دو راهی«جامعه محوری» و «صندوق محوری»

گویا اصلاح‌طلبان دو دستی زمین سیاست‌ورزی را تقدیم رقیب کرده‌اند تا اصولگرایان و پایداری‌ها  با یکه‌تازی در آن ایده‌های خود را در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی پیش ببرند. همه چیز هم البته انتخابات نیست. اگر فساد چای دبش در هر دولتی افشا می‌شد مخالفانش از آن چوبی می‌ساختند و هر روز بر  سر دولت می‌زدند اما در این مورد هم احزاب اصلاح‌طلب عملا تحرکی از خود نشان نمی‌دهند. گویا دیگر انگیزه‌ای برای فعالیت سیاسی ندارند. این مورد در ارتباط با خاتمی و عارف و جهانگیری هم نیست در پایین دست احزاب سیاسی حتی جوان‌تر‌های برخی احزاب هم انگیزه‌ای برای ایجاد یک کنش سیاسی مثبت برای بهبود فضای سیاسی کشور ندارند. به نظر در انتخابات آینده با این فرمان شاهد یک مجلس کم تحرک خواهیم بود؛ مجلسی که حتی نمی‌تواند که از جایگاه نظارتی خود در برابر دولت و نهادهای دیگر استفاده کرده و چوب‌خط به دست گرفته و وزرا را حداقل در عدم انجام وظایفشان مورد تمشیت قرار داده و دولت را بازخواست کند.

* اصلاح‌طلبی در میانه جامعه محوری و صندوق محوری

 بعد از وقایع سال گذشته و برخی وقایع تلخ زمان روحانی و حتی برخی شکست‌هایی که دولت روحانی در طول 8 سال بر جای گذاشت. اصلاح‌طلبان عملا دو دسته شدند. علیرضا خامسیان، مشاور محمدرضا عارف در این ارتباط می‌گوید: «براساس آسیب‌شناسی که از رفتار انتخاباتی اصلاح‌طلبان انجام شده است، دو دیدگاه در جریان اصلاحات به‌وجود آمده است. یک دیدگاه معتقد به جامعه‌محوری است و معتقد است باید از صندوق رای فاصله گرفت و بیرون از قدرت سیاسی به دنبال تقویت نهادهای مدنی بود. دیدگاه دیگر معتقد است که باید کنش سیاسی از طریق صندوق رای انجام شود. البته دیدگاه میانی هم می‌تواند وجود داشته باشد که از حضور در نهادهای انتخابی به تقویت جامعه مدنی کمک کرد مثل اتفاقی که در دوران دولت اصلاحات رخ داد. در حال حاضر نمی‌توان گفت که کدام جریان دست بالا را دارد اما افراد میانه این دو دیدگاه، بیشتر هستند. خامسیان افزود: حزب اتحاد ملت در دیدگاه جامعه‌محور و حزب کارگزاران در دیدگاه صندوق محور قرار دارند. البته افرادی از اتحاد ملت در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند که بیانگر نگاه‌های مختلف به موضوع جامعه محور بودن جریان اصلاحات است.» به عبارت بهتر صندوق محورها دسته‌ای هستند که تنها به صندوق رای می‌نگرند و صراحتا اعلام می‌کنند حتی اگر رد صلاحیت هم ‌شویم باید پای صندوق رای ایستاده تا مجلس را به دست پایداری‌هایی که شناختی از خواست مردم و جامعه ندارند ندهیم و اگر توانستیم شرایط را به نفع آنچه مردم می‌خواهند تغییر دهیم. جامعه محورها البته به گونه‌ای دیگر می‌اندیشند و رسما اعلام می‌کنند که اصلاح‌طلبان در فرصت سال‌های دور از قدرت باید بهره ببرند و به مردم نزدیک شده خواسته‌های منطقی آنها را دسته‌بندی کرده و در اختیار حاکمیت قرار دهند و به عبارت بهتر احزاب باید به پل میان حاکمیت و مردم تبدیل شوند.

* داعیه‌داران جامعه محوری دروغ می‌گویند

 یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ارتباط با دیدگاه جامعه محورها به «آرمان ملی» گفت: این دسته از دوستان دروغ می‌گویند. جامعه محوری تعریف مشخصی دارد و برخی از اساتید جامعه‌شناسی به ابعادی از مساله جامعه محوری پرداختند. یک جریان سیاسی و حزب سیاسی که هیچ ارتباطی با جامعه ندارد، نمی‌تواند مطالبات جامعه را مطرح نکند اما ادعای جامعه محوری داشته باشد. درحال حاضر جامعه محوری، دروغ بخشی از احزاب اصلاح‌طلب برای تئوریزه کردن مخالفتشان با جریانی است که اعتقاد دارند نباید صندوق‌های رای را رها کرد.

*سکوت می‌کنند و مدعی جامعه محوری‌اند

 سعید نورمحمدی، عضو شورای مرکزی ندای ایرانیان در ادامه گفت: در شرایط کنونی در جبهه اصلاحات تعدادی حزب وجود دارد که در تمام اتفاقات سال گذشته حتی یک بیانیه در حمایت ازحقوق شهروندان نداده‌اند اما درجلسه جبهه اصلاحات صدای بلندی دارند که ما جامعه محور هستیم و مثلا حزب ندای ایرانیان و کارگزاران صندوق محور هستند. چطور می‌شود یک حزب در مهم‌ترین مسائل که باید بیانیه دهد، سکوت می‌کند اما ادعای جامعه محوری دارد. این درحالی است که بیانیه‌های حزب ندای ایرانیان مستند است. سوال این است که کدام حزب در سال‌های اخیر در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی اعلام موضع کرده است. حزب ندا یعنی همین حزبی که به صندوق محوری محکوم است در همین ماه گذشته در مورد محدود سازی‌های اینترنت و محدودسازی شبکه‌های اجتماعی بیانیه داده است. درگذشته نیز در مورد مسائل اقتصادی، محیط زیست و... بیانیه رسمی داده آیا می‌توان گفت که با وجود این بیانیه‌ها حزب ندا جامعه محور نیست و حزبی که سکوت کرده و بیانیه‌ای به نفع جامعه نداده جامعه محور است؟ به همین علت این دوگانگی یک دروغ محض در جبهه اصلاحات است.

*باید به جامعه نگاه کرد و از فرصت‌ها هم استفاده نمود

 این فعال سیاسی در ادامه تاکیدکرد: یک حزب می‌تواند به جامعه نگاه کند اما در عین حال از منافذی که به وجود می‌آید به عنوان فرصت استفاده نماید. در همین انتخابات مجلس به دوستان اعلام کردیم که پیش ثبت نام را فراموش نکنید و پیش ثبت نام لزوما در معنای شرکت در انتخابات نیست و پیش ثبت نام به این دلیل باید اتفاق بیفتد که اگر فردا فرصتی ایجاد شد، آن فرصت از دست نرود اما زمانی که در پیش ثبت نام شرکت نمی‌کنید عملا بازی انتخابات را به حریف واگذار کرده‌اید.

* فرصتی که ایجاد شده است

 این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ادامه افزود: رهبر معظم انقلاب صحبت‌های خوبی در مورد انتخابات کردند و بعد از این بیانیات برخی از دوستان اصلاح‌طلب اعلام کردند که اگر فضای امروز و صحبت‌های امروز رهبری قبل از پیش ثبت نام‌ گفته شده بود؛ فضای متفاوتی را داشتیم و حتی ممکن بود پیش ثبت نام کنیم اما آنها این فرصت را برای خود و جریان اصلاحات را از دست دادند و فضای تخریبی برای افرادی که دیدگاه مخالف آنها داشتند ایجاد کردند اما الان ادعای جامعه محوری دارند.

*پشت واژه جامعه محوری قایم شدند

 نورمحمدی در ادامه با اشاره به فقدات تحرک در بین احزاب اصلاح‌طلب جامعه محور گفت: این دسته از احزاب بی‌برنامگی، کرختی و بی‌استراتژی بودن خود را پشت واژه‌ای به نام جامعه محوری پنهان می‌کنند و مساله اصلی اصلاحات جامعه محوری و صندوق محوری نیست. احزابی که امروز می‌گویند که باید از فرصت انتخابات استفاده کنیم، بیش‌ترین جامعه محوری را داشتند. بیانیه‌های حزب کارگزاران و حزب اعتماد ملی را بررسی کنید ببینید جز یکی از احزاب در طیف مخالف کدام حزب دیگر داعیه جامعه محوری دارد و حاضر به هزینه دادن است. بیانیه دادن منجر به تذکر نهادها تا دعوی درون حزبی می‌شود اما این بخش از احزاب به اصلاح جامعه محور حتی بیانیه هم نمی‌دهند.

*پیگیری مطالبات جامعه تنها با حضور در قدرت امکان دارد

 سعید نورمحمدی در انتها گفت: اگر قصد داریم مطالبات جامعه را مورد پیگیری قرار دهیم جز با حضور در نهاد‌های حاکمیتی و قدرت به خصوص در مجلس نمی‌توان خواست جامعه را مورد پیگیری قرار داد.