ترامپ و ونزوئلا

 این رخدادها نشان می‌دهد که سیاست خارجی دولت ترامپ از مرحله هشدارهای پراکنده عبور کرده و وارد فاز اعمال فشار جدی و هماهنگ شده است. فازی که می‌تواند پیامدهای ژئوپلیتیک گسترده‌ای برای نیمکره غربی به همراه داشته باشد. ترامپ در تازه‌ترین اظهارات خود اعلام کرده است که زمان عملیات زمینی فرارسیده و مبارزه با کارتل‌های مواد مخدر تنها با حملات دریایی کافی نیست. آنچه این جمله را مهم و نگران‌کننده می‌کند نه صرفا لحن تهاجمی آن بلکه همزمانی با افزایش بی‌سابقه حضور ارتش آمریکا در کارائیب است. این ترکیب پیام می‌دهد که واشنگتن در حال ارزیابی گزینه‌های عملیاتی فراتر از فشار سیاسی و اقتصادی است. در داخل ونزوئلا نیز فضا ملتهب است. دولت مادورو با مشکلات ساختاری اقتصاد کاهش شدید تولید نفت بحران اجتماعی و مهاجرت میلیونی مواجه است و همین وضعیت کشور را نسبت به فشار خارجی آسیب‌پذیر کرده است. با این حال رهبران کاراکاس سعی دارند نشان دهند که آماده هرگونه مقاومت هستند. بسیج نیروهای شبه‌نظامی افزایش گشت‌های ساحلی و گفتار تند مقامات ارتش همگی نشانه آن است که ونزوئلا تهدیدات آمریکا را جدی گرفته و خود را برای سناریوی بدبینانه آماده می‌کند. هرچند هیچ‌کس توازن قدرت میان دو کشور را اشتباه نمی‌گیرد اما تجربه جنگ‌های ناهمتراز نشان داده که ورود زمینی آمریکا به کشوری با بافت پیچیده جغرافیایی و اجتماعی می‌تواند بسیار پرهزینه باشد. از زاویه‌ای گسترده‌تر تأثیر این تحولات بر همسایگان ونزوئلا و منطقه کارائیب نیز قابل توجه است. بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین نسبت به احتمال یک مداخله نظامی جدید از سوی آمریکا محتاط و نگران‌اند چرا که نمونه‌های گذشته. پیامدهای طولانی‌مدتی برای ثبات منطقه برجای گذاشته است. امروز نیز شرایط ونزوئلا می‌تواند موج تازه‌ای از مهاجرت ناامنی مرزی و بحران‌های انسانی ایجاد کند که فراتر از مرزهای این کشور خواهد رفت. موضوعی که حتی احتمالا دامن آمریکا را که با بحران مهاجرت روبه‌روست خواهد گرفت. ترامپ سیاست خارجی را بر پایه فشار حداکثری و نمایش قدرت بنا کرده است، اما مداخله زمینی در ونزوئلا با همه سادگی ظاهری، اقدامی پرریسک و دارای پیامدهای پیش‌بینی‌ناپذیر است. واشنگتن ممکن است تصور کند که شرایط داخلی ونزوئلا بهترین فرصت برای اعمال فشار نهایی است اما هرگونه اشتباه محاسباتی می‌تواند آمریکا را درگیر بحرانی طولانی و پرهزینه کند. ترامپ در پی تثبیت موقعیت بین‌المللی این منطقه است و مادورو برای بقای سیاسی می‌جنگد. اینکه این تقابل به جنگ بینجامد یا در حد تهدید باقی بماند به تصمیم‌هایی بستگی دارد که در هفته‌های آینده گرفته خواهد شد تصمیم‌هایی که می‌تواند آینده ونزوئلا و شکل نظم منطقه‌ای را برای سال‌های آینده تعیین کند. در هر صورت به نظر می‌رسد نفت و طلای ونزوئلا برای آمریکا و ترامپ بسیار چشم‌نواز است.

علی بیگدلی

کارشناس روابط بین‌الملل