باز هم بارندگی جرعه آب به دریاچه در حال مرگ ارومیه نوشاند
باز هم ، مگر همت باران
آرمان ملی:دریاچه ارومیه سالیانی است که به ملاک عملی برای سنجش تحقق یا عدم تحقق وعده‌های مسئولان و کاندیداهای ریاست جمهوری مبدل شده و نیز یکی از جمله ابزارهایی تا کاندیداهایی که با وعده احیای آن سر کار آمدند(یکی از وعده‌هایشان در حوزه محیط زیستی)، عدم احیایش را گردن دولت قبلی بیندازند. تصاویری که خبرنگاران با کاندیداها هنگامی که دریاچه را پر کرده بودند و آن ها را با قایق از روی این ابزار تبلیغاتی گذراندند و بعد هم مصاحبه ها و ویدئوهایی که همان خبرنگارها ضبط کردند گویای این مطلب است؛ ویدئوهایی که چند ما ه بعد از روی کار آمدن رئیس جمهور مربوطه و خالی شدن دریاچه، دیگر تکرار نشدند.
باری؛ این دریاچه هیچ گاه خصوصا در چند دهه اخیر از گزند و آسیب ها در امان نبوده و خودش و مردمان بومی اش از بیم و امیدهایی که با وعده و وعیدها رنگ و بوی تازه ای می گرفت و بعد هم رنگ می باخت.
دریاچه ای که همین ماه های اخیر مُهر مرگ را با آنچه بعدا گفته شد شایعه است، بر تن این دریاچه کوبید و آن بحث مالچ پاشی بر پیکر این دریاچه بود یعنی وضع دریاچه به حدی افتضاح، خشک و خالی از آب شده بود که مالچ پاشی علاج جلوگیری از بلندشدن گرد و خاک و ریزگردهای خطرناکی شده بود که می توانست و می تواند با جان مردم منطقه و حتی مناطق دیگر به راحتی بازی کند.
حالا آن دریاچه در حال احتضار جرعه‌ای آب نوشیده آن هم نه با کمک مسئولان و تدبیرشان که به مدد برف و بارانی که گفته می شود، سیمینه رودی را رو به سوی ارومیه دارد، سیراب و طغیانی کرده. آب پرجریان وخروشان که از شهرهای بوکان و میاندوآب می گذرد و خود را به دل به دریاچه ارومیه می‌ریزد و امید دارد که این میراث ملی و مردمی را از مرگ حتمی نجات دهد؛ باشد که این چنین باشد....
بارندگی را به موعد محقق شدن وعده‌هایشان نچسبانید
همانطور که در آغاز گزارش ذکر شد، وعده‌های مسئولان در خصوص ارومیه زیاد بوده؛ یکی از آنها و شاید نزدیک ترینشان ادعای مسئولان استان آذربایجان غربی در خصوص اجرای بزرگترین پروژه‌ها در غرب آسیاست که خواهد توانست وعده دولت در احیای دریاچه ارومیه را محقق کند. تحققی که البته پیش از این بارندگی‌ها و همه پیش‌بینی‌های درست و نادرست به وقوع پیوسته بود و هیچ بعید نیست برخی آن را به بارندگی چسبانده و با به بیانی دیگر بارندگی را به نفع خود مصادره کنند!
آخرین وعده‌ها پیش از طغیان سیمینه
25 بهمن 1402 یعنی همین چند روز پیش بود که علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در حاشیه جلسه هیات دولت با اشاره به اینکه گام دوم احیای دریاچه ارومیه آغاز شده است، گفت: وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و نیرو باید به وظایف خود عمل کنند تا شاهد روزهای خوب در این دریاچه باشیم.
آخر دی ماه سال جاری هم بود که خبرگزاری ایرنا نوشت؛ دولت سیزدهم احیای این دریاچه را به عنوان یکی از اولویت‌های خود مطرح ساخته و تغییر ساختار ستاد احیای دریاچه ارومیه به عنوان نخستین راهبرد برای شروع فرآیندهای نجات این پهنه نیلگون اجرا شد و در ادامه شاهد افتتاح تونل انتقال آب به عنوان بزرگترین پروژه نجات دریاچه و سپس سرعت بخشی و تمکیل پروژه‌های سخت افزاری بودیم.
این رسانه به منظور آگاهی از برنامه‌های دولت در خصوص نجات دریاچه ارومیه و آخرین وضعیت آن به سراغ محمدصادق معتمدیان دبیرکارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه و استاندار آذربایجان غربی رفت و از زبان استاندار نوشت: از ابتدای دولت سیزدهم کارگروه ملی دریاچه ارومیه به ریاست معاون اول رئیس جمهور شکل گرفت و ضمن پایش پروژه‌های مورد بهره برداری، بر اتمام پروژه‌های نیمه کاره نیز تمرکز شد، در همین راستا پروژه انتقال آب از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه به بهره‌برداری رسید که این تونل از نظر ابعاد یکی از بزرگترین پروژه‌ها در غرب آسیاست.
معتمدیان مهم‌ترین عوامل خشک شدن دریاچه ارومیه را این موارد دانسته بود که به بخشی از آنها اشاره می کنیم: «بر اساس بررسی‌های کارشناسی صورت گرفته، تغییرات اقلیمی و استمرار خشکسالی‌ها، توسعه نامتوازن بخش کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و مصرف بیش از حد مجاز منابع آب تجدید پذیر حوضه آبریز دریاچه ارومیه به عنوان سه عامل اصلی در وضعیت کنونی دریاچه مطرح شده است.»
او در بحث تغییرات اقلیمی و استمرار خشکسالی ها متذکر شده بود که «بررسی آماری نشان می‌دهد میزان بارندگی‌ها در دو دهه اخیر نسبت به دوره دراز مدت ۵۰ ساله بیش از ۱۸ درصد کاهش یافته که این کاهش در کنار تغییر الگوهای بارش (وقوع بارش های کمتر از ۵ میلیمتر با رواناب ناچیز) موجب کاهش شدید رواناب تولیدی در سطح حوضه شده است.»
استاندار آذربایجان‌غربی درباره عدم تحقق پیش بینی‌های بارش در فصل پاییز، دلیل این عدم تحقق پیش بینی‌ها را این موارد دانسته بود که «طبق اعلام سازمان هواشناسی پیش‌بینی‌های فصلی که عموماً به‌صورت سه ماهه می‌باشد با توجه به مدت زمان طولانی پیش‌بینی، از قطعیت نسبتاً پایینی برخوردار هستند. هرچند که از نظر علم پیش‌بینی در هواشناسی، عدم تحقق پیش‌بینی فصلی امری امکان‌پذیر است، لیکن دلایل آن نیز قابل بررسی هست. افزایش دمای هوا، عدم رطوبت گیری سامانه‌های بارشی، تغییرات اقلیم و عوامل غیراقلیمی از جمله دلایل این عدم تحقق از سوی کارشناسان بیان شده است. همچنین براساس آمار دریافتی از ایستگاه‌های هواشناسی استان در سه ماهه پائیز ۱۴۰۲در مقایسه با آمار بلندمدت مشابه در حوضه دریاچه ارومیه ۵۰ درصد کمتر از نرمال گزارش شده است و این آمار حاکی از عدم صحت پیش‌بینی‌های بلندمدت تنها در مرکز استان است و پیش‌بینی‌های فصلی با توجه به مدت زمان طولانی پیش‌بینی، در تمامی کشورهای عضو سازمان جهانی هواشناسی از قطعیت نسبتاً پایینی در حدود ۶۰ درصد برخوردار هستند. لذا عدم تحقق پاییز پربارش در مناطقی از کشور از جمله استان اذربایجان‌غربی، از نظر علم پیش بینی در هواشناسی امری عادی تلقی می‌شود.»
به بحث مالچ پاشی در بستر دریاچه ارومیه یعنی موضوعی که در آغاز گزارش به آن اشاره شد، می‌رسیم. استاندار اذربایجان‌غربی در خصوص شایعه یا واقعیت بودن این بحث هم توضیح داده بود که
یک گروه تحقیقاتی در شهرستان عجب‌شیر آذربایجان‌شرقی بدون هر گونه هماهنگی با کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه سازمان حفاظت از محیط زیست خودسرانه اقدام به مالچ پاشی بیولوژیک در ۶۰ متر مربع از بستر دریاچه ارومیه نموده بود که با پیگیری‌های سازمان حفاظت از محیط زیست از ادامه کار جلوگیری شد.در کنار همه صحبت‌های مسئولان و اذعان آن ها به اشتباه بودن مالچ پاشی در کف دریاچه ارومیه و بسیاری وعده‌های محقق نشده باید منتظر ماند و دید که آیا سیمینه رود این رود زیبا و خاطره انگیز ار فراز شهرها عبور می‌کند و می‌تواند خود را به ارومیه رسانده و ان را نجات دهد؟
باید منتظر نشست و دید...
ارسال نظر