تقویت موتور اقتصاد کشور با اوراسیا

 سفرهای پزشکیان به عنوان رئیس‌جمهور به کشورهای عضو این اتحادیه چون؛ قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان و... نیز در این راستا صورت گرفته است. این امر در حاشیه اجلاس سران اتحادیه اوراسیا از سوی سفیر ایران در روسیه نیز مورد تاکید قرار گرفته است. کارشناسان معتقدند استفاده از ظرفیت‌های این اتحادیه به ویژه در شرایط کنونی و محدودیت‌های ارزی ودلاری ایران، می‌تواند دستاوردهای بسیاری برای کشور به همراه داشته باشد.

توسعه روابط با اوراسیا

به گزارش «آرمان ملی»، گسترش تعاملات اقتصادی با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا از جمله سیاست‌های ایران به شمار می‌آید که با افزایش سفرهای پزشکیان، اخیراً شدت بیشتری یافته است. سفرهای اخیر پزشکیان به کشورهای عضو این اتحادیه در روزهای اخیر، حاکی از این است که، تهران تلاش دارد با ایجاد پیوندهای قوی‌تر در تجارت و سرمایه‌گذاری، فرصت‌های تازه‌ای برای رشد صادرات غیرنفتی و توسعه شبکه‌های تجاری خود بیابد. اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل کشورهایی همچون روسیه، بلاروس، قزاقستان، ارمنستان و قرقیزستان است و هدف اصلی آن تقویت همکاری‌های مالی و تجاری میان اعضاست. ایران، به عنوان یکی از کشورهایی که وضعیت ناظر دارد، می‌تواند از این ساختار برای ایجاد مسیرهای جایگزین تجارت بین‌المللی و کاهش وابستگی به بازارهای محدود شده بهره‌برداری کند. به گفته کارشناسان؛ حضور ایران در این اتحادیه به معنای دسترسی به بازارهایی با جمعیت گسترده و ظرفیت مصرفی قابل توجه است که می‌تواند به تنوع‌بخشی به صادرات کمک کند. با توجه به محدودیت‌هایی که به دلیل تحریم‌های بین‌المللی ایجاد شده، همکاری با اعضای این اتحادیه فرصت مناسبی برای کاهش فشار اقتصادی و افزایش جریان سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید. علاوه بر این، ایجاد توافق‌های مالی و تسهیل مبادلات تجاری با کشورهای عضو، امکان بهبود زیرساخت‌های ترانزیتی و ارتباطی ایران با همسایگان شمالی را فراهم می‌کند و می‌تواند نقش کشور را در مسیرهای مهم حمل و نقل منطقه‌ای تقویت کند.

دیدارهای دیپلماتیک

به اعتقاد صاحب‌نظران؛ دیدارهای دیپلماتیک و سفرهای مقامات بلندپایه ایران به کشورهای اتحادیه، ضمن ایجاد ارتباط مستقیم با رهبران و مسئولان اقتصادی، زمینه‌ساز توسعه پروژه‌های مشترک و معرفی ظرفیت‌های تجاری کشور است. این تعاملات، علاوه بر ارزش نمادین، امکان مذاکره درباره شرایط بهتر تجارت، حذف محدودیت‌های تعرفه‌ای و ایجاد هماهنگی میان بخش خصوصی و دولت را فراهم می‌آورد. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که بهره‌گیری کامل از این فرصت‌ها می‌تواند تاثیر محسوسی در رشد صادرات صنعتی و کشاورزی ایران داشته باشد و سهم کشور در بازارهای منطقه‌ای را افزایش دهد. در این راستا، به نظر می‌رسد که رویکرد ایران در اوراسیا نه تنها نشان‌دهنده عزم تهران برای استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای است، بلکه مسیر تازه‌ای برای کاهش آسیب‌های ناشی از محدودیت‌های بین‌المللی ارائه می‌دهد. این استراتژی می‌تواند در بلندمدت به پایداری اقتصادی و تقویت جایگاه کشور در تجارت جهانی منجر شود، در حالی که فرصت‌های تازه‌ای برای سرمایه‌گذاری و همکاری‌های صنعتی، فناوری و زیرساختی ایجاد می‌کند. با استمرار این سیاست و بهره‌گیری از ابزارهای دیپلماتیک و تجاری، ایران می‌تواند به تدریج نقش مهمتری در مبادلات اقتصادی اوراسیا ایفا کند و از این طریق تأثیر تحریم‌ها را کاهش دهد.

تعرفه صفر گمرکی

اتحادیه اقتصادی اوراسیا که یکی از بزرگ‌ترین نهادهای منطقه‌ای در اوراسیا محسوب می‌شود، با هدف تسهیل تجارت و همکاری‌های اقتصادی میان کشورهای عضو تأسیس شده و ایران به عنوان کشور ناظر در این اتحادیه پذیرفته شده است. این وضعیت به ایران امکان می‌دهد تا در شرایط تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های بین‌المللی، مسیرهای جدیدی برای صادرات کالاهای غیرنفتی و توسعه همکاری‌های اقتصادی بیابد. از این رو، تعاملات ایران با این اتحادیه شکل جدی‌تری به خود گرفته است. موافقت‌نامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به امضا رسیده و در حال اجرا است که کاهش تعرفه‌های گمرکی و افزایش تعاملات اقتصادی دو طرف را به دنبال دارد. این توافق برای تجار ایرانی فرصت‌های جدیدی ایجاد کرده است تا بدون محدودیت تعرفه‌ای و با هزینه‌های کمتر، کالاهای صنعتی و کشاورزی خود را به کشورهای عضو اتحادیه صادر کنند. همچنین این توافق می‌تواند زمینه لازم برای افزایش همکاری‌های سرمایه‌گذاری مشترک و توسعه زیرساخت‌های ترانزیتی مانند کریدور شمال-جنوب را فراهم کند که به معنای اتصال بهتر ایران به بازارهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.

روابط به روایت آمار

آمارهای رسمی نشان می‌دهد که حجم تجارت ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا در هشت ماه اول سال جاری افزایش چشمگیری داشته است. صادرات ایران به این کشورها بالغ بر چهار میلیون تن کالا به ارزش حدود ۱.۴۶ میلیارد دلار بوده و واردات ایران از این اتحادیه نیز حدود ۵.۵ میلیون تن کالا به ارزش ۳.۲۲ میلیارد دلار گزارش شده است. این آمارها نشان می‌دهد که در حالی که واردات از صادرات فراتر رفته است، روند تعاملات تجاری در حال گسترش است و سهم کالاهای صنعتی در صادرات ایران به روسیه و دیگر اعضای اتحادیه در حال افزایش است. این تغییرات بیانگر جدی‌تر شدن روابط تجاری ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا است و می‌تواند اثر مهمی بر افزایش رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی در بازارهای منطقه داشته باشد. همچنین، گزارش‌های رسمی حاکی است؛ سفرهای رسمی مقامات ایرانی به کشورهای عضو اتحادیه پیامدهای اقتصادی و سیاسی مهمی به همراه داشته است. وزیر امور خارجه ایران با هدف گسترش همکاری‌های اقتصادی و سیاسی به پایتخت بلاروس سفر کرده و دیدارهایی با رئیس‌جمهور و مقامات عالی‌رتبه این کشور داشته است. این سفرها به عنوان نشانه‌ای از عمق بخشیدن به روابط ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا ارزیابی شده‌اند و پیامی روشن درباره تعهد ایران به توسعه همکاری‌های اقتصادی و سیاسی منطقه‌ای ارائه کرده‌اند. همچنین مقامات ارشد اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای شرکت در چهارمین نمایشگاه «اوراسیا اکسپو» در تهران دعوت شده‌اند، فرصتی که برای شبکه‌سازی و معرفی ظرفیت‌های تجاری ایران به تجار و سرمایه‌گذاران کشورهای عضو فراهم شده است. سفرهای رئیس‌جمهوری ایران به ارمنستان و بلاروس نیز در همین چارچوب قرار دارد و بر تقویت روابط اقتصادی و گسترش مبادلات تجاری تأکید داشته است. این دیدارها پیام‌های سیاسی قوی داشته و امکان تعامل بنگاهی و دولتی برای توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری مشترک را فراهم کرده است. تحلیلگران اقتصادی معتقدند که این اقدامات نه تنها به افزایش صادرات کمک می‌کند، بلکه اثرات تحریم‌های بین‌المللی را کاهش می‌دهد و مسیرهای جایگزینی برای تجارت و ترانزیت کالا فراهم می‌آورد. اجرای موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا باعث شده است که تجار ایرانی بتوانند هزینه‌های گمرکی خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهند و از این طریق کالاهای ایرانی با قیمت رقابتی وارد بازارهای منطقه شوند.

چالش‌های پیش‌رو

اما با وجود این فرصت‌ها، چالش‌هایی نیز در مسیر توسعه این همکاری‌ها وجود دارد که می‌توان از؛ موانع غیرتعرفه‌ای، پیچیدگی‌های گمرکی، استانداردهای سخت‌گیرانه و رقابت با قدرت‌های اقتصادی بزرگ در بازارهای اتحادیه اوراسیا و... یاد کرد که هنوز از جمله مسائلی هستند که ایران باید برای بهره‌برداری کامل از مزایای این توافق به آنها توجه کند. علاوه بر این، برای استفاده مؤثر از این فرصت‌ها نیاز به توسعه زیرساخت‌های لجستیکی، شبکه بانکی منطقه‌ای و هماهنگی بهتر میان بخش خصوصی و دولتی احساس می‌شود. قطعاً حضور ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و اجرای توافق تجارت آزاد، امکان افزایش حجم تجارت با کشورهای منطقه را فراهم کرده و باعث کاهش هزینه‌های گمرکی و افزایش رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی شده است. سفرهای اخیر مقامات ایرانی پیام‌های سیاسی و اقتصادی مهمی به همراه داشته و می‌تواند بخشی از اثرات منفی تحریم‌ها را خنثی کند. این روند نشان می‌دهد که ایران در مسیر توسعه همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای گام‌های مهمی برداشته است و می‌تواند در آینده نزدیک، سهم قابل توجهی از تجارت و سرمایه‌گذاری منطقه‌ای را به خود اختصاص دهد.