رسیدن به چارچوب در مذاکرات

 دور اول مذاکرات در شرایطی پایان یافت که هر دو طرف نسبت به این مذاکره ابراز رضایت کرده و ادامه آن را در رُم انجام دادند و طی مدت زمان بیشتری هیات‌های دو طرف در سفارت عمان در رُم مذاکره کردند و در پایان مذاکرات هم آقای عراقچی و هم آقای ویتکاف، بر رضایتمندی از این مذاکرات تاکید و اعلام کردند مذاکرات کارشناسی در روز چهارشنبه و سپس نشست دیگری بین مذاکره کنندگان ارشد دو طرف در عمان در روز شنبه برگزار خواهد شد. این نشان می‌دهد که طرفین به یک چارچوب کلیات مورد مذاکره دست یافته‌اند که برای نشست کارشناسی و سپس در سطح مذاکره کنندگان ارشد به توافق رسیده‌اند که نکته مثبتی در این زمینه می‌توان ارزیابی می‌شود. اما در بیرون مذاکرات، شاهد سیگنال‌هایی هستیم که می‌تواند مذاکرات را تحت تاثیر قرار دهد و حتی به شکست بکشاند. اینکه آقای نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی با یک شدت و عصبایتی نسبت به تاسیسات هسته‌ای ایران تهدیداتی را اعلام می‌کند، نشان می‌دهد که مذاکرات رو به جلو است که با این عصبانیت این مواضع را اتخاذ می‌کند. او می‌داند که اگر این مذاکرات بخواهد همینگونه ادامه پیدا کند، گزینه نظامی از روی میز آقای ترامپ کنار خواهد رفت. ضمن اینکه با مذاکره و گفت‌وگو و توافق قابل پیش‌بینی است که چه اتفاقاتی برای طرفین خواهد افتاد اما جنگ را شاید اسرائیل یا آمریکا شروع کنند ولی پایان آن و واکنش قدرتمندانه ایران و تبعات آن برای هیچکسی مشخص و قابل پیش‌بینی نیست. جمهوری اسلامی ایران باید با همین دست فرمان به جلو برود و در این میان به نظر می‌رسد مخالفان داخلی مذاکره را بیشتر باید توجیه و یا مهار کرد که در مسیر این مذاکرات مین‌گذاری نکنند. اینکه بازار نسبت به سیگنال‌های مثبت و منفی مذاکرات واکنش نشان می‌دهد، حکایت از حساسیت مذاکرات و تاثیری است که این مذاکرات بر زندگی مردم دارد. یکی از دلایلی که قطعا موجب شده که گزینه مذاکره برجسته شود، پایان عمر قطعنامه 2231 در اکتبر 2025 است. چراکه اگر دولت‌های اروپایی بخواهند ابراز تهدید و تحریم اقتصادی را از دست ندهند قطعا تلاش خواهند کرد مکانیزم ماشه را فعال کنند. اینکه آنها توسط آمریکا در مذاکرات با ایران به بازی گرفته نشده‌اند، عصبانی هستند ولی به خوبی می‌دانند تبعات بازگشت تحریم‌ها و تهدیدهایی که ایران نسبت به هرگونه کنش اروپایی‌ها درخصوص اسنپ بک نشان داده، بیش‌ترین آسیب را پس از ایران متوجه خود اروپایی‌ها خواهد کرد و هرگونه بحران در منطقه ابتدا دامن‌گیر کشورهای منطقه و سپس کشورهای اروپایی خواهد شد. آنها به خطر جنگ و تنش با ایران به خوبی آگاه هستند به هر حال جمهوری اسلامی ایران همان‌طور که با چینی‌ها و روس‌ها در ارتباط نزدیک است به همان اندازه هم باید یک دیپلماسی فعال را با دولت‌های اروپایی در پیش بگیرد، نه از این جهت که آنها بخواهند طرف مذاکره باشند بلکه از این جهت که آنها با اطلاع از مذاکرات و اقداماتی که می‌تواند بین ایران و آمریکا انجام بگیرد، آنها هم در این توافق سهیم باشند چراکه بخشی از تحریم‌هایی که ایران به خاطر برنامه هسته‌ای‌اش متحمل شده، توسط دولت‌های اروپایی است و اگر بخواهیم این تحریم‌ها لغو بشود قطعا باید به یک توافق جامع با آمریکا و دیگر کشورها برسیم.

* مرتضی مکی

تحلیلگر مسائل بین‌الملل