«آرمان ملی» آخرین تحولات دیپلماسیرسانه را تحلیل میکند
«فصل جدید» تهران و بیروت
آرمان ملی- سیاوش پورعلی: در پی تحولات اخیر و افزایش نشانههای تمایل متقابل تهران و بیروت برای مدیریت اختلافها، فضای تازهای در روابط دو کشور شکل گرفته است که البته میتواند بر آینده خاورمیانه هم تاثیرگذار باشد.
اعلام آمادگی عراقچی برای آغاز فصلی جدید در تعاملات دوجانبه، در کنار رویکرد فعال وزیر خارجه لبنان، حاکی از آن است که دو طرف در تلاشاند از بنبستهای گذشته فاصله گرفته و به سمت گفتوگویی ساختارمند حرکت کنند. این بار، علاوه بر مسیرهای رسمی دیپلماسی، هر دو وزیر بهطور آشکار از ظرفیت «دیپلماسی رسانهای» نیز بهره میگیرند؛ ظرفیتی که میتواند نهتنها برای تبیین مواضع دو دولت، بلکه برای آمادهسازی افکار عمومی و کاهش سوءتفاهمهای مزمن میان بازیگران داخلی و منطقهای کارآمد باشد. البته باید به این مورد هم اشاره کنیم که در چنین شرایطی، اهمیت این تحولات صرفا به بُعد سیاسی و منطقهای محدود نمیشود. لبنان در مرحلهای حساس از نظمسازی داخلی و بازتعریف مناسبات امنیتی خود در طول دهههای اخیر قرار دارد و ایران هم نشان داده که بهدنبال آن است تا تعاملاتش با بیروت را در چارچوبی شفاف و با تکیه بر مشروعیت دولت مرکزی سامان دهد. استفاده هدفمند دو وزیر از ابزار رسانهای میتواند نقش تاثیرگذاری در کاهش حساسیتها، ایجاد تصویر دقیقتری از اهداف دو طرف و شکلدهی به فضایی ایفا کند که در آن امکان طرح اختلافات، بدون تنشزایی، فراهم باشد. البته باید به این مورد هم اشاره کنیم که شرایط منطقهای نیز ضرورت گفتوگوهای تازه را تقویت کرده است. تغییر موازنهها، افزایش انتظارات بازیگران بینالمللی و فرامنطقهای از دولت لبنان همگی نشان میدهد که تهران و بیروت با روشهای جدید در مسیری شفاف میتوانند به آنچه صلح خاورمیانه است کمک کنند. فراموش نکنیم که همه گرهها در خاورمیانه میتوانند به هم ارتباط داشته باشند. در این مورد به آخرین تحولات فیمابین اشاره خواهیم کرد و همچنین با مدیرکل پیشین خاورمیانه و شمال آفریقا در وزارت خارجه مصاحبهای انجام دادهایم که در ادامه میخوانید. محبعلی معتقد است با توجه به تحولات آینده خاورمیانه ایران و لبنان باید مشکلات خود را حل و فصل کنند.
اختلاف ایران و لبنان
قاسم محبعلی، تحلیلگر مسائل خاورمیانه و دیپلمات پیشین در مورد آخرین ارزیابیها در مورد روند پیشروی تهران و بیروت بهخبرنگار «آرمان ملی» میگوید: «لبنان پس جنگ سال گذشته با اسرائیل بر اساس قطعنامه ۱۷۰۱ توافق آتشبس را پذیرفت. براساس این توافق، اسرائیل باید از پنج نقطهای که اشغال کرده است خارج شود و در مقابل، دولت لبنان موظف است اداره جنوب را به عهده بگیرد و ارتش لبنان در آن منطقه مستقر شود. همچنین قرار است حزبا... و سایر گروههای شبهنظامی خلع سلاح شوند. البته تفسیر حزبا... از این موضوع با تفسیر دولت لبنان، اسرائیل و آمریکا متفاوت است. تفسیر حزبا... این است که باید از جنوب لیتانی خارج شوند، نه اینکه خلع سلاح شوند؛ و همچنان باید امکان مقاومت را داشته باشند. در حالی که مسئله خلع سلاح کامل و تحویل سلاح، اختلاف اساسی فعلی در لبنان است. طبق شواهد موجود و بر اساس اظهارات لبنانیها، حزبا... و ایران نیز بر این موضوع تأکید دارند. فراموش نکنیم که رابطه ایران و حزبا... رابطهای مستقیم است. ایران، حزبا... را بخشی از محور مقاومت میداند. در مقابل، دولت لبنان معتقد است که حزبا...، شیعیان و سایر گروههای لبنانی باید تحت نظر حاکمیت قرار گیرند و سلاح نیز نباید در اختیار یک گروه سیاسی باشد، بلکه این گروهها باید به فعالیت سیاسی صرف تبدیل شوند و ایران نیز نباید در امور داخلی لبنان مداخله کند.»
او در همین مورد و با اشاره به روند اختلافها ادامه میدهد: «این مسئله، نقطه اختلاف میان ایران و لبنان است. در گذشته، با توجه به شرایط آن زمان، مسئولان ایرانی در لبنان رفتوآمد داشتند و بهطور مستقیم با حزبا... ارتباط میگرفتند و دولت لبنان نیز در بسیاری موارد چشمپوشی میکرد. حتی برخی دولتها با توجه به اشغال جنوب لبنان توسط اسرائیل، از این روابط استقبال هم میکردند. اما امروز با تغییر شرایط، چنین حمایتی از سوی دولت لبنان و سایر طوایف لبنانی اعم از سنی، مسیحی و دروزی وجود ندارد و حتی در میان شیعیان نیز نسبت به این موضوع اختلاف نظر دیده میشود. این موضوع، اصل اختلاف میان ایران و لبنان است. لبنانیها دیگر تمایل ندارند ایران بدون دعوت رسمی و بدون اجازه دولت لبنان، مقامات خود را به آن کشور بفرستد یا با حزبا... ارتباط مستقیم برقرار کند. وزیر خارجه لبنان مدعی است که باید درباره این مسائل در یک کشور بیطرف گفتوگو شود. اما آقای عراقچی معتقد است کشورهایی که با یکدیگر رابطه دارند، نیازی به گفتوگو در کشور بیطرف ندارند. با این حال، لبنانیها تاکنون نپذیرفتهاند که یا آقای عراقچی به لبنان سفر کند یا وزیر خارجه لبنان به تهران بیاید. از آنجا که ما دولت لبنان را به رسمیت میشناسیم، طبیعی است که باید مسائلمان را با دولت لبنان حل و فصل کنیم تا روابطمان به حالت عادی بازگردد.»
واکنش عراقچی
در ادامه روابط رسانهای وزرای خارجه ایران و لبنان کار به اینجا رسید که عراقچی در نهایت اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران به بهبود روابط و حتی ایجاد فصل جدید از روابط با لبنان وارد مذاکره شوند. در این مورد سیدعباس عراقچی، در مطلبی در شبکه اجتماعی در پاسخ به پیام اخیر وزیر خارجه لبنان نوشت: «از دعوت محبتآمیز آقای یوسف رجی سپاسگزارم. در عین حال تصمیم او برای عدم استقبال از دعوت متقابل ایران در پاسخ به مهماننوازی گرم ایشان در سفر گذشته اینجانب به لبنان، مایه شگفتی است. روشن است وزرای خارجه کشورهایی که روابط برادرانه و روابط کامل دیپلماتیک دارند، برای دیدار نیازی به یک محل «بیطرف» ندارند. با توجه به اشغالگری اسرائیل در لبنان و نقض آشکار «آتشبس»، کاملا درک میکنم که چرا همتای لبنانی ارجمندم آماده سفر به تهران نیست. ازاینرو با کمال میل دعوت او برای سفر به بیروت را میپذیرم. ما نیز خواهان «فصلی جدید» در روابط دوجانبه هستیم؛ روابط بر پایه همان اصول دقیقی که آقای رجی وزیر خارجه بر آن تأکید کرده است.»
ارسال نظر