آسیب‌های نمک‌پاشی

نمک حل شده درآب؛نقش کاتالیزور در فرآیند اکسیداسیون را ایفا کرده وسرعت این فرایند را افزایش می‌دهد. درحقیقت نمک پس از حل شدن در آب تبدیل به الکترولیت می‌شود. وقتی خودرو با آب و یخ به همراه نمک تماس پیدا کند؛فرآیند انتقال الکترون بسیار سریع اتفاق می‌افتد.یا به عبارت دیگرپوسیدگی خودرو تسریع می‌شود.وقتی آهن با آب واکسیژن تماس پیدا کند زنگ می‌زند.وجود محلول‌های الکترولیت نیز سرعت زنگ زدن آهن را بسیار افزایش می‌دهد.به علت نقص در شبکه بلوری در مورد آهن نیز عمل پاسیو شدن رخ نمی‌دهد تا از ادامه زنگ زدن جلوگیری کند.نمک‌پاشی خیابان‌ها به‌منظور مقابله با یخ‌زدگی وبرف‌روبی شیوه‌ای غیر علمی است. چنین عملیاتی باید به‌وسیله ماشین آلات و مواد سازگار با محیط زیست اجرا شود تا اثرات مخرب؛هزینه‌های سرسام‌آور و عواقب زیست‌محیطی را کاهش دهد.از سوی دیگر‌ نمک مخصوصا وقتی که روی سازه‌های شهری می‌نشیند روی پایه‌های پل‌ها بخش‌های بتنی وحتی رنگ آمیزی‌های مبلمان شهری تاثیر منفی گذاشته و موجب خوردگی آنها می‌شود. گذشته از آسیب‌های یاد شده نمک‌پاشی برای خاک آب‌های زیرزمینی نیز زیان‌آور است.وقتی درجه شوری آب افزایش یابد گیاهان شهری به‌علت نداشتن سازگاری با نمک در دراز مدت دچار ضایعه وسوختگی شده ودر نهایت به‌سمت نابودی وخشگی پیش می‌روند.فقط گیاهان اقلیم بیابانی و شورپسند تحمل بیش از حد نمک را داشته که این وضع درشهرها و روستاهای ما نادر است.آلودگی‌های حاصل از نمک به آب‌های زیر سطحی هم نفوذ کرده و در نهایت با جریان آب وارد دشت‌ها و مزارع و اراضی کشاورزی شده که البته فجایع و خسارات ناشی از آن ماه‌ها و سال‌ها بعد ظاهر خواهند شد.علاوه بر آسیب‌های یادشده موجودات داخل خاک نیز در امان نبوده و با گذشت زمان نه چندان طولانی تهدید به مرگ و نابودی می‌شوند. در حال حاضر یخ‌زداها و مواد مشابه در کشورهای دارای اقلیم سرد وبرفی بهترین پاسخ را در آزمایش انباشت برف در خیابان‌ها وجاده‌های شهری از یک‌طرف و نرساندن زیان و آسیب‌های یاد شده به سازه‌های شهری ومحیط زیست وگیاهان را حاصل کرده‌اند.برف‌روبی به تنهایی؛برف‌روبی همراه با شن وماسه؛پیشگیری از ایجاد لایه‌های برف و یخ و یخ‌زدایی بهترین شیوه‌های کنترل برف و یخ در سراسر دنیاست.شاید نمک به علت ارزان و در دسترس بودن در کشور ما به‌ظاهر برای شهرداری‌ها وبرخی از سازمان‌ها بسیار مقرون به صرفه باشد؛اما بدون شک در دراز مدت برای جوامع شهری بسیار گران وآسیب‌زا خواهد بود که گوشه‌ای از آن بطور خلاصه بیان شد.با توجه داشته باشیم که هزینه‌های نهان آن خیلی بیشتر از هزینه‌های آشکار آن است که هنوز خیلی از آنها آشکار و تبیین نشده است.بنابراین بهتر است سازمان شهرداری‌ها مخصوصا در مناطق غربی و نواحی شهری با برقراری ارتباط با موسسات دانش‌بنیان برای یافتن راهکارهای مناسب اقدام نمایند!

مجید ابهری

آسیب‌شناس