هوشیاری در جنگ روایت‌ها؛ ضرورت امنیت ملی

 با این حال شرایط همواره و در همه حال پایدار و ثابت نمی‌ماند و با توجه به اتفاقات و تحولاتی که رخ می‌دهد نوع رویکردها و برخوردها با مساله اینترنت و فضای مجازی هم تغییر می‌کند. اما آنچه مسلم است ایجاد محدودیت برای اینترنت و شبکه‌های اجتماعی زمانی رخ می‌دهد که امنیت ملی به خطر بیفتد. مصداق و شاهد مثال این قضیه را می‌توان در ماجرای اتفاقات آبان‌ماه سال 98 در پی افزایش قیمت بنزین دید که پس از ایجاد آشوب در جامعه اینترنت بین‌المللی و شبکه‌های اجتماعی خارجی محدود شدند و مردم فقط به اینترنت ملی و شبکه‌های اجتماعی داخلی دسترسی داشتند. گرچه پس از آن نیز در جریان تحولات نیمه دوم 1401 نیز شاهد همین رویه در جامعه بودیم. البته منطق قطع اینترنت در این مقاطع نیز به جهت شرایطی بود که در جامعه رخ داده بود و شبکه‌های اجتماعی و اینترنت بین‌المللی به جهت اعتراضات به حاکمیت و دولت محدود شد. اما در اتفاقات اخیر در جریان تجاوز رژیم صهیونیستی به کشورمان و جنگ 12 روزه نیز شاهد این بودیم که باز هم قطع اینترنت اولین گزینه دولت در شرایط بروز بحران بود. چه اینکه در این مدت دسترسی مردم به شبکه‌های اجتماعی محدود شد. البته که این اقدام را از جهاتی می‌توان قابل توجیه دانست. چرا که وقتی اقدام علیه امنیت ملی صورت گیرد و شرایط جنگی پدید آید دشمن از هر وسیله و ابزاری در جنگ استفاده می‌کند و در این میان باید هر وسیه‌ای که بستر را برای دشمن فراهم می‌کند محدود کرد تا جایی‌که راه سوءاستفاده بسته شود. اما در مقابل باید فضایی فراهم می‌شد که جامعه نیز صرفا در تیرس اخبار دشمن نباشند و به اخبار درست و واقعی دست پیدا کنند. این مساله‌ای است که باید در خصوص آن چاره‌اندیشی دقیقی صورت گیرد.

*اینترنت و جنگ روایت‌ها

جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل جدای از تقابل طرفین در میدان جنگ؛ جنگ روایت‌ها نیز بود و در فضای رسانه‌ای نیز جنگ دیگری بر پا بود و انتظار می‌رفت که در فضا نیز بتوانیم دست بالا را داشته باشیم. آن هم در شرایطی که اتحاد و همبستگی ملی در کشور شکل گرفته بود و می‌توانست این همبستگی در شبکه‌های اجتماعی هم بروز و ظهور پیدا کند و در مقابل وطن‌فروشانی که در فضای مجازی بر علیه کشور کار و فعالیت می‌کردند ملت نیز پاسخ دندان‌شکنی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به آنها می‌دادند. این در حالی است که برخی معتقدند محدودیت شبکه‌های اجتماعی باعث شد تا برخی مردم به سمت رسانه‌های فارسی‌زبان خارج‌نشین بروند و اطلاعات مسموم و ضدایرانی آنها را بشنوند و از اطلاعات صحیح در میدان بی‌بهره بمانند. از سوی دیگر نکته مهم‌تر اینکه محدودیت اینترنت و شبکه‌های اجتماعی باعث شد تا مردم برای دسترسی به اینترنت بین‌الملل و شبکه‌های اجتماعی به سراغ برخی فیلترشکن‌هایی بروند که شاید نقش بدافزار و جاسوس را ایفا می‌کردند و به داده‌های تلفن‌های همراه مردم دست می‌یافتند. در چنین شرایطی گرچه محدودیت اینترنت شرایط را برای تبلیغات یکسویه صهیونیست‌ها و دروغ را راست و راست را دروغ جلوه دادن فراهم کرد، اما به هر جهت نباید از یاد ببریم که تحت هر شرایطی منافع ملی و امنیت ملی در اولویت قرار دارد و هر چیزی که به هر نحوی امنیت ملی را به خطر بیندازد باید کنار گذاشته شود. البته در این موضوع نیز باید در جامعه تفکیک قائل شد. یعنی اگر هم بنای محدودیت اینترنت هست باید اقشاری مثل اصحاب رسانه که در خط مقدم جنگ روایت‌ها هستند از سایر اقشار متمایز شوند تا ضمن دیده‌بانی رسانه‌ها بتوانند بیانگر حقایق، اخبار، اطلاعات و تحلیل‌های به روز برای جامعه باشند تا اگر جامعه به‌دلایل امنیتی و تصمیمات حاکمیتی با محدودیت اینترنت مواجه است اصحاب رسانه به عنوان چشم بیدار و زبان گویا اخبار و اطلاعات را به سمع و نظر مردم برسانند.

* منافع ملی اولویت دارد

یک نماینده سابق مجلس در خصوص محدودیت اینرنت و فیلترینگ و تاثیر آن بر تبلیغات یکطرفه رسانه‌ای دشمن اظهار داشت:‌ طبیعی است که در هر کشوری اولویت، بحث منافع و امنیت ملی باشد. امنیت کشور در شرایط غیرعادی مانند جنگ، شورش، اعتصابات یا مسائل این‌چنینی که قطعا به کشور آسیب می‌رساند، اهمیت ویژه‌ای دارد. طبیعی است که با توجه به نظر کارشناسی، دستگاه‌ها و دولت تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کنند؛ همان‌گونه که در این ۱۲ روز اتفاق افتاد. به هرحال نظر برخی کارشناسان فنی این بود که این فضا می‌تواند منفذی ایجاد کند و آسیب بیشتری به کشور وارد شود. به این ترتیب، در مقاطع حساس و زمان‌های این‌چنینی که دشمن می‌تواند سوءاستفاده کند، طبیعی است که نه فقط نرم‌افزارها و فضای مجازی مثل پیام‌رسان‌ها، بلکه بحث قطع اینترنت به طور مقطعی اجرا شود. اما پس از برطرف شدن این بحران‌ها، همان‌طور که سایر امور به روال طبیعی خود برمی‌گردد، انتظار می‌رود مسئولان هم شرایطی فراهم کنند که مردم بتوانند از این فضا؛ که در مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مردم نقش‌آفرینی می‌کند، مجددا دسترسی پیدا کنند. رمضانعلی سبحانی‌فر در خصوص تبلیغات یکطرفه دشمن در این شرایط گفت: به نوعی باعث تبلیغات یکطرفه هم می‌شود. اما قطعا نهادهای مختلف مثل شورای امنیت کشور، شورای‌عالی امنیت ملی و دستگاه‌های مرتبط اولویت‌بندی می‌کنند که کدام مساله اولویت دار است و می‌تواند مؤثر و به نفع مردم باشد. وی در خصوص استفاده مردم از فیلترشکن‌ها و بدافزارهای جاسوی در آنها برای دسیترسی به اطلاعات مردم بیان کرد: با توجه به فیلترینگی که انجام شد، طبیعی است که برخی از مردم از VPN‌های غیراستاندارد و غیرمجاز استفاده می‌کردند و بدافزارهایی از این طریق وارد شد و از داده‌های مردم سوءاستفاده کرد. این یک موضوع جداست. بحثی که در این مقطع ۱۰ تا ۱۲ روزه اتفاق افتاده هم موضوع دیگری است. در چنین شرایطی، مسئولان، خصوصا در نهادهایی مانند شورای امنیت کشور، شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی فضای مجازی، اولویت‌بندی می‌کنند که کدام کار به نفع کشور است.