مشکلات تامین آب آشامیدنی «نصف جهان»

این مساله با توجه به کاهش میزان بارش در سال‌های اخیر، سبب شده است تا نگرانی از وضعیت تامین منابع آبی در ادامه این سال خشک، بیشتر شود. سالی که هنوز با گذشت 20روز از مهرماه، باران قابل توجهی نباریده است و کارشناسان هواشناسی نیز در ادامه پاییز، احتمال بارش زیاد، در اغلب استان‌های ایران را چندان قابل توجه نمی‌دانند. چالش‌های تامین آب آشامیدنی، در نیمه دوم سال، سبب هشدار کارشناسان شده است، تا اقدامات جدی‌تری صورت بگیرد. حالا رئیس مجمع نمایندگان استان اصفهان نیز، از رئیس‌جمهور خواسته است تا با جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه آب، با عزمی جدی‌تر برای حل بحران آب آشامیدنی اصفهان، که به گفته او تا تقریبا 45 روز دیگر مشکل آفرین خواهد شد، اقدامی عملی انجام دهد، تا تامین آب آشامیدنی اصفهان و شهرهای اطراف آن با شکل مواجه نشود.

مساله تامین آب موردنیاز مردم در شهرهای مختلف ایران، باتوجه به کاهش قابل توجه آب سدها، امروز ابعاد پیچیده‌تری پیدا کرده است. هرچند هشدار کاهش منابع آبی در ایران، سال‌هاست توسط کارشناسان داده می‌شود، اما هیچ اقدام جدی برای مقابله با برداشت‌های بی‌رویه آب به‌خصوص در بخش کشاورزی صورت نگرفته است. نمایندگان مردم اصفهان با انتقاد به اینکه دولت به مشکلات تامین آب در این شهر بزرگ وقعی نمی‌نهد، ادامه تامین آب در شهر اصفهان را که عملا چند استان همجوارش مانند یزد و چهارمحال و بختیاری را هم درگیر خواهد کرد، هشدار می‌دهند که تاحدود دوماه دیگر این شهر و جمعیت بیش از پنج میلیونی آن برای تامین آب آشامیدنی خود، اگر اقدام جدی و عملی صورت نگیرد، دچار مشکل خواهند شد. مشکلاتی که امروز با کاهش قابل توجه میزان بارش در اغلب شهرهای ایران، کشور را بیش از گذشته با بحران کم آبی و تبعات ناشی از آن روبه‌رو کرده است.

تجدیدنظر در مدیریت منابع آبی

با کاهش سطح آب سدهای ایران، اغلب شهرهای ایران دچار بحران کم آبی شدند. اصفهان هم جزو شهرهایی است که به گفته برخی نمایندگانش در ماه‌های آینده قطعا اگر عزمی جدی صورت نگیرد، تامین آب بیش از پنج میلیون نفر، دچار مشکل خواهندشد.

محمدتقی نقدعلی، رئیس مجمع نمایندگان استان اصفهان، با اشاره به مشکلات مدیریتی در تامین منابع آبی، به‌خصوص در استان اصفهان، به «آرمان ملی» گفت:

ما باید در مدیریت منابع آبی‌مان در آنچه که تاکنون اتفاق افتاده است، تجدیدنظر کنیم. بارگذاری‌های بی‌حد و حصر جمعیتی، کشاورزی، صنعتی، انتقال آب، همه این بارگذاری‌هایی که تا امروز بر حوضه آبریز زاینده رود اتفاق افتاده است، سبب بروز مشکلات امروز ما برای تامین آب در اصفهان شده است. معادل کشاورزی که به شکل سنتی در گذشته در اصفهان رخ می‌داده است، همه زمین‌های کشاورزی شهر اصفهان و شهرهای اطراف آن، در 20 سال اخیر، در بالادست زاینده‌رود، توسعه کشاورزی رخ داده است. این توسعه کشاورزی در حالی در این چنددهه رخ داده است که منابع آبی موردنیاز آن از ابتدا وجود نداشته است. امروز سد زاینده رود حدود 160میلیون مترمکعب، آب پشت آن قرار دارد، که یک بخشی از این آب اساسا به دلیل مسائل بهداشتی و گل و لای آن، اصلا قابل استفاده نیست.

6مترمکعب برداشت‌های بی‌رویه کشاورزی

توسعه کشاورزی در دهه‌های اخیر، در اغلب شهرهای ایران درحالی رخ داد که تامین آب مورد نیاز آن، سدهای بزرگ و کوچ کشور را یکی یکی خالی کرد.

نماینده خمینی شهر، همچنین درباره عمده مشکلات تامین آب در اصفهان افزود: میزان آب مصرفی صنعت، برخلاف شانتاژهای رسانه‌ای و تبلیغات غلط، به آن میزانی که بیان می‌کنند نیست. عمده ضرری که اصفهان دیده است، در تخصیص‌های بی‌حد و حصری است که به بالادست داده شده است، چه در استان اصفهان و چه در استان‌های همجوار، با انتقال آب‌هایی است که اتفاق افتاده است. یعنی کل صنعت ما، معادل انتقال آب به یزد، استفاده ندارد. امروز خطر نبود آب آشامیدنی جدی است و متاسفانه هنوز وزارت نیرو و رئیس‌جمهور و وزارت کشور، یک دستورالعمل قاطع و یک مصوبه برنده از طرف شورای امنیت نمی‌دهند که برداشت‌های بالادست قطع شود.

نقدعلی درباره میزان ورودی و خروجی سد زاینده رود و میزان برداشت‌های بی‌رویه آب نیز بیان کرد: ما ورودی سدمان حدود 6مترمکعب است، خروجی آن 21مترمکعب است. از این 21مترمکعب، حدود 15 مترمکعب آن صرف آشامیدنی یزد و چهارمحال وبختیاری و کاشان و اصفهان و دلیجان و شهرهای دیگر می‌شود، و 6مترمکعب آن برداشت اضافه‌ای داریم که برداشت بی‌رویه کشاورزی است، که در بالادست اتفاق می‌افتد. لذا امروز منتظر دستور قاطع دولت هستیم، که حداقل 45 روز آینده را با این حجم آب موجود و قابل استفاده را مدیریت کند و برای بعد این 45روز، یا اندکی بیشتر یا کمتر، باید تدبیری اندیشیده شود. متاسفانه همه منتظرند ببینند چه اتفاقی می‌افتد. در تهران همه بسیج شدند و انتقال آب آشامیدنی از طالقان را پیگیری کردند. اما متاسفانه برای حوضه آبریز زاینده رود، که استان‌های چهارمحال و بختیاری و یزد و اصفهان شامل آن می‌شود، هیچ عزمی نیست. من نامه کتبی با امضای نمایندگان کل حوضه آبریز را به رئیس‌جمهور دادم، گفتم باید تصمیم بگیرید. ولیکن متاسفانه پاسخی که می‌دهند، این است که مشکل آب، مشکل عمومی است. اصلا تفاوت حوزه‌های مختلف را وقعی نمی‌نهند و منتظرند ببینند چه می‌شود. این بدترین نوع مدیریتی است که ما مشاهده می‌کنیم. به جای پیش بینی و اقدام پیشگیرانه و پیش دستانه برای حداقل آب آشامیدنی و بهداشت، نشستیم ببینیم چه اتفاقی می‌افتد. امروز سازمان حفاظت محیط زیست به جای اینکه وضعیت دلخراش خشک شدن تالاب گاوخونی را بررسی کند، حتی برای بعضی از طرح‌های آبی که در جهت حل مشکل تامین آب آشامیدنی رخ می‌دهد، سنگ اندازی می‌کنند. واقعا سازمان حفاظت محیط زیست توان جامع نگری را ندارد. من توصیه می‌کنم رئیس‌جمهور، برای جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه آب و برای همراهی با استان اصفهان، یک دستور قاطع بدهد. مرکز اساسا به فکر استان اصفهان نیست.