جای خالی وزیر اقتصاد در شرایط جنگی

از این رو، در چنین شرایطی اصل «احتیاط فعال» به عنوان راهبرد اصلی مورد تأکید قرار دارد. به باور بسیاری از فعالان و تحلیلگران، تعطیلی موقت بازار سرمایه تا پایان هفته جاری، تصمیمی معقول و منطقی است که می‌تواند فرصت مناسبی برای ارزیابی دقیق‌تر شرایط و تنظیم برنامه‌های بهتر اقتصادی فراهم آورد. قطعاً انتخاب هرچه سریع‌تر وزیر اقتصاد به عنوان فرمانده بازار و اقتصاد کشور می‌تواند به ثبات بیشتر وضعیت اقتصادی منتهی شود.

مدیریت هوشمندانه هیجانات

به گزارش «آرمان ملی»، علی رحمانی کارشناس بازار سرمایه در این باره گفت: در شرایطی که منطقه با تنش‌های کم‌سابقه‌ای روبه‌روست و تحولات نظامی اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی ابعاد جدیدی پیدا کرده، تعطیلی سه روزه بورس و یا حتی بیشتر بهترین گزینه است تا بتوان در این فرصت، بهترین تصمیم برای ادامه مسیر بازار اتخاذ شود. او اضافه کرد: در مواقع بحرانی به‌ویژه زمانی که تنش‌های نظامی با احتمال تشدید همراه هستند، فضای روانی جامعه، به‌خصوص در بازارهای مالی، با هیجانات بالا، تصمیمات شتاب‌زده و رفتارهای غیرمنطقی روبه‌رو می‌شود. به این دلیل در چنین فضایی، باز بودن بازار سرمایه می‌تواند باعث خروج غیرضروری سرمایه، افت ناگهانی شاخص‌ها و زیان گسترده سهام‌داران حقیقی و حقوقی شود، مدیریت هیجان در این شرایط نه تنها ضرورتی اقتصادی، بلکه یک الزام ملی است، بدیهی است؛ تصمیم‌گیری برای ادامه تعطیلی بازار، بیش از آنکه یک عقب‌نشینی تلقی شود، نوعی پیشگیری از بحران اقتصادی است. این کارشناس اضافه کرد: باید به این نکته نیز توجه داشت که بسیاری از شرکت‌ها در حال حاضر با چالش‌هایی مواجه هستند که نیازمند زمان و ارزیابی دقیق‌تری برای پاسخگویی به آن هستند، به‌علاوه برخی شرکت‌ها به دنبال تأمین نقدینگی برای پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خود هستند، برخی دیگر به دلیل آسیب‌های مستقیم یا غیرمستقیم از وضعیت امنیتی اخیر، نیازمند بازنگری در بودجه‌ها و پیش‌بینی‌های خود هستند.

فرصت بازتنظیم ساختار مالی

رحمانی اضافه کرد: در وضعیت کنونی، برخی شرکت‌ها نیازمند بازطراحی استراتژی‌های مالی خود هستند و بعضی از آنها ممکن است تصمیم داشته باشند بخشی از دارایی‌ها یا سهام خود را واگذار کنند تا از محل آن، هزینه‌های جاری از جمله حقوق و دستمزد را پرداخت کنند. در مقابل، گروهی دیگر در تلاش‌اند تا با بررسی و تحلیل دقیق‌تر شرایط، از فرصت‌های نهفته در این بحران استفاده کرده و برنامه‌های توسعه‌ای خود را به‌روز کنند. همچنین، نمونه‌هایی مانند پالایشگاه تهران و برخی از شرکت‌های بزرگ تولیدی در بخش انرژی، نمونه‌هایی بارز از شرکت‌هایی هستند که در این شرایط باید با دقت، تصمیمات مهمی اتخاذ کنند. برای این گروه‌ها، تصمیم‌گیری عجولانه یا ادامه فعالیت در بازاری پرالتهاب می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد، به این ترتیب تعطیلی موقت بازار تا پایان هفته، فرصتی طلایی برای بازتنظیم استراتژی‌ها به شمار می‌آید.

فرماندهی اقتصادی

او توضیح داد: در شرایط کنونی، آنچه بیش از پیش اهمیت دارد، وجود یک فرماندهی اقتصادی متمرکز و مؤثر است، قطعاً کشور در این برهه نیازمند شخصیتی اقتصادی است که بتواند با درک عمیق از شرایط نظامی، امنیتی و اقتصادی، هدایت تصمیمات را به‌صورت هدفمند بر عهده بگیرد، کسی که نه‌تنها به مسائل بازار سرمایه اشراف دارد، بلکه توانایی مدیریت فضای روانی جامعه را نیز داراست، البته آنچه که مهم است وجود وزیر اقتصاد، در جایگاه فرماندهی تاثیر بسیار مهم در مدیریت شرایط کنونی دارد. رحمانی درباره مدنی‌زاده گزینه پیشنهادی به عنوان وزیر اقتصاد گفت: مدنی‌زاده که سابقه دانشگاهی و اجرایی قابل‌توجهی در حوزه اقتصاد دارد، می‌تواند تا حد زیادی به ایجاد ثبات و پایداری در تصمیم‌سازی‌ها کمک کند. البته نام افراد در اولویت دوم قرار دارد؛ آنچه مهم است، نفس وجود یک وزیر اقتصاد مقتدر، دقیق، آرام و تصمیم‌ساز است که بتواند در این فضا، از هدررفت منابع، خروج سرمایه و دلسردی سرمایه‌گذاران جلوگیری کند.

ستاد مدیریت بازار سرمایه

او بیان کرد: از جمله پیشنهادهای اجرایی که می‌تواند در همین روزها عملیاتی شود، تشکیل یک ستاد ویژه برای مدیریت بازار سرمایه در بحران است. این ستاد می‌تواند شامل نمایندگانی از وزارت اقتصاد، سازمان بورس، بانک مرکزی، اتاق بازرگانی و برخی چهره‌های اقتصادی مستقل باشد تا تصمیمات به‌صورت فرابخشی و متوازن اتخاذ شوند، چراکه تشکیل چنین ستادی به بازار پیام اطمینان و عقلانیت می‌دهد و از یکسو جلوی شایعات و تصمیمات پراکنده را می‌گیرد و از سوی دیگر، فضایی برای همفکری و هم‌افزایی ایجاد می‌کند. نکته مهم اینکه در این شرایط نباید اجازه داد که تصمیمات فردی یا بخش‌نامه‌ای و کوتاه‌مدت، آینده بلندمدت بازار سرمایه را به خطر بیندازد. از سوی دیگر باید توجه داشت که همه بازارهای مالی به یک شکل عمل نمی‌کنند، بازارهایی مانند بورس کالا، ارز و طلا ویژگی‌های متفاوتی دارند و برخی از آنها اساساً قابل توقف نیستند. به عنوان نمونه، قیمت‌گذاری در بازار ارز و طلا متأثر از فاکتورهای بین‌المللی است و نمی‌توان با بخشنامه آن را کنترل کرد. اما در بازار سرمایه، امکان طراحی و اعمال تدابیر ویژه وجود دارد. تعطیلی موقت، محدودسازی دامنه نوسان، توقف معاملات گروه‌های خاص، حمایت نقدی از سهام خاص یا صندوق‌های تثبیت بازار از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به آرام‌سازی شرایط کمک کنند. بنابراین باید با نگاه دقیق، برای هر بازار دستورالعمل مخصوص تنظیم شود و از تصمیمات کلی و یکسان برای همه بازارها پرهیز گردد.

نگاه راهبردی به آینده

رحمانی ادامه داد: مدیریت فعلی بحران نباید فقط نگاه به امروز داشته باشد، بلکه آنچه مهم‌تر است، تقویت سرمایه اجتماعی، بازسازی اعتماد عمومی به بازار و زمینه‌سازی برای رونق پایدار در دوره پس از بحران است، از این رو، هر تصمیمی باید با شفافیت، اقناع افکار عمومی و مشارکت ذی‌نفعان اتخاذ شود. به علاوه، رسانه‌ها نیز نقش مهمی در این شرایط دارند. انتقال آرام، واقع‌بینانه و شفاف اطلاعات، می‌تواند مانع از شکل‌گیری موج شایعات شود. هرگونه انتشار اطلاعات ناقص، غیرمستند یا هیجانی، می‌تواند اثر منفی مضاعفی بر بازار بگذارد و دستاوردهای مدیریتی را خنثی کند.

مدیریت بحران احتمالی

در عین حال، در وضعیت فعلی که کشور با تهدیدات امنیتی و نظامی روبه‌رو است، تعطیلی موقت بازار سرمایه تا پایان هفته جاری اقدامی عقلانی، مسئولانه و به‌دور از هیجان‌زدگی است. این تصمیم فرصت تنفس و بازآرایی را برای شرکت‌ها، نهادهای اقتصادی، سیاست‌گذاران و حتی سهام‌داران فراهم می‌کند. در عین حال، لزوم تشکیل ستاد فرماندهی اقتصادی برای مدیریت بحران، تعیین تکلیف سریع وزیر اقتصاد با ویژگی‌های مقتدر و علمی، و ارائه بسته‌های حمایتی برای شرکت‌های آسیب‌دیده از جمله تدابیر ضروری در این مقطع حساس به شمار می‌روند. در این شرایط، به‌جای تسلیم شدن به هیجانات بازار یا فشار تصمیمات احساسی، باید عقلانیت را جایگزین شتاب‌زدگی کرد. با هم‌افزایی نهادهای مختلف، پرهیز از پراکندگی تصمیمات و تقویت فرماندهی اقتصادی، می‌توان این برهه دشوار را به فرصتی برای بازسازی اعتماد، آرام‌سازی فضا و تقویت آینده بازار سرمایه کشور تبدیل کرد.