضعیف رشد اقتصادی و کاهش سطح رفاه عمومی منجر شوند.
فراتر از پرونده هسته‌ای
به گزارش «آرمان ملی»، مصطفی نخعی، نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی، در این باره گفت: مکانیسم ماشه در حقیقت بهانه‌ای برای تشدید فشارها علیه ایران است و نه تنها به حوزه هسته‌ای محدود نمی‌شود، بلکه ابعاد گسترده‌‌تری شامل مسائل موشکی، امنیتی و حتی حقوق بشر را نیز در بر می‌گیرد. اما جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذشته نشان داده است که حرف زور را نمی‌پذیرد و در برابر فشارها مقاومت می‌کند، در عین حال که مسیر توافق و همکاری‌های بین‌المللی بر اساس اصل احترام متقابل، همچنان می‌تواند راهی معقول و منطقی برای حل اختلافات باشد. نخعی اضافه کرد: در تحلیل وضعیت کنونی باید به نقطه عطف خروج ایالات متحده از برجام در دوران ریاست جمهوری ترامپ اشاره کرد و گفت که از همان زمان همراستایی واشنگتن با کشورهای اروپایی در تحریم و فشار علیه ایران بیشتر شد و آنچه اکنون تحت عنوان مکانیسم ماشه مطرح می‌شود، ادامه همان روند است و هدفش صرفاً توقف برنامه هسته‌ای ایران نیست بلکه غرب، آمریکا و هم‌پیمان‌هایش، به دنبال محدودسازی ایران در حوزه‌های مختلف از جمله توانمندی‌های موشکی و نظامی، موضوعات امنیتی و حتی بهانه‌های حقوق بشری است. عضو کمیسیون انرژی مجلس اضافه کرد: این فشارها ماهیت زنجیره‌ای دارند؛ به این معنا که حتی اگر ایران در یک حوزه با برخی خواسته‌های غرب همراهی کند، بلافاصله موضوعات جدیدی روی میز قرار می‌گیرد و قطعاً این روند را به ضرر اقتدار ملی است و بنابراین چنین سازوکاری مطلوب ایران و ایرانی نیست.
نگاهی به تحریم‌ها
نماینده نهبندان و سربیشه با اشاره به تجربه تاریخی ایران در دوران تحریم چهل ساله گفت: بیش از ۴۰ سال است که ایران ثابت کرده زیر بار حرف زور نمی‌رود، به‌علاوه سیاست اصولی کشور، مقاومت در برابر فشارها و در عین حال تلاش برای رسیدن به توافقات مطلوب بر مبنای منافع ملی بوده است. از نگاه نخعی، سیاست احترام متقابل همراه با مذاکرات یا دیپلماسی همواره می‌تواند چارچوبی برای مذاکره و توافق باشد، اما شرط آن این است که طرف مقابل از ابزار فشار و زور استفاده نکند. به گفته او، ایران در سال‌های گذشته بارها نشان داده که با وجود فشارها، توانسته مسیر توسعه داخلی را پیش ببرد و این نشان‌دهنده ناکارآمدی سیاست فشار حداکثری است.
همکاری منطقه‌ای و بین‌المللی
نخعی ادامه داد: یکی از محورهای مورد تاکید و مفید، بهره‌گیری از ظرفیت کشورهای همسایه و قدرت‌های غیرغربی برای عبور از تحریم‌هاست. سرمایه‌گذاری مشترک با بخش خصوصی و همچنین توسعه روابط اقتصادی با کشورهای دوست، به ویژه چین و روسیه، به ایران کمک می‌کند تا فشارهای تحریمی را خنثی کند. چین و روسیه بارها اعلام کرده‌اند که از تحریم‌های یک‌جانبه غرب تبعیت نمی‌کنند و همین موضع می‌تواند فرصتی برای ایران باشد تا با ابتکار عمل، راه‌های جدیدی برای همکاری اقتصادی و تجاری پیدا کند.
شانگهای، بریکس و فرصت‌های نوین
نخعی اضافه کرد: در شرایط کنونی، اهمیت عضویت و همکاری با سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی همچون شانگهای و بریکس می‌تواند برای ما مفید باشند، چرا که این نهادها می‌توانند هم در حوزه دیپلماسی سیاسی و هم در عرصه اقتصادی آورده‌های قابل توجهی برای ایران داشته باشند. کشورهایی چون قزاقستان، ترکمنستان و دیگر اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز شرکای مهمی هستند که می‌توانند بستر گسترش تعاملات اقتصادی ایران را فراهم کنند. از سوی دیگر، اجلاس‌ها و همکاری‌های اقتصادی – سیاسی در چارچوب شانگهای و بریکس فرصتی استراتژیک برای ایران است تا ضمن تقویت جایگاه منطقه‌ای خود، از ظرفیت‌های اقتصادی و مالی متنوع این بلوک‌ها بهره‌مند شود.
تحریم، تهدید یا فرصت؟
نخعی، نگاه فرصت‌محور به تحریم‌هاست را کلیدی ذکر و بیان کرد: با توجه به دستاوردهای ایران در حوزه‌های مختلف، ایران ثابت کرده است که در سال‌های گذشته با وجود فشارها و تحریم‌ها توانسته در حوزه انرژی هسته‌ای، صنایع موشکی و حتی نوآوری‌های علمی و اختراعات جدید پیشرفت‌های چشمگیری داشته باشد، این تجربه ثابت می‌کند که فشار خارجی نه تنها نتوانسته مسیر توسعه ایران را متوقف کند، بلکه به عاملی برای شتاب گرفتن خودکفایی داخلی تبدیل شده است، در نتیجه این امر بر این نکته تأکید می‌کند که همانگونه که ایران در شرایط سخت توانسته بدون اتکا به کمک‌های خارجی دستاوردهای بزرگی رقم بزند، می‌تواند از چالش‌های امروز نیز فرصت بسازد و گام‌های بلندتری در مسیر استقلال و توسعه بردارد.
ترکیب مقاومت و دیپلماسی
نخعی راهبرد پیشنهادی برای ایران را در دو محور ذکر و بیان کرد: نخست، مقاومت قاطع در برابر فشار و عدم پذیرش سیاست‌های زورمدارانه غرب؛ و دوم، تقویت همکاری‌های اقتصادی و دیپلماتیک با کشورهای غیرغربی و منطقه‌ای که ترکیبی از ایستادگی و انعطاف است، می‌تواند ایران را در برابر فشارها و... محافظت کند و در حقیقت ایستادگی در برابر زیاده‌خواهی‌ها و انعطاف در گسترش روابط متوازن با دیگر کشورها می‌تواند ما را از اِعمال فشار بیشتر و آسیبهای احتمالی محفوظ نگه دارد. او معتقد است مکانیسم ماشه تنها ابزاری برای افزایش فشار بر ایران است و نباید اجازه داد این فشارها به تضعیف اقتدار ملی منجر شود. در عین حال، فرصت‌هایی همچون همکاری با چین، روسیه، کشورهای همسایه و سازمان‌های بین‌المللی غیرغربی می‌تواند مسیر جدیدی برای عبور از تحریم‌ها و حتی تبدیل تهدیدها به فرصت فراهم کند. در این چارچوب، تجربه ۴۰ سال گذشته ایران نشان داده است که مقاومت در برابر زور و اتکا به ظرفیت‌های داخلی، می‌تواند کشور را در برابر فشارها مصون نگاه دارد و مسیر توسعه و پیشرفت را هموارتر کند.
حمایت از تولید ملی
مهدی جمالی‌نژاد کارشناس اقتصادی در این باره گفت: در حوزه سیاست‌های داخلی، مهم‌ترین رویکرد باید حرکت به سمت حمایت همه‌جانبه از تولید ملی و توجه جدی به توسعه فناوری‌های بومی باشد. گاهی خودمان ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی را کمتر از آنچه هست ارزیابی می‌کنیم. در حالی‌که تجربه‌های متعدد نشان می‌دهد ایرانیان و به‌ویژه جوانان در بسیاری از عرصه‌های فناورانه جهانی حضور پررنگ دارند. بارها تأکید کرده‌ایم که در بسیاری از پروژه‌های فناورانه دنیا از جمله شهرهای هوشمند و متاورسی، رد پای متخصصان و نخبگان ایرانی دیده می‌شود. این موضوع نشان‌دهنده ظرفیت بالای استان است. حمایت قوی از تولید ملی، هدفمند کردن فعالیت‌های فناورانه و پشتیبانی ساختاری می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشرفت اقتصادی ایفا کند. اصفهان دارای سرمایه‌های بزرگی در این عرصه است. شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به‌عنوان یکی از نخستین و قوی‌ترین مراکز علمی کشور، میزبان صدها شرکت دانش‌بنیان فعال است. افزون بر این، ایران نخستین کشوری در منطقه بود که دفتر مرکزی آیریس را در حوزه دانش و فناوری به‌عنوان نهادی وابسته به یونسکو در اصفهان تأسیس کرد. چنین جایگاهی کوچک نیست و باید بیش از پیش به آن توجه شود.
افزایش تاب‌آوری اقتصادی
جمالی‌نژاد اضافه کرد: از دیگر حوزه‌های مهم برای افزایش تاب‌آوری اقتصادی می‌توان به خانواده‌محوری، گردشگری، توسعه هوش مصنوعی و بهره‌گیری از انرژی‌های نو و پاک اشاره کرد. این حوزه‌ها می‌توانند به‌طور مستقیم در بهبود شرایط اقتصادی و کاهش اثرات ناترازی‌ها کمک کنند. برای نمونه، هر سال در شش‌ماهه نخست، کشور با مشکلات ناشی از ناترازی انرژی روبه‌رو می‌شود. این مسئله اگر به‌طور جدی مدیریت شود، بسیاری از مشکلات اقتصادی کاهش خواهد یافت. به‌تازگی در شهرستان نائین، جمعی از شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته‌اند با راهکارهای ساده و خلاقانه در حوزه انرژی، دستاوردهایی بی‌نظیر ارائه کنند که مشابه آن در سطح ملی یا حتی بین‌المللی وجود ندارد. این نمونه‌ها نشان می‌دهد که ظرفیت‌های انرژی و فناوری‌های نو می‌توانند بخش مهمی از مشکلات اقتصادی را برطرف کنند.
ارسال نظر