آیا ورق به نفع روسیه بر می گردد؟

از این منظر او که در دعوای بین ارمنستان و آذربایجان  یکباره طرف ترکیه و آذربایجان را بیش از گذشته گرفته است. هیات روسی در سفر به آذربایجان در حمایت از علی اف نکته ای در ارتباط با گذرگاه زنگزور اعلام کرده که برای ایران مطلوب نیست گویا اگر پوتین بخواهد برای یاریگری به نفع خود و برای جبران شکست از اوکراین از دلان ارتباطی زنگزور استفاده کند به نوعی به مساله و جایگاه ژئوپلیتیکی ایران احترام نگذاشته است. البته روس ها و ترک ها هر بار که به تهران می آیند به نفع ایران در این ماجرا سخن می گویند اما به نظر می رسد این بار هم پوتین و هم علی اف و هم اردوغان تصمیماتی در مورد زنگزور دارند که بیش از گذشته آن را دنبال می‌کنند.

*ترکیه، روسیه و آذربایجان چه می‌خواهند

 روس ها در اینجا با احداث گذر زنگزور از منظر سیاسی به دنبال یارگیری برای خود و از منظر اقتصادی هم احتمالا به دنبال سهمی از عایدات این گذرگاه و همچنین استفاده از این دالان برای صادرات محصولات نفتی، گازی و محصولات غیر نفتی خود هستند. ترکیه نیزکه به رهبری اردوغان تنها به دنبال توسعه مرزهای خود از منظر سیاسی، اقتصادی است و با راه افتادن این گذر به دنبال آن است که یک مسیر ترکی بدون دخالت تهران برای خود ایجاد کند. البته هرکدام ده ها دلیل دیگر هم دارند تا این مسیر به موفقیت برسد.

*تهران اجازه احداث زنگزور را نمی دهد

 به تمام این موارد اما یک دلیل برای ایران کافی است تا اجازه ندهدکه این دالان ارتباطی راه بیفتد و آن اینکه دسترسی ایران به دریای سیاه و اروپا از این طریق قطع خواهد شد لذا در دوره ای ایران اقدام به تاسیس کنسولگری در نزدیکی این دالان در ارمنستان کرد و دست به مانورهای قدرتمندی برای جلوگیری از پیشرفت این پروژه زد و تا حدودی هم موفق شد اما اکنون به نظر پوتین برای جبران شکست خود در اوکراین و یارگیری در قفقاز در حال مخالفت با ایران است. البته بعید نیست آنها تهران را هم به طمع بیندازند زیرا یک بار طرفینی که خواهان احداث زنگزور بودند اعلام کردند که حاضرند در صورت راه اندازی این مسیر سهم ایران را هم بپردازند. در اینجا البته علی اف بیش از هر شخص دیگری حتی اردوغان از موضع‌گیری‌های روسیه در این ارتباط خوشحال است چرا که اگر خواسته خود را در این ارتباط برای چند ماه متوقف کرد یک علت بیشتر نداشت و آن اینکه تهدیدات سیاسی و نظامی تهران را جدی گرفته است. ایران هر از گاهی به علی‌اف هشدار می‌دهد که تحرکات نظامی و امنیتی  اسرائیل در  آذربایجان را نمی پذیرد و علی اف هم به خوبی می‌داند این عدم پذیرش به چه  معناست و در صورت حرکت او در جهت احداث این کریدور چه عاقبتی در انتظار اوست.

*صدمه محسوس به ایران

در گذشته کامیون‌هایی که از ارمنستان به آذربایجان و بالعکس در حرکت بودن با اجازه از ایران از خاک کشورمان عبور می‌کردند. اکنون این قاعده بر هم خورده و کریدور زنگزور هم به این مورد اضافه شده است. سفر پوتین به آذربایجان و اظهارات  مقامات

روس در مورد زنگزور حاشیه‌های دیگری را ایجاد کرده است. رئیس جمهور روسیه به دنبال راه فراری از شکست ها جنگ اوکراین است و هزینه های زیادی و در حدود 350 میلیارد دلار در این جنگ کرده است و به دنبال این است که درآمدی به دست آورد از این منظر با احداث این گذر موافقت شده این در حالی است که این موافقت برای تهران بسیار بسیار زیان‌آور است  و عملا زنگزور دسترسی ایران را با  اروپا  به خطر روبرو می کند. اردوغان هم البته تاکید دارد که آذربایجان و ترکیه  یک کشور هستند که میان آنها دوری افتاده که این اظهارات هم خطرناک است. البته آذربایجان هم باید این مورد را در نظر بگیرد که 65 درصد جمعیتش شیعه هستند وشیعیان در هر نقطه در منطقه به ایران  دلبستگی  دارند.

امید در اردوگاه اوکراینی‌ها

اما در این اوضاع  پیشروی نیروهای اوکراینی در منطقه کورسک روسیه همچنان ادامه دارد. به باور کارشناسان و تحلیلگران این اتفاق می تواند نشانه ای بر این باشد که اوکراین می تواند جریان جنگ را به نفع خود تغییر دهد و تنها این روسیه نیست که می تواند یکه تازی کند. در سوی دیگر طرفداران روسیه این پیشروی ها را یک اشتباه راهبردی تلقی می کنند که در نهایت نیز شکست را برای اوکراین اجتناب ناپذیر می کند. پس از ضدحمله ناکام سال گذشته نیروهای اوکراینی، این کشور روسیه بود که عملا ابتکار عمل را به‌دست آورد. پس از آن ماجرا کمتر کسی بر این باور بود که در صورت وجود فرصتی دیگر و با برخورداری از مزیت نظامی، اوکراین بتواند برتری خود را در جنگ به معرض نمایش بگذارد. اوکراین در آن برهه با مشکلاتی داخلی چون لایحه بسیج نیرو در مجلس، تأمین سلاح و غیره روبه‌رو بود و مشکلات دیگر از جمله ارسال کمک ها از سوی کشورهای غربی و کشمکش ها در کنگره آمریکا برای اختصاص این کمک ها بر وضعیت اداره جنگ اثر مستقیم داشت.این وضعیت کی یف را مجبور به راهبردی تازه برای خروج از فشار کرد. با وجود اینکه در بعضی از تحلیل ها ناتو و آمریکا صحنه گردان اصلی پیشروی های اوکراین در کورسک معرفی می شوند اما به نوشته اکونومیست این طرح توسط فرمانده کل ارتش اوکراین الکساندر سیرسکی و با مشورت ولودیمیر زلنسکی طراحی شد و نخبگان اوکراینی نیز هیچ چیزی از آن نمی دانستند و تنها عده ای از مقامات ارشد نظامی و امنیتی از آن با خبر بودند.در عین حال به دلیل نگرانی های آمریکا و بایدن از تحریک روسیه، اوکراین هیچ مشورتی با کاخ سفید انجام نداد تا بدین ترتیب از درز اطلاعات از سوی مقام های ناشناس جلوگیری شود و جزئیات حساس به روزنامه هایی چون نیویورک تایمز و یا واشنگتن پست درز پیدا نکند. عملیات به قدری برای کی یف مهم بود که به فرماندهان ارشد نیز در مورد برنامه ریزی های جنگ اطلاعاتی داده نشد. کی یف در این راستا تلاش کرد تا به غافلگیرانه ترین حالت ممکن پیش برود و از آماده سازی نیروهای روسی جلوگیری کند. گفته می‌شود حدود ۳۰۰۰ سرباز روسی در منطقه گلوشکوفسکی محبوس شده‌اند که احتمال دارد اوکراین سعی در تصرف آن داشته باشد. در طول هفته گذشته اوکراین سه پل و یک قایق پانتون در رودخانه سییم را بمباران کرده است. همچنین یک پاسگاه مرزی روسیه را در شهر تتکینو در غرب آن منفجر کرد.حمله غافلگیرانه اوکراین تا به این جای کار مانع از دستیابی نیروهای روسی به دستاوردهای بیشتر در منطقه دونتسک شرقی نشده است. بر اساس گزارش ها، آنها پس از تصرف شهر «نیو یورک» (Niu-York) در اوایل این هفته، کنترل دو روستای دیگر، کومیشیوکا و ژوراوکا را به دست گرفتند. رهبر روسیه در چنین وضعیتی با سفر غیرمنتظره خود به چچن رفت تا پیامش را به نیروهای داوطلب برساند: «تا زمانی که افرادی همچون شما را داریم ما کاملا شکست‌ناپذیریم.» پوتین به خوبی می داند که کورسک می تواند به برگ برنده ای مهم برای اوکراین در مذاکرات صلح تبدیل شود بنابراین در تلاش است تا برتری را به اردوگاه روس ها بیاورد.

حمایت از صلح پایدار در منطقه

 همچنین وزیر امور خارجه کشورمان از گفت‌وگوهای صلح ارمنستان با همسایگان خود حمایت و آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای حمایت از صلح پایدار در منطقه را اعلام کرد.به گزارش مهر، آرارات میرزویان، وزیر خارجه ارمنستان در تماس تلفنی با سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان، انتخاب وی به عنوان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران را تبریک گفت.میرزویان ضمن ابراز خرسندی از روابط دوستانه دو کشور، بر اراده کشورش جهت گسترش روابط ارمنستان و جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد.وی همچنین از مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص تمامیت ارضی ارمنستان و تحولات منطقه تشکر کرد.عراقچی نیز ضمن حمایت از روابط رو به رشد دو کشور، بر آمادگی کشورمان برای توسعه روابط با ارمنستان تاکید نمود.وی ضمن تاکید بر سیاست جمهوری اسلامی ایران مبنی بر حمایت از تمامیت ارضی کشورهای منطقه و تغییرناپذیری مرزهای بین المللی، از گفت و گوهای صلح ارمنستان با همسایگان خود حمایت کرد و آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای حمایت از صلح پایدار در منطقه را اعلام نمود.عراقچی همچنین بر تغییر ناپذیری سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال منطقه تاکید نمود.دو طرف توافق نمودند که در مشورت مستمر با یکدیگر باشند.

*در نهایت

در نهایت به نظر می رسد اگر پوتین پشت علی اف قرار بگیرد ممکن است زنگزور احداث شود و این مورد به شدت برای ژئوپلیتیک ایران نگران کننده است و در اینجا ایران باید هم بر موضع قبلی خود تاکید کند و هم اینکه اقداماتی که از گذشته در دستور کار داشت را از جمله مانور نظامی و پیغام های دیپلماتیک را افزایش دهد و هم با پوتین  و روس ها وارد گفت و گوهای تعیین کننده شود و هم اینکه از منظر حقوقی به شورای امنیت سازمان ملل متحد شکایت کند.  زنگزور مساله بین دو دولت است و ایران باید مستقیم و غیر مستقیم از دادگاه بین المللی لاهه بخواهد که به این مساله ورود کند.