۳۷۰ معدن استان یزد تعطیل یا نیمه تعطیند!

معادن نعمت‌های طبیعی خدادادی هستند که به عنوان ظرفیت‌های بزرگ  اقتصادی شناخته می‌شوند و استان یزد به لحاظ ذخایر معدنی و تنوع آن از استان‌‌های مطرح کشور است.

ذخایر معدنی استان یزد تاکنون بالغ بر ۲ میلیارد تن برآورد شده که بخشی از این ذخایر در حال بهره برداری است اما آنطور که رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی یزد می‌گوید سالانه بیش از ۴۵۰ میلیون تن ماده معدنی در کشور تولید می‌شود که برای رسیدن به چشم انداز ۷۰۰ میلیون تنی در افق ۱۴۰۴ به نوسازی ماشین آلات و تجهیزات معدنی نیازمندیم.

حمیدرضا شرافت با بیان اینکه کار در معدن استهلاک بالایی داشته و هزینه تعمیر و نگهداری این ماشین آلات بالا است گفت: بیش از ۷۰ درصد از ماشین آلات معادن یزد فرسوده است.

وی ادامه داد: متاسفانه بخش عمده‌ای از ماشین آلات معدنی فرسوده شده و غالبا معادن با نیمی از ظرفیت تولید کار می‌کنند.

این فعال معدنی با بیان اینکه در شرایط فعلی برای تامین قطعات ماشین آلات معدنی با مشکلات متعددی مواجه هستیم افزود: در نتیجه موانع خارجی و بعضاً داخلی تامین قطعات این ماشین آلات، راندمان تولید کاهش یافته است.

رئیس خانه معدن استان یزد با بیان اینکه در شرایط کنونی باید به سمت توسعه قطعه سازی و حمایت از صنایع کوچک و دانش بنیان در ماشین سازی برویم و مشکل را به هر شکلی حل کنیم تصریح کرد: امکان اینکه صفر تا صد ماشین آلات را تولید کنیم وجود ندارد و اساسا حرکت به این سو در کوتاه مدت آدرس اشتباه دادن به سیاست‌گذار است.

تحریم‌ها مانع ورود ماشین آلات جدید معدنی به کشور

وی ادامه داد: تحریم‌ها اجازه نمی‌دهد ماشین آلات معدنی را مستقیم خریداری و به کشور بیاوریم و برای تامین ماشین آلات مجبوریم تا چند برابر هزینه بپردازیم و با چند واسطه خرید کنیم و به کشور بیاوریم که پروسه زمان بری هم دارد. در چنین شرایطی و با توجه به اینکه ماشین آلات معنی ماشین آلات تولیدی هستند نباید محدودیتی برای واردات ماشین آلات معدنی باشد و معدنکار با توجه به نیاز خود باید بتواند با عوارض صفر ماشین را واردات کند. اما اینگونه نیست و مجبور به پرداخت هزینه‌های زیادی هستیم که خودش نوعی خود تحریمی است.

شرافت با اشاره به اینکه فرسودگی ماشین آلات معدنی، قیمت بسیار بالای ماشین آلات، فقدان حمایت‌های مالی مورد نیاز از چرخه معدن، هزینه بسیار زیاد حمل و نقل و … بنیه مالی معادن را ضعیف کرده عنوان کرد: متاسفانه عمر ماشین آلات معدنی در کشور بیشتر از ۴۰ سال شده است و لوازم یدکی این ماشین آلات نیز در کشور وجود ندارد و عدم واردات ماشین آلات مدرن و به روز معدنی یکی از دغدغه‌های اصلی معدنکاران و صنایع معدنی است.

وی با اشاره به اینکه مشکلی که اخیرا در زمینه ماشین آلات با آن مواجه شدیم تامین لاستیک است اضافه کرد: این موضوع برای برخی‌ها در کشور رانت به وجود آورده و مجبوریم لاستیک را هم ۴۰ درصد گرانتر از قیمت از امارات تامین کنیم.

رئیس خانه معدن یزد با بیان اینکه ماشین‌آلات تولید شده در داخل توان کافی برای رفع نیاز معادن را ندارد خاطرنشان کرد: واردات ماشین آلات معدنی باید تسهیل شود و از معدنکاران حمایت شود تا بهره‌وری افزایش داشته و بتوان زنجیره ارزش را هم تکمیل کرد.

بیشترین مشکلات بخش معدن در ارتباط با ماشین آلات است

مهم‌ترین مسئولیت دولت برای رونق بخشیدن به بخش معدن، سیاست‌گذاری درست برمبنای اصول مدیریتی، تضمین سرمایه‌گذاری ایمن و تخصیص مشوق‌هایی برای فعالان این بخش است که تامین ماشین آلات معدنی یکی از نکات مهم برای توسعه زیرساخت ها و رونق بخشیدن به بخش معدن و ایجاد رقابت در بین فعالان است.

امیرحسین کوهساری؛ رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان یزد در این خصوص به ایلنا گفت: ماشین آلاتی در معادن در حال کار است که تعمیرات آن بیشتر از نگهداری هزینه دارد و باعث جلوگیری از رقابت معدن و بازار بد و عدم مصرف می‌شود.

وی با بیان اینکه ماشین آلات فرسوده استان بهره‌وری معادن را به شدت پایین آورده است افزود: در حدود ۳۷۰ معدن استان تعطیل یا نیمه تعطیل است و بیشترین مشکلات بخش معدن در ارتباط با ماشین آلات است.

کوهساری ادامه داد: وقتی راندمان پایین بیاید پیمانکار و کارفرما هر دو ضرر می‌کنند و هنگامیکه ماشین آلات خراب می‌شود و نیاز به قطعه دارند باید برای تامین قطعه به سایر استان‌ها مراجعه شود و اینکه بتوانند قطعه را جایگزین کنند یا خیر مشخص نیست.

رئیس سازمان نظام مهندسی استان یزد افزود: در همه معادن اعم از آهن، سرب و روی، منگنز، سنگ‌های ساختمانی و خاک‌های صنعتی و ... با مشکلات زیادی روبه رو هستیم. از دیگر مسائل مهم در بخش معدن و صنایع معدنی هم این است که دو ماه از سال سوخت ندارند و دو ماه برق که این چالش باعث به خطر افتادن موجودیت بسیاری از واحدهای متوسط و بعضا بزرگ شده است.

۷۰ درصد هزینه های عملیاتی معدن کاری مربوط به ماشین آلات است

علیرضا میقانی؛ مشاور مدیرکل دفتر ماشین آلات وزارت صمت اما نظر متفاوتی در خصوص تامین ماشین آلات دارد و با بیان اینکه امکانات خوبی در مملکت داریم اما برخی اطلاعات به غلط اطلاع رسانی می‌شود اظهار داشت: در حال حاضر برای بیل‌های بالای چهل تن و دامپتراک‌های بالای پنجاه تن ممنوعیت واردات نداریم و اگر ممنوعیتی وجود دارد بخاطر بروکراسی است.

وی با بیان اینکه تحقیقاتی در آمریکا نشان می‌دهد که در حوزه معادن، حدود ۶۰ درصد هزینه‌ها عملیاتی مربوط به حوزه ماشین آلات است ادامه داد: این در شرایطی است که در کشور های پیشرفته با چالش قطعات تقلبی یا ماشین آلات بی کیفیت مواجه نیستیم.

میقانی افزود: با این حساب به جرأت می‌توان گفت این عدد در ایران بالای ۷۰ درصد یا حتی بیشتر است؛ یعنی ۷۰ درصد هزینه‌های عملیاتی معدن کاری مربوط به ماشین آلات است که گاهی بعلت بی توجهی به یک محاسبه ساده با مشکل روبه رو می شویم.

وی عنوان کرد: درست است که سن بالای ماشین آلات منجر به مشکلاتی شده که کاملا حس می‌شود و حتما به وزارت خانه هم مرتبط است اما به تولید کننده هم بستگی دارد و باید به نقش خودمان در معدن نیز  توجه کنیم.

میقانی با بیان اینکه صنعت معدن، صنعتی است که نیاز به انتخاب هوشمندانه و بهینه دارد افزود: ماشینی در یک معدن جواب می‌دهد اما در جای دیگر پاسخگو نیست. الزاما اگر ماشین آلات یک معدن کارایی بالا دارد در معدن دیگر حتما اینطور نیست و ممکن است کارایی نداشته باشد.

وی ادامه داد: ما می‌توانیم تناسب ماشین آلات و قطعات خریداری شده را رعایت کنیم و اگر می‌خواهیم راندمان بالا برود، در استفاده از  ماشین آلات در جهت تناسب اجزا، نوع و تعداد ماشین بایستی از نظر متخصصان استفاده شود.

مشاور مدیرکل دفتر ماشین آلات وزارت صمت بیان داشت: غالبا معادن در حال حاضر اصل انتخاب بهینه را در بکارگیری ماشین آلات رعایت نکرده و در نتیجه هزینه سنگین به مملکت وارد می‌شود.

سخن پایانی

به‌نظر می‌رسد که نگاه عقلانی و کارشناسی در صدور بخشنامه‌ها و مصوبات قانونی وجود ندارد که این مهم، تنها راه نجات بخش معدن است که با پرهیز از سنگ اندازی‌ها و تسهیل در بروکراسی اداری، ماشین آلات معدنی را تامین و بهره‌وری را افزایش دهیم و با ایجاد زیرساخت‌ها از این نعمت‌های خدادادی بدون آسیب و چالش به نفع عموم جامعه بهره ببریم.