بخت نفت ایران در «وین» باز می‌شود؟

از طرفی هند هم چند روز پیش اعلام کرد در صورتی‌که ایران امتیازهایی را به هند بدهد، حاضر به خریداری نفت است. ژاپن از مشتری‌های قدیمی ایران هم اعلام آمادگی کرده و گفته سه ماه بعداز لغو تحریم‌ها رویه خرید نفت از ایران را از سر خواهد گرفت. بنابراین به‌نظر می‌رسد اگرچه آینده نفت ایران در بازارجهانی به مذاکرات وین گره خورده است، اما کارشناسان معتقدند وجود متقاضیانی که از هم‌اکنون برای خرید نفت اعلام آمادگی کرده‌اند برای ایران مزیت محسوب می‌شود اما قطعا برای مشتریانی که صنایع خود را با نفت سایر کشورها سازگار کرده‌اند باید تخفیفات و امتیازتی اختصاص یابد به‌هرحال آنچه مسلم است در صورت حذف تحریم‌ها ورود نفت ایران به بازار به‌دلیل تغییراتی که در بازار جهانی و متقاضیان رخ داده نیازمند زمان است.
مذاکرات وین مهمترین روند سیاسی حاضر برای ایران است که در آن کشورهای اروپایی و ایران و از طرفی آمریکا به‌دنبال راهی برای احیای برجام هستند. مذاکراتی نفس‌گیر و طاقت‌فرسا که باعث شده نگاه‌ها روی این مذاکره متمرکز شوند. نتیجه مثبت این مذاکرات یعنی توافق مجدد ایران و کشورهای امضاکننده برجام و بازگشت آمریکا به تعهدات خود در قالب برجام؛ به معنای رفع محدودیت‌هایی است که ترامپ در زمان خروج از آن و برخلاف این معاهده وضع کرده است که بخش عمده‌ای از‌ آن شامل صادرات نفتی ایران می‌شود. در صورتی‌که این تحریم‌ها برداشته شود این احتمال وجود دارد که صادرات نفت ایران از روزانه یک میلیون بشکه به روزانه دو تا دو‌ونیم میلیون بشکه هم برسد. در واقع این وضعیت اتفاق خوبی برای ایران محسوب می‌شود نگرانی‌هایی را هم درپی داشته که برخی از کارشناسان اقتصادی به آن اذعان دارند و آن هم کاهش قیمت به‌دنبال افزایش تولید است. هر چند در مقابل این نظریه و نگرانی برخی معتقدند بازگشت ایران و رسیدن به جایگاه قبلی خود در حوزه صادرکنندگان نفتی زمان‌بر است و برای همین نمی‌توان شاهد تغییرات قیمتی خاصی در بازارجهانی بود.
نفت ایران تعادل را برهم نمی‌زند
نرسی قربان، کارشناس انرژی در این رابطه به «آرمان‌ملی» گفت: «درحال‌حاضر براساس آنچه مطرح می‌شود و کسی هم نه تایید و نه رد می‌کند ایران به‌طورکلی یک میلیون بشکه در روز صادرات نفت دارد که با برداشتن تحریم‌ها باید یک میلیون بشکه نفت دیگر وارد بازارجهانی شود. این یک میلیون بشکه نفت که باید از سمت ایران وارد بازار شود در شرایط کنونی تاثیر خیلی زیادی در بازار نخواهد داشت، به عبارت دیگر این تاثیر آن قدر نیست که بتواند تعادل قیمت بازار نفت را برهم بزند.» او ادامه داد: «در نتیجه به‌نظر نمی‌رسد که با برداشته‌شدن تحریم‌ها در حوزه صادرات با معضل روبه‌رو شویم. ضمن اینکه هندی‌ها هم اعلام کرده‌اند که خریدار نفت ایران هستند و فکر می‌کنم مشکل عمده‌ای در این رابطه نخواهد داشت.» قربان در پاسخ به این سوال که آیا با برداشتن تحریم‌ها ایران می‌تواند ظرفیت بالاتری برای صادرات نفت پیدا کند، توضیح داد: «در گذشته ایران سابقه صادرات 5/2 میلیون بشکه در روز را داشته و با برداشته شدن تحریم‌ها اول باید به همین ظرفیت برسیم و بعد به‌فکر افزایش تولید و صادرات باشیم.»
کسب جایگاه ازدست‌رفته
این کارشناس انرژی با بیان اینکه با توجه به نبود یا حضور کمرنگ ایران در بازار نفت بسیاری از شرکت‌های نفتی صنایع خود را با نفت سایر کشورها سازگار کرده‌اند، اضافه کرد: «با توجه به این موضوع ایران باید سعی کند تا دوباره این بازارها را به‌دست آورد و برای اینکه بتوانیم این بازارها را به‌دست آوریم باید امتیازات و تخفیفاتی به کشورها بدهیم. کشورها هم می‌خواهند که منابع مختلفی برای تامین نفت خود داشته باشند و به همین دلیل رشد صادرات نفت ایران شدنی است منتهی بستگی دارد که مذاکرات وین بر سر توافق برای برجام چقدر زمان ببرد و مفاد آن چه زمانی اجرایی شود و قواعد مالی آن به چه صورتی باشد.» او در واکنش به این پرسش که اگر برجام به وضعیت قبلی خود برسد و تحریم‌ها برداشته شود؛ چقدر زمان می‌برد تا ایران به جایگاه قبلی خود برگردد، ادامه داد: «دفعه قبل که ایران تحریم بود و تحریم‌ها برداشته شد ایران خیلی سریع‌تر از آن چیزی که پیش‌بینی می‌شد به بازارها برگشت. این بار هم امکان دارد سریع‌تر از آن چیزی که بازار فکر می‌کند بتوانیم پیش برویم و به جایگاه خودمان برسیم.» قربان اضافه کرد: «حالا این موضوع بستگی به کاری دارد که وزارت نفت چکاری انجام می‌دهد و چه سیستمی پیاده می‌کنند تا بتوانند کمبودها را جبران کنند.» او درباره پیش‌بینی قیمت نفت در بازار جهانی در روزهای آینده تاکید کرد: «فکر نمی‌کنم قیمت نفت در شرایط فعلی تغییرات زیادی داشته باشد و پیش‌بینی بیشتر کارشناسان حوزه نفت و انرژی این است که این وضعیت و قیمت فعلا ماندگار است.» در این رابطه آمریتاسِن، مدیر تحقیقات انرژی «اسپکتس» نیز درباره مذاکرات وین گفته است: «آمریکا و ایران قصد دارند پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران به توافق برسند. اگر توافق تا هفته آینده اعلام شود، دست‌کم دوماه زمان خواهد برد تا نفت ایران از تحریم‌های آمریکا آزاد شده و وارد بازارجهانی شود. زیرا دولت «بایدن» هرگونه توافق حاصل شده در این مذاکرات را به کنگره خواهد فرستاد که ۶۰ روز برای بررسی آن مهلت دارد. دولت آمریکا می‌تواند به شکل تئوری بازبینی کنگره را دوربزند، اما تحلیلگران انرژی «اسپکتس» انتظار ندارند چنین کاری را انجام دهد.»