گزارش «آرمان ملی» از آخرین تحرکات جهانی در دیپلماسی هسته‌ای
تلاش چین و روسیه برای رایزنی با اروپا بر سر تأخیر در مکانیسم ماشه
آرمان ملی: تصمیم اعضای اروپایی برجام مبنی بر اعمال مکانیسم ماشه در حدود ۳۰ روز آینده باعث شده است که در چهارسوی جهان، متحدان ایران که نسبت به تهران روابط دیپلماتیک بهتری با اروپا و آمریکا دارند، فعال شوند تا شرایطی ایجاد کنند که هم وضعیت ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد بدتر نشود و هم راه‌حلی دیپلماتیک برای از سرگیری گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران پدید آید.مشکل اصلی اینجاست که اولاً ایالات متحده آمریکا عضو برجام نیست و مشخص نیست اگر پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت برود، چه تصمیمی درباره آن و پیشنهادهای اعضای باقی‌مانده اتخاذ خواهد شد.
ثانیاً چین و روسیه دست‌کم در ظاهر، حق را در پرونده هسته‌ای به ایران می‌دهند، اما همزمان با غربی‌ها هم‌نظر هستند که ایران نباید به سمت ساخت سلاح هسته‌ای حرکت کند و باید شفافیت لازم را در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته باشد.
+طرح روسیه و اصلاحات احتمالی
از قرار معلوم، روس‌ها طرحی را مدنظر داشته‌اند که به موجب آن، مکانیسم ماشه در یک فرآیند پیش‌بینی‌شده، به مدت سه ماه به تعویق بیفتد تا فرصت لازم برای مذاکرات هسته‌ای با ایران فراهم شود.در نشست شانگهای نیز رایزنی‌هایی میان چین و روسیه صورت گرفته است و بر اساس برخی گزارش‌ها، این دو کشور قصد دارند طرحی هماهنگ برای جلوگیری از اجرای مکانیسم ماشه در بازه ۳۰ روزه، به شورای امنیت ارائه دهند. به نظر می‌رسد در دیدار سران چین با رئیس‌جمهور ایران و همچنین در گفت‌وگوی حدود دو ساعته پوتین با مسعود پزشکیان در اجلاس شانگهای در پکن، مشورت‌های لازم با تهران انجام گرفته تا این طرح با مخالفتی از سوی ایران روبه‌رو نشود. برخی رسانه‌ها گزارش داده‌اند که روسیه و چین در تلاش‌اند طرحی ارائه دهند که کمترین فاصله را با دیدگاه تروئیکای اروپایی داشته باشد تا بتوانند نظر مساعد آن‌ها را نیز جلب کنند. هرچند اروپایی‌ها همچنان بر مذاکره مستقیم ایران و آمریکا تأکید دارند؛ موضوعی که می‌تواند به مانع جدی تبدیل شود، اما اگر خوش‌بینانه نگاه کنیم، امکان حل‌وفصل آن وجود دارد. در همین رابطه، خبرنگار روزنامه وال‌استریت ژورنال مدعی شده است روسیه پیش‌نویس قطعنامه جدیدی درباره مکانیسم بازگشت تحریم‌ها (اسنپ‌بک) ارائه کرده است. لارنس نورمن نوشته این پیش‌نویس نسبت به نسخه قبلی کمی به مواضع سه کشور اروپایی و آمریکا نزدیک‌تر شده، اما همچنان بعید است که مورد پذیرش قرار گیرد. بر اساس این گزارش، روسیه در پیش‌نویس جدید از همه «مشارکت‌کنندگان اولیه» توافق هسته‌ای خواسته است که فوراً مذاکرات هسته‌ای را از سر بگیرند. استفاده از عبارت «مشارکت‌کنندگان اولیه» احتمالاً برای گنجاندن آمریکا در کنار روسیه، چین و سه کشور اروپایی در مذاکرات صورت گرفته است.
+ایران چه می‌خواهد؟
موضع ایران در زمینه مذاکرات هسته‌ای نیز مشخص است: تهران بر حق خود در غنی‌سازی اورانیوم تأکید دارد و اعلام کرده که از مذاکرات استقبال می‌کند، اما تنها در صورتی که تضمین داده شود در میانه راه دوباره هدف فشار یا حمله قرار نمی‌گیرد.از سوی دیگر، ایالات متحده در مذاکرات احتمالی خواسته‌هایی فراتر از مسائل هسته‌ای مطرح کرده است. بر اساس اظهارات دبیر شورای عالی امنیت ملی، آمریکا موضوعاتی از جمله محدودیت‌های موشکی را نیز در دستور کار دارد.علی لاریجانی در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «مسیر مذاکرات با آمریکا بسته نیست، اما این آمریکایی‌ها هستند که فقط به ظاهر از گفت‌وگو حرف می‌زنند و پای میز مذاکره نمی‌آیند و به ناحق ایران را مقصر جلوه می‌دهند. ما در واقع به دنبال مذاکرات عقلانی هستیم، اما طرح مسائل تحقق‌ناپذیر مانند محدودیت‌های موشکی، هرگونه مذاکره را بی‌معنا می‌کند». او همچنین در دیدار با مدیران رسانه‌ای کشور تأکید کرد: «اصل، حفظ ایران و جمهوری اسلامی است. اما دشمن می‌گوید از توان موشکی خود باید کوتاه بیایید. کدام ایرانی با غیرت حاضر است امروز سلاح خود را تحویل دشمن دهد؟»
*نتیجه‌گیری
آنچه از مجموع تحرکات دیپلماتیک برمی‌آید، این است که هرچند روسیه و چین در تلاش‌اند با ارائه طرحی جدید، زمان بیشتری برای حل‌وفصل اختلاف‌ها فراهم کنند، اما کلید اصلی بازگشت به مسیر پایدار، در گرو تصمیم ایران و آمریکا برای ورود به گفت‌وگوی مستقیم و جدی است. بدون این گفت‌وگو، هر طرحی با حمایت متحدان، در معرض شکست قرار خواهد گرفت.
ارسال نظر