بازنده اصلی جنگ12 روزه اسرائیل است

با این وجود مهم‌ترین سوالی که درباره این جنگ وجود دارد این است که هدف اسرائیل و آمریکا از آغاز این جنگ چه بود؟ از سوی دیگر این سوال مطرح است که ایران به عنوان طرف پیروز با چه پیامدهای سیاسی و اقتصادی مواجه خواهد بود؟ «آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات با غلامعلی دهقان استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی گفت‌وگو کرده است. دهقان معتقد است: «با توجه به توانمندی نظامی ایران و به خصوص قدرت موشکی ایران، از قبل نیز مشخص بود، در صورتی که اسرائیل قصد داشته باشد به ایران حمله کند درنهایت بازنده خواهد بود و در عمل نیز چنین اتفاقی رخ داد. این در حالی است که اوهام و توهمات نتانیاهو مانع از دیدن حقیقت شده است. البته شاید دوستان آمریکایی و اروپایی وی به او قول داده باشند که اگر جنگ با ایران را آغاز کند از وی حمایت خواهند کرد و در صورتی که در صحنه جنگ در مقابل ایران با مشکل مواجه شد به دادش خواهند رسید. در مقطعی نیز ترامپ با صدور فرمان حمله به فردو این نقش را ایفا کرد. اتفاق مهمی که در این جنگ رخ داد این بود که تل‌آویو و حیفا به غزه و بیروت دوم تبدیل شدند. این دقیقأ همان چیزی بود که نتانیاهو و فرماندهان نظامی اسرائیل آن را پیش‌بینی نمی‌کردند.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

* هدف اسرائیل و آمریکا از آغاز این جنگ چه بود و چقدر به اهداف خود رسیدند؟

پس از حمله حماس در7 اکتبر برخی کارشناسان بر این باور بودند که اسرائیل مانند آمریکا در دوران بوش پسر در ماجرای 11 سپتامبر و حمله به برج‌های دوقلوی نیویورک فرصتی به دست آورده که بتواند بلندپروازی‌های آمریکا را به بهانه تأمین امنیت اسرائیل در عرصه جهانی انجام دهد. آنچه در ماجرای حمله آمریکا به عراق و افغانستان رخ داد نشان داد که آمریکا در تحقق اهداف خود موفق نبوده است. شرایط به شکلی رقم خورد که پس از 20 سال دوباره طالبان در افغانستان به قدرت رسید و عرصه درونی عراق نیز به دست رقیب سنتی این کشور یعنی ایران افتاد. به همین دلیل بود که برخی انتقاد کردند تصمیم عجولانه بوش در نهایت به سود ایران تمام شد. پیش‌بینی‌ها حکایت از این داشت که شاید اسرائیل با عبرت از این ماجرا در واکنش خود به اقدام حماس در 7 اکتبر برخی خطوط را رعایت کند، اما چنین نشد و اسرائیل با فرصت‌طلبی ابتدا به لبنان حمله کرد که یکی از پیامدهای تلخ آن شهادت سیدحسن نصرا... رهبر حزب‌ا... لبنان بود. بعد از آن اسرائیل با خوش‌خیالی تصمیم گرفت وارد درگیری با جمهوری اسلامی شود و با تعبیر اینکه جمهوری اسلامی سر اختاپوس است، بتواند ضرباتی را به جمهوری اسلامی وارد کند. اینها رویای اسرائیل بوده اما در عمل، شرایط به شکلی که اسرائیل دوست داشت رقم نخورد.

*چرا چنین اتفاقی رخ داد؟

عقل سلیم حکم می‌کند هنگامی که انسان قصد دارد کاری را آغاز کند دوراندیش باشد و پیامدهایی آن را در نظر بگیرد. نتانیاهو تصور صحیحی از ایران نداشت و اپوزیسیون خارج‌نشین، به خصوص جریان سلطنت‌طلب در این مسأله نقش مهمی داشت. این جریان با تحلیل‌های سطحی و بی‌مایه چنان تصویری از ایران ارائه داد که باعث گمراهی نتانیاهو شد. این جریان که در رویاهای خود اسیر شده، تصویری از ایران ارائه می‌داد که اکثر مردم مخالف جمهوری اسلامی و منتظر فرصت هستند و اگر به ایران حمله کنیم، این فرصت در اختیار مردم ایران قرار می‌گیرد. در اولین اظهارات نتانیاهو پس از حمله به ایران هم این عبارت ذکر شد که «کورش، شاه بزرگ ایران یهودیان را نجات داد و ما نیز به دنبال نجات مردم ایران از دست جمهوری اسلامی هستیم.» البته این عبارت نیز مغلطه‌ای بیش نیست. کورش در 2500 سال پیش یهودیانی را از دست حاکم بابل یا بین‌النهرین فعلی نجات داد که در اسارت بودند. در آن زمان یهودیت تنها دین ابراهیمی و یکتاپرست جهان بود. کورش نیز از جنبه اخلاقی و انسانی یهودیان را آزاد کرد. با این وجود یهودیان به جای اینکه سپاسگزار و قدردان کورش و فرزندان آن باشند بعدها با پیدایش فرقه انحرافی صهیونیسم که بخشی از شاخه سیاسی یهود بود حتی پسرعموهای خود یعنی فلسطینی‌های غرب آسیا را به صلابه کشیده، سرزمین آنها را غصب کرده و کشور اسرائیل را در سال 1947 ایجاد کردند. بدون تردید اگر کورش امروز هم زنده بود نه از اسرائیل و یهودیان و بلکه از فلسطینیان آواره و مظلوم حمایت می‌کرد. البته این کار را فرزندان کورش در ایران چه قبل و چه بعد از انقلاب انجام دادند و همواره با وجود کشور جعلی مانند اسرائیل مشکل داشته‌اند.

* ارزیابی شما از توانایی نظامی ایران چیست و نیروی مسلح ایران چه عملکردی از خود نشان داد؟

 با توجه به توانمندی نظامی ایران و به خصوص قدرت موشکی ایران از قبل نیز مشخص بود که در صورتی که اسرائیل قصد داشته باشد به ایران حمله کند درنهایت بازنده خواهد بود و در عمل نیز چنین اتفاقی رخ داد. این در حالی است که اوهام و توهمات نتانیاهو مانع از دیدن حقیقت شده است. البته شاید دوستان آمریکایی و اروپایی وی به او قول داده باشند که اگر جنگ با ایران را آغاز کند از وی حمایت خواهند کرد و در صورتی که در صحنه جنگ در مقابل ایران با مشکل مواجه شد به دادش خواهند رسید. در مقطعی نیز ترامپ با صدور فرمان حمله به فردو این نقش را ایفا کرد. اتفاق مهمی که در این جنگ رخ داد این بود که تل‌آویو و حیفا به غزه و بیروت دوم تبدیل شدند. این دقیقأ همان چیزی بود که نتانیاهو و فرماندهان نظامی اسرائیل آن را پیش‌بینی نمی‌کردند. به همین دلیل باید عنوان کرد که دلیل اصلی شکست نتانیاهو در جنگ با ایران نداشتن تحلیل درست از جامعه و توانایی نظامی ایران بود.

*پیامدهای سیاسی و اقتصادی این جنگ چیست؟ سرانجام مکانیسم ماشه به کجا خواهد کشید؟

به نظر می‌رسد شکست فاحش اسرائیل به هیچ عنوان در مخیله آنها نمی‌گنجید. شاید بیان این نکته خالی از لطف نباشد که پس از حضور نادرشاه در هندوستان ضرب‌المثلی در این کشور شکل گرفت که هر گاه کسی دارای جذبه و هیبت باشد می‌گویند نادر ایرانی آمد. من فکر می‌کنم از این پس از ادبیات عبری این وضعیت درباره عبارت «موشک ایرانی» وجود خواهد داشت. در این جنگ ایرانیان کار بزرگی انجام داده‌اند که ابعاد آن هنوز مشخص نیست. با توجه به عملکرد ضعیف و سوال برانگیز گروسی و گزارش بی‌موقع و نادرست وی در مورد مسائل هسته‌ای ایران، باید این نکته را در نظر گرفت که ایران رویکرد خود را نسبت به آژانس تغییر خواهد داد و حتی این احتمال وجود دارد که در مسیر خروج از NPT قرار بگیرد. البته در این زمینه نباید شتابزده تصمیم گرفت. در چنین شرایطی می‌توان بخشی از اهداف ایران را از طریق دیپلماسی محرمانه دنبال کرد و به نتیجه رسید.