آتش جنگ در کشمیر

بحران آبی و تبادل آتش میان نیروهای دو کشور، به شدت تنش‌ها را افزایش داده است و نگرانی‌ها از تشدید درگیری‌های نظامی و حتی وقوع جنگ، بیش از پیش بر سر زبان‌ها افتاده است. در همین راستا خبرهایی منتشر شده مبنی بر اینکه نیروهای نظامی هند و پاکستان در مناطق مرزی به تبادل آتش پرداخته‌اند. طبق گزارش‌ها، نیروهای پاکستان با سلاح‌های سبک به سمت نیروهای هندی شلیک کردند و هند نیز به این حملات پاسخ داده است. اگرچه در این تبادل آتش تلفاتی گزارش نشده، شدت این اقدام‌ها به وضوح نشان‌دهنده وضعیت بحرانی در مرزهای دو کشور است.

بحران آب و انرژی در پاکستان

در کنار تنش‌های نظامی، هند اخیرا اعلام کرده است که چهار دریچه سد رود سند را بسته است. این اقدام که جریان آب به پاکستان را قطع یا بشدت محدود کرده، تأثیر گسترده‌ای بر کشاورزی و تولید برق‌آبی در این کشور خواهد داشت. رودخانه سند منبع اصلی آبیاری برای استان‌های پنجاب و سند است و بسته‌شدن این دریچه‌ها می‌تواند به کاهش چشمگیر تولید محصولات کشاورزی و بحران‌های غذایی منجر شود. پاکستان که در حدود ۲۱ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را از بخش کشاورزی تأمین می‌کند و حدود ۴۵ درصد از نیروی کار آن در این بخش فعال است، با بحران جدی در تأمین غذای خود روبه‌رو خواهد شد. علاوه بر این، پاکستان که بخش زیادی از برق خود را از نیروگاه‌های آبی تأمین می‌کند، اکنون با بحران انرژی مواجه شده است. پس از این ماجرا، اعتراضات گسترده‌ای در پاکستان علیه سیاست‌های هند و بحران‌های ایجاد شده بر سر منابع آبی شکل گرفته است. هواداران احزاب مختلف در اسلام‌آباد علیه بسته‌شدن دریچه‌های سد سند تجمع کرده و خواستار واکنش شدید دولت پاکستان شدند. نیروهای امنیتی برای جلوگیری از حرکت معترضان به سمت سفارت هند، در منطقه حفاظت‌شده حضور گسترده‌ای داشتند. این تظاهرات، که نشان‌دهنده خشم عمومی نسبت به سیاست‌های هند است، فشار بیشتری را بر دولت پاکستان وارد کرده تا اقدام قاطعی در مقابل هند انجام دهد. از سوی دیگر، دولت پاکستان نیز با توجه به شرایط داخلی خود، از جمله مشکلات اقتصادی و سیاسی، تحت فشار است تا از طرف خود قوی‌تر عمل کند و دست به اقداماتی بزند که حمایت مردم را جلب کند.

+ پیشنهاد میانجیگری

در واکنش به این بحران، عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، اعلام کرد که ایران آمادگی کامل دارد تا نقش میانجی‌گر را ایفا کند و از ظرفیت‌های دیپلماتیک خود برای کاهش تنش‌ها استفاده کند. عراقچی همچنین با اشاره به بحران انسانی ناشی از بسته شدن دریچه‌های سد رود سند، تأکید کرد که ایران به‌عنوان همسایه این دو کشور، می‌تواند به کاهش تنش‌ها کمک کند. وی در ادامه به شعر معروف سعدی، «بنی آدم اعضای یکدیگرند»، اشاره کرد و بیان داشت که این شعر باید راهنمای رفتار کشورهای منطقه در چنین بحران‌هایی باشد. این اشاره به همبستگی انسانی و روابط میان‌مللی، می‌تواند به‌عنوان یک فراخوان به کشورهای منطقه و جامعه جهانی برای نشان دادن حسن‌نیت و همکاری در حل بحران‌ها مورد استفاده قرار گیرد. در سطح بین‌المللی، نگرانی‌ها از تشدید تنش‌ها میان دو قدرت هسته‌ای افزایش یافته است. جامعه جهانی، از جمله سازمان ملل، آمریکا و چین، بارها خواستار کاهش تنش‌ها و رسیدن به راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز برای بحران‌های مرزی و آبی شده‌اند. با این حال، تلاش‌های قبلی برای کاهش تنش‌ها معمولا با شکست مواجه شده است. عراقچی نیز بر لزوم استفاده از دیپلماسی و گفت‌وگوهای چندجانبه تأکید کرده و از کشورهای منطقه خواسته است تا به‌جای تشدید بحران‌ها، به راه‌حل‌های سازنده دست یابند. این در حالی است که بسیاری از تحلیلگران معتقدند که اگر این بحران به درگیری‌های گسترده‌تری منجر شود، تأثیرات آن نه‌تنها بر هند و پاکستان، بلکه بر کل منطقه جنوب آسیا و حتی جهان، غیرقابل پیش‌بینی خواهد بود.