اسرائیل و سوریه جدید

به همین دلیل حمایت تل‌آویو از اقلیت‌هایی مانند دروزی‌ها، بیشتر یک بهانه است تا یک انگیزه انسانی یا قومی، چراکه بخشی از دروزی‌ها در داخل خاک اسرائیل زندگی می‌کنند. هدف اصلی این حمایت ظاهری، جلوگیری از بازسازی قدرت نظامی دولت سوریه است تا این کشور نتواند در آینده از منافع ژئوپلیتیکی خود علیه اسرائیل استفاده کند. دوم آنکه شنیده‌ها حاکی از آن است که احمد الشرع، در لیست افرادی قرار دارد که باید به «پیمان ابراهیم» بپیوندد؛ پیمانی که اسرائیل و برخی کشورهای عربی آن را امضا کرده‌اند. ظاهراً فشارهای اخیر اسرائیل از جمله بمباران‌ها، برای ترساندن احمد الشرع و وادار کردن او به پذیرش این پیمان و به رسمیت شناختن اسرائیل انجام می‌شود. اسرائیل به‌دنبال آن است که با اعمال این فشارها، طرف‌های سوری را به پذیرش دیکته‌های امنیتی و سیاسی تل‌آویو و واشینگتن سوق دهد. سوم آن‌که حملات اسرائیل به سوریه، تنها پیام داخلی یا سوری ندارد، بلکه پیامی جدی برای ترکیه نیز در خود دارد. آنکارا در سال‌های اخیر تلاش کرده است تا با استقرار نیروهایش در بخش‌هایی از خاک سوریه، نفوذ امنیتی و اقتصادی خود را در منطقه گسترش دهد. این حضور به مذاق اسرائیل خوش نیامده و در نتیجه حملات نظامی اسرائیل، هشداری غیرمستقیم به ترکیه نیز محسوب می‌شود تا از تثبیت پایگاه‌های نظامی در سوریه دست بردارد. تل‌آویو با قاطعیت اعلام کرده است که با هرگونه حضور نظامی، چه وابسته به دولت سوریه باشد و چه نیروهای خارجی، مقابله خواهد کرد. نباید فراموش کرد که روی لباس برخی سربازان ارتش اسرائیل، نقشه‌ای از «اسرائیل بزرگ» چاپ شده است؛ نقشه‌ای که بخش‌هایی از سوریه و عراق را نیز دربر می‌گیرد و از «بحر تا نهر» امتداد دارد. این نقشه، صرفاً یک نماد نیست، بلکه نمایانگر سیاست توسعه‌طلبانه‌ای است که اسرائیل در سکوت و البته با حمایت برخی قدرت‌های جهانی پیگیری می‌کند. از همین‌رو می‌توان حملات اخیر اسرائیل به سوریه را بخشی از طرح کلی تل‌آویو برای تغییر موازنه‌های قدرت در منطقه، مهار بازیگران بالقوه و تحمیل نظم دلخواه خود دانست. در مجموع، هدف اصلی اسرائیل، جلوگیری از ظهور دوباره یک سوریه قدرتمند است؛ سوریه‌ای که شاید در آینده بتواند نقش مؤثرتری در معادلات منطقه‌ای ایفا کند.

علی‌اصغر زرگر

 کارشناس روابط بین‌الملل