اهمیت ایده کنسرسیوم

 بر اساس این ایده، مجموعه‌ای از کشورهای منتخب می‌توانستند در فرآیند غنی‌سازی در ایران مشارکت یا نظارت داشته باشند، به‌گونه‌ای که هم حقوق هسته‌ای ایران حفظ شود و هم نگرانی‌های طرف مقابل درباره انحراف از اهداف صلح‌آمیز کاهش یابد. با این حال، در آن مقطع زمانی به‌نظر می‌رسد که آمریکا آمادگی پذیرش چنین طرحی را نداشت و ایده کنسرسیوم عملاً از مسیر مذاکرات کنار گذاشته شد. پس از آن نیز شاهد اقدامات خرابکارانه علیه زیرساخت‌های هسته‌ای ایران بودیم که فضا را بیش از پیش تیره و اعتماد دوجانبه را سست کرد. اکنون که دوباره سخن از احیای مذاکرات مطرح شده و دو طرف تمایل دارند مسیر دیپلماسی را باز نگه دارند بازگشت به این ایده از سوی ایران قابل تأمل است. آقای عراقچی اخیراً اشاره کرده‌اند که ایده کنسرسیوم هنوز می‌تواند به عنوان یک راهکار قابل بررسی برای حل مسأله غنی‌سازی مطرح باشد. این موضوع به‌ویژه در شرایطی که ایران خواهان به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی در خاک خود است، اهمیتی دوچندان دارد. از سوی دیگر، ایران تلاش دارد با طرح دوباره این ایده نشان دهد که همچنان در مسیر مذاکره حرکت می‌کند و به‌هیچ‌وجه درهای دیپلماسی را نبسته است. ایجاد یک سازوکار شفاف، چندجانبه و نظارت‌پذیر، می‌تواند هم به تأمین نیازهای انرژی ایران کمک کند و هم زمینه‌ساز کاهش تنش‌ها در سطح بین‌المللی باشد. کنسرسیوم، اگر با اراده سیاسی طرفین همراه شود، می‌تواند نقطه اتکایی برای توافقی پایدار و متوازن باشد.

عبدالرضا فرجی‌راد

 استاد ژئوپلیتیک