محسن کوهکن نماینده ادوار مجلس
نظارت، ابزار قدرت مجلس
گاهی هر قوه و دستگاهی، کاملا به وظایف اجرایی یا نظارتی خود آشنا نباشند و بر اساس یک نوع دید مشترک به هم نگاه کنند، هنگامی که بحث به سمت اتفاقاتی در حوزه کاری آنها میرود به صورت طبیعی این بحث به اختلاف نظر کشیده میشود. حال این اختلاف را چه چیزی تشدید میکند اینکه در آخرین سال مجلس یازدهم قرار داریم. از یک طرف مشکلات اقتصادی که بخش زیادی از مردم را تحت فشار قرار داده و به هر جهت باید سختیهایی را متقبل شوند. سال آخر مجلس است و امسال مجلس انتخابات دارد و عموما برای دورههای بعدی کمتر نمایندگانی هستند که در عرصه انتخابات رسمی حضور پیدا نمیکنند. خب؛ فعالیتهای نمایندگان به نوعی شروع میشود و بیش از گذشته به سرکشی به حوزههای انتخابیه میپردازند و خیزی برای انتخابات اسفندماه برمیدارند. البته از طرفی با مطالبات یا حرفهایی روبهرو میشوند که در بدنه جامعه است و به محض اینکه به حوزههای انتخابیه خود میروند این مطالبات از طرف مردم مطرح میشود. لذا برخی از نمایندگان پاسخ تشریحی منطقی که صورت مساله را بتوان درست مطرح کرد و بتوان پاسخ منطقی داد و بخشی را که ایراد است بتوان مطرح کرد را انجام نمیدهند. از طرفی لابد و ناگزیر از این هستیم که مشکل را بپذیریم؛ اما به فکر راهحل و چاره منطقی آن باشیم. همه این مسائل دستبهدست هم میدهند تا وقتی نمایندهای از حوزه انتخابیه خود میآید با انبوهی از اماها و چراها روبهرو باشد. از یک نظر اگر نخواهد عکسالعملی نشان دهد میبیند که اسفندماه و انتخابات پیشرو است و اگر حرکتی نکند رقبا وی را به چالش خواهند کشید و او هم پاسخی نخواهد داشت. لذا بخشی از این جبههگیریها کاربرد انتخاباتی دارد. حال پرسش اینجاست که چه جبهه گیریهایی کاربرد انتخاباتی دارد؟ آن دسته از موضع گیریها که در آن ایراد و اشکال مطرح شده چیزی نیست که امروز بهوجود آمده بلکه سالهای گذشته نیز بوده اما در سالهای گذشته نماینده سکوت را توجیه میکرده، اما امروز به سمت و سویی میرود که منتقد باشد و ایراد ببیند. لذا این نوع رویکردها ربطی هم به دولت یا مجلس خاصی ندارد و واقعیت مجلس و ارتباطات دولت و مجلس از این قرار است. لذا آخرین سال مجلس این بحث را تشدید میکند. اما علت اصلی این موضوع این است که تحلیل میکنیم وقتی که از نظر سیاسی دولت و مجلس همسو شدند حتما باید چشم را ببندند تا بازخوردی از اختلاف نظر در جامعه منعکس نشود. در حالی که این رویکردی غلط است و دولت باید قوی کار خود را انجام دهد و مجلس هم بدون دخالت، نظارت خود را انجام دهد و اگر هر جایی هم اعمال نظارت صحیح و قوی اقتضای برخورد داشت به صورت قانونی برخورد کند. اینکه میبینیم یک استیضاح با یک امضای ناپلئونی مطرح میشود و بعد هم با یک تکان یا حرف امضا به زیر حد مجاز یعنی ده نفر میرسد یعنی استیضاح از وزن لازم برخوردار نیست. قانونگذاری که قانون اساسی را نوشته برای اعمال نظارت نمایندگان و مجلس طرح پلکانی داده یعنی نماینده از تذکر شروع میکند و اگر فایده نداشت میتواند سوال کند و اگر مساله گسترده و سوءمدیریت کلان بود تحقیق و تفحص میکند. حال اینکه تذکر و سوال از اختیارات فرد است، اما تحقیق و تفحص اراده اکثریت مجلس است که رای دهند چگونه انجام شود. اما اگر پلهها جواب نداد و نتیجه گزارش تحقیق و تفحص مشخص شد که یک ضعف در یک دستگاه باشد آن هم دستگاهی مثل یک وزارتخانه؛ اختیارات استیضاح و برخورد را به نمایندگان میدهد. لذا وقتی میبینیم استیضاحی با امضای کم مطرح میشود و بعد هم با یک حرف به حد نصاب نمیرسد بیانگر این است که این استیضاح عمقی ندارد و وقتی عمقی نداشت نمیتوان گفت اختلافی وجود دارد بلکه باید گفت که صورت مساله به درستی دیده نمیشود و از این ابزار نظارتی به درستی بهره برده نمیشود.
ارسال نظر