پشت پرده خط سفید اینترنت

سخن در باب تندروها و دلواپسانی است که همه‌چیز را برای مردم مضر و زیان‌آور، اما برای خود مفید می‌دانند. مساله اینترنت آزاد و آزادی شبکه‌های اجتماعی امری است که مورد مطالبه جامعه و از وعده‌های رئیس‌جمهور بوده است. امری که اساسا جزو حقوق حقه مردم محسوب می‌شود و اتفاقا جلوگیری از آن تضییع حقوق شهروندان است. اما شاهدیم که سال‌ها است برخی جریانات و اشخاص به بهانه‌های واهی در آتش فیلترینگ دمیده‌اند و آنچه خود می‌پسندند را به منافع ملی گره زده‌اند. جالب اینکه هر کسی هم که بخواهد از رفع فیلترینگ سخن بگوید وی را تخریب و متهم به اقدام علیه کشور می‌کنند. اما شاید یکی از مهم‌ترین اقدامات در این خصوص طرح صیانت از فضای مجازی یا به عبارت ساده‌تر فیلترینگ کامل شبکه‌های اجتماعی که در نهایت نیز به جایی نرسید از شاهکارهای تندروهای مجلس یازدهم بود. کافی است نگاهی به برخی مواضع تندروها طی سال‌های گذشته تا کنون در خصوص لزوم فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در کشور داشته باشیم تا مشخص شود نوع مواجهه این افراد با شبکه‌های اجتماعی و دلایل آن چه بوده است. دیماه سال گذشته بود که مرتضی آقاتهرانی عضو شاخص جبهه پایداری در خصوص فیلترینگ گفت: «ما خواهان مدیریت حکمرانی فضای مجازی هستیم یعنی موردی مهم‌تر از فیلترکردن یا نکردن. وقتی این فضا مدیریت شود دیگر هر زمانی هر جایی که لازم باشد را می‌توان فیلتر کرد». مهدی کوچک‌زاده نماینده تندرو تهران و حامی فیلترینگ گفت: «چرا باید رفع فیلترینگ دغدغه دولت باشد». امیرحسین ثابتی نماینده تندرو تهران و مشاور سعید جلیلی ۲۴ آذر ۱۴۰۲در شبکه ایکس نوشت: «فیلترینگ به شیوه کنونی مصداق کار نمایشی، کاریکاتوری و با نتیجه معکوس است. اگر قرار است پلتفرمی فیلتر شود، پس چرا مسئولان از توییتر و اینستاگرام استفاده می‌کنند؟ و چرا فیلترشکن به‌راحتی در دسترس عموم است؟یا فیلتر نکنید یا طوری فیلتر کنید که هیچکس نتواند وارد شود؛ حتی مسئولان». کامران غضنفری نماینده تندرو تهران نیز دیماه سال گذشته در مخالفت با رفع فیلترینگ گفته بود:«رفع فیلترینگ کاملا خلاف منافع ملی است». حمید رسایی نماینده تندرو معروف تهران نیز بارها و بارها بر ضرورت فیلترینگ تاکید داشته است. اما اظهارات تند و آتشین آنها با عملکرد و حضورشان در همان شبکه‌های فیلتر شده چند سالی است که برای مردم پرسش‌هایی را بوجود آورده است. اینکه شما چه مزیت و برتری نسبت به مردم دارید که شبکه‌های اجتماعی برای مردم فیلتر و برای شما باز باشد؟ واقعیت این است که تندروها و دلواپسان مصداق عدم صداقت رفتاری با جامعه و این شعر معروف هستند که چون به خلوت می‌روند آن کار دیگر می‌کنند. برای تندروها مردم و مطالباتشان ارزشی ندارد و از آنجایی که خود را قیم مردم می‌دانند به جای مردم و برای مردم تصمیم می‌گیرند و به اسم صلاح مردم به خورد جامعه می‌دهند.

* رطب خوردن و منع کردن!

حضور مسئولان در شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده برای عموم جامعه همواره این پرسش را برای مردم ایجاد کرده که اگر فیلترینگ سیاست حاکمیت است، چرا این سیاست فقط برای مردم اجرا می‌شود؛ اما خود مسئولان حضور فعالی در شبکه‌های فیلتر شده دارند. مخصوصا آنهایی که از سیاست فیلترینگ دفاع می‌کنند؛ اما خود در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند. اما به توفیق اجباری که آپدیت جدید پلتفرم ایکس برای همه پدید آورده کاملا مشخص شده که کدام مسئولان یا چهره‌های سیاسی به لطف خط سفید یا به بیان ساده‌تر اینترنت بدون فیلتر در شبکه‌های اجتماعی به ویژه ایکس فعالند. واژه خط سفید سال‌ها است که میان اهالی رسانه ‌رواج پیدا کرده است و طبیعی است که مسئولان مختلفی نیز از این شرایط استفاده کنند؛ اما نکته مهم کسانی هستند که سال‌ها است بر طبل فیلترینگ کامل شبکه‌های اجتماعی و عدم دسترسی مردم به این شبکه‌ها می‌کوبند؛ اما خود از شرایط ویژه استفاده می‌کنند. جالب اینکه حمید رسایی آبانماه سال گذشته در این خصوص گفته بود: «توییتر منطقه جنگی است عموم نباید در آن حضور داشته باشند، ما باید باشیم تا پاسخ دهیم و دفاع کنیم»، درحالی که چندی پیش انتشار عکسی از تلگرام او در مجلس نشان داد که گویا تلگرام هم برای او منطقه جنگی است و فقط به ایکس یا «توئیتر سابق» بسنده نکرده است. نگاهی به اکانت‌های ایکس دیگر چهره‌های تندرو مثلا امیرحسین ثابتی، سعید جلیلی، مرتضی آقاتهرانی، مهدی کوچک‌زاده که جملگی از مخالفان سرسخت رفع فیلترینگ هستند، با آی‌پی ایران در ایکس فعالیت می‌کنند که نشان‌دهنده کار با خط سفید است این ضرب‌المثل را در یادها تداعی می‌کند که «رطب خورده منع رطب کی کند؟» در همین راستا محمدجواد آذری جهرمی در کانال تلگرامی خود نوشت: «به کسانی که اینترنت سفید دارند و کم تعداد هم نیستند عرض می‌کنم، تک خوری نکنید، هات‌اسپات کنید که به خیر نزدیکتر است». نکته اینجا است؛ آنهایی که به شدت با رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی مخالفت می‌کنند چگونه است که خود در این شبکه‌ها حضور دارند و این تناقض چگونه قابل حل است؟ اگر موافق فیلترینگ هستید پس خودتان در شبکه‌های فیلتر شده چه می‌کنید و اگر فیلترینگ بد است چرا صدای مخالفت شما با رفع فیلترینگ بلند است؟ اینها پرسش‌هایی است که امروز به ویژه پس از حواشی اخیر در جامعه مطرح است و مردم پاسخی قانع‌کننده طلب می‌کنند.

*حق مردم

واقعیت این است؛ امروزه که اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به بخشی از زندگی مردم تبدیل شده‌اند نمی‌توان با سیاست‌های محدودکننده مثل رفع فیلترینگ با این شبکه‌ها برخورد کرد. امروز نه تنها جامعه، دولت و حامیان بلکه خود مخالفان نیز به این مهم رسیده‌اند که سیاست فیلترینگ شکست خورده است و کارآیی ندارد و باید شبکه‌های اجتماعی هر چه زودتر رفع فیلتر شوند. چنانکه در جریان صحن علنی مجلس حمید رسایی نماینده تندرو تهران در چرخش مواضع مشهود و آشکار گفت: «سیاست فیلترینگ غلط بوده و هست». حال در چنین شرایطی دولت باید نهایت تلاش خود را برای رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی به کار گیرد تا جامعه نیز با مخالفانی که از خط سفید استفاده می‌کنند و تاکید بر فیلترینگ دارند در شرایط برابر قرار گیرد. این حق مردم است که بتوانند از شبکه‌های اجتماعی بدون مشکل و فیلتر استفاده کنند و اگر رفع فیلترینگ صورت گیرد دیگر واژه‌ای به‌نام خط سفید یا اینترنت بدون فیلتر معنایی نخواهد داشت و همه در بهره‌مندشدن از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی یکسان خواهند بود.